- "Καλά, οι συνάδελφοί σου δεν έχουν γυναίκες και παιδιά; Δημοσίευσε και κάτι που να αφορά τις μανάδες. Σε κάποια μπορεί να φανεί ενδιαφέρον ..." φώναζε η Έμη συνεπικουρούμενη από τις κόρες μας.
Όχι άμα ήθελα ας έκανα κι αλλιώς ...
Φυσικά, δεν είναι μόνο οι γύρεις των φυτών, όπως η παριετάρια ή ελξίνη, η ελιά και άλλα δέντρα σαν το πεύκο ή ακόμα και τα γρασίδια, που ευθύνονται για την εμφάνιση των αλλεργικών συμπτωμάτων. Εξίσου ενοχοποιούνται και άλλες δύο κατηγορίες εισπνεόμενων αλλεργιογόνων που είναι αόρατα διά γυμνού οφθαλμού: τα σπόρια των μυκήτων -με τα οποία αναπαράγονται οι συγκεκριμένοι μικροοργανισμοί- και τα γνωστά ακάρεα της οικιακής σκόνης. Μύκητες (μούχλες), όπως η αλτερνάρια και το κλαδοσπόριο, απαντώνται κυρίως σε περιοχές με υγρασία, σαν τα υγρά δωμάτια σπιτιού αλλά και τα εξωτερικά εδάφη τα οποία παραμένουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα καλυμμένα με φύλλα ή καρπούς δέντρων. Ανοιξιάτικη έξαρση εμφανίζει επίσης η αναπνευστική αλλεργία που οφείλεται στα ακάρεα της οικιακής σκόνης, αφού οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν την άνοιξη (ήπιες θερμοκρασίες σε συνδυασμό με αυξημένη υγρασία) συμβάλλουν στον πολλαπλασιασμό τους.
Κατά τους ειδικούς, η πλειονότητα των Ελλήνων ασθενών χαρακτηρίζεται από πολυευαισθησία (ευαισθησία σε πολλαπλά αλλεργιογόνα), γεγονός που ερμηνεύει και την ένταση των αλλεργικών συμπτωμάτων την άνοιξη. Σε όλα τα αλλεργικά νοσήματα είναι ξεκάθαρος ο ρόλος της κληρονομικής προδιάθεσης. Τα μικρά αγόρια εμφανίζονται πιο ευάλωτα στο ξεκίνημα της ζωής τους, αν και στην ενήλικη ζωή οι αλλεργίες δεν κάνουν πλέον διακρίσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Παιδιά
Τα νήπια έως πέντε ετών -με βεβαρημένο αλλεργικό οικογενειακό ιστορικό που πηγαίνουν σε βρεφονηπιακό σταθμό- κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν μεταλοιμώδες άσθμα, καθώς αυτή την εποχή παρατηρείται παράλληλη έξαρση και στις ιώσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν έχει ακόμη ωριμάσει και αναπτύξει ανοσία έναντι των διάφορων λοιμογόνων μικροοργανισμών. Κατά τους ειδικούς, το πρόβλημα αντιμετωπίζεται συμπτωματικά με τη χορήγηση βρογχοδιασταλτικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, ενώ μπορεί να απαιτηθεί και εισαγωγή στο νοσοκομείο, όπως συμβαίνει και με το αλλεργικό άσθμα.
Στα μεγαλύτερα παιδιά, μετά την ηλικία των πέντε ή έξι ετών, είναι πιο συχνό το αλλεργικό άσθμα, ενίοτε σε πρώιμη άτυπη μορφή, οπότε εκδηλώνεται ως περιστασιακός ξερόβηχας συνήθως ύστερα από έντονη σωματική δραστηριότητα όπως το τρέξιμο. Αν οι γονείς κάνουν λάθος και αποδώσουν τα συμπτώματα σε κρύωμα ή ίωση, υπάρχει κίνδυνος να δώσουν αναλγητικά ή αντιβιοτικά στο παιδί αντί για τα αντιαλλεργικά σκευάσματα που αποτελούν τη σωστή αγωγή για την περίσταση. Γι’ αυτό πρέπει να ζητούν ιατρική συμβουλή και να μην αυτοσχεδιάζουν.
ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΟΝΤΟΥ-ΦΙΛΗ
Πρόληψη και αντιμετώπιση
Η πρόληψη προϋποθέτει ότι είναι γνωστό το πρόβλημα, δηλαδή ο ασθενής έχει εμφανίσει στο παρελθόν αλλεργία και έχει επισκεφθεί γιατρό. Η αγωγή που θα επιλεχθεί και η διάρκειά της εξαρτάται από το πάσχον όργανο (μύτη, μάτια, κατώτερο αναπνευστικό ή και δέρμα), την ένταση των συμπτωμάτων και τους υπεύθυνους αλλεργιογόνους παράγοντες. Κατ’ αρχήν συνιστάται αποφυγή της περιττής έκθεσης σε περιοχές με πυκνή βλάστηση τις θερμές ώρες της ημέρας. Επίσης καθαρισμός του σπιτιού και καλός αερισμός όλων των χώρων, που αποτελεί το καλύτερο ακαρεοκτόνο. Ειδικά για το σπίτι συστήνεται η απομάκρυνση των χαλιών από τα πατώματα, πρωτίστως των υπνοδωματίων, καθώς στην επιφάνειά τους συσσωρεύονται ακάρεα και μύκητες, αλλά και γύρεις που εισρέουν από τα ανοιχτά παράθυρα. Αν υπάρχουν αλλεργικά άτομα στις γύρεις, ο αερισμός του σπιτιού πρέπει να γίνεται μόνο το πρωί -μέχρι τις 9.00 π.μ.- καθώς αργότερα θερμαίνεται η ατμόσφαιρα και απελευθερώνονται οι γυρεόκοκκοι από τα φυτά. Επίσης, πρέπει να ελέγχεται σχολαστικά η υγρασία σε όλους τους χώρους του σπιτιού και να επιδιορθώνονται τυχόν διαρροές νερού που ευνοούν την ανάπτυξη των μυκήτων και των ακάρεων.
Παράλληλα δίνεται προληπτική αγωγή με αντιαλλεργικά φάρμακα (αντιισταμινικά, βρογχοδιασταλτικά, αντιφλεγμονώδη, αντιλευκοτριενικά κ.ά.).
Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι τα νεότερα αντιισταμινικά δεν προκαλούν καταστολή, όπως συνέβαινε με τα σκευάσματα παλαιότερου τύπου. Ορισμένα από αυτά τα φάρμακα μπορεί να χορηγηθούν ως και 10 ημέρες πριν από την αναμενόμενη έναρξη των αλλεργικών συμπτωμάτων και η διάρκεια της αγωγής καθορίζεται από τη νόσο, το ενοχοποιούμενο αλλεργιογόνο και κυρίως το ιστορικό του ασθενούς. Ριζική όμως πρόληψη και αντιμετώπιση γίνεται με την ανοσοθεραπεία (εμβόλια) που απαιτούν πιο μακροχρόνια χορήγηση.
Φυσικά προληπτική αγωγή δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε αλλεργίες που εμφανίζονται για πρώτη φορά. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνιστάται εξατομικευμένη από τον αλλεργιολόγο συμπτωματική αντιμετώπιση, όπως προαναφέρθηκε. Πρέπει, όμως να τονιστεί ότι τα εγκατεστημένα συμπτώματα καθυστερούν να υποχωρήσουν και δεν «κόβονται» απότομα με την έναρξη της θεραπείας, καθώς έχει δημιουργηθεί φλεγμονή στους βλεννογόνους του αναπνευστικού, που απαιτεί χρόνο για να ελεγχθεί.
Για τους «πρωτάρηδες» ασθενείς ισχύουν οι ίδιες συμβουλές σε ό,τι αφορά τον καθαρισμό και τον αερισμό του σπιτιού, ώστε να περιοριστεί η έκθεσή τους σε πιθανούς αλλεργιογόνους παράγοντες.
Σχετικά με τη μετακίνησή τους σε εξωτερικούς χώρους, συνιστάται να μην κυκλοφορούν κάτω ή κοντά στα υπεύθυνα δέντρα και άλλα φυτά, ειδικά τις ηλιόλουστες μέρες όταν επικρατούν άνεμοι, καθώς τότε απελευθερώνονται περισσότεροι γυρεόκοκκοι στην ατμόσφαιρα. Εάν οδηγούν αυτοκίνητο ή μηχανάκι στην εξοχή, καλό είναι αυτή την εποχή να έχουν τα παράθυρα κλειστά ή να φορούν κράνος, αντίστοιχα.
Η κατάσταση με αριθμούς
- 25% των αλλεργιών στα παιδιά με μέση ηλικία τα 10 έτη είναι ανοιξιάτικες.
- 9 στα 10 παιδιά με άσθμα εμφανίζουν συγχρόνως και άλλες αλλεργίες.
- 5 φορές μικρότερη σε μέγεθος και πολύ πιο αλλεργιογόνος είναι η γύρη της ελιάς σε σχέση με του πεύκου.
- 30% περισσότερες πιθανότητες έχει ένα παιδί να εμφανίσει αλλεργική νόσο αν ένας γονιός είναι αλλεργικός
Η κυρία Καλλιόπη Κόντου-Φίλη είναι αλλεργιολόγος και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας.
Της Αλεξίας Σβώλου από τον "Ελεύθερο Τύπο" της Κυριακής, 23 Μαρτίου 2008.
