Η ιστορία του 11ημερου

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, τα -πρώην- ΕΛ.Δ.Α. (ΕΛ.ληνικά Δ.ιυλιστήρια Α.σπροπύργου), ολοκλήρωσαν ένα τεράστιο Έργο αναβάθμισης, δημιουργώντας τις «Μονάδες Μετατροπής» και αναβαθμίζοντας τις «Μονάδες Διύλισης». Αρχής γενομένης το 1985, και αποκορύφωμα τη λειτουργία τη 2ετία 1987-1989, ένας πολύ μεγάλος αριθμός νέων (κυρίως) ανθρώπων προσλήφθηκαν τότε με σκοπό άλλοι (οι περισσότεροι…) να επανδρώσουν τις νεότευκτες μονάδες και άλλοι να αντικαταστήσουν αυτούς που μετατέθηκαν εκεί κουβαλώντας την εμπειρία τους. Παράλληλα, «παρα-μεγάλωσε» και το Τμήμα Διακίνησης ενώ ανάλογες αλλαγές απαιτήθηκαν και στα Υποστηρικτικά Τμήματα της Συντήρησης. Το πρόγραμμα βάρδιας τότε ήταν 4ψήφιο, 28ήμερου κύκλου, με την Κανονική Άδεια «ελεύθερη». Το μεγάλο πρόβλημα ήταν ΕΚΕΙ ΑΚΡΙΒΩΣ, αφού με προσωπικό σχεδόν διπλάσιο, οι περισσότεροι που ήλθαν αντιμετώπιζαν ουκ ολίγα προβλήματα με τη λήψη της Κανονικής Άδειας.

Πέραν του προβλήματος με τη λήψη της Κανονικής, υπήρχε μια δυσμορφία στο τότε πρόγραμμα, αφού με έναρξη του κύκλου την Παρασκευή, ξεκινούσε το 7ήμερο πρωινής βάρδιας που τελείωνε την επόμενη Πέμπτη. «Καπάκι» ακολουθούσαν 3 Απογευματινά από Παρασκευή μέχρι Κυριακή και μετά 4 Νυχτερινά από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή. Επειδή από τη λήξη των πρωινών, στις 15:00 της Πέμπτης μέχρι τις 15:00 της Παρασκευής που ξεκίναγαν τα Απογευματινά, μεσολαβούσαν 24 Ώρες, αυτό η εταιρεία το θεωρούσε Repo, το περίφημο «8^ο Repo» που μας το πλήρωνε. Σωματικά όμως, αυτές οι 14 ημέρες ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΗΣ εργασίας ήταν ανυπόφορες! Ακολουθούσε το «μικρό» 3ήμερο Repo και από Δευτέρα ξεκίναγαν 4 Απογευματινά μέχρι τη Πέμπτη και μετά 3 Νυχτερινά από Παρασκευή μέχρι Κυριακή. Τότε ερχόταν το «μεγάλο» -όπως το λέγαμε εμείς- Repo διάρκειας 4 ημερών(!) μέχρι τη Πέμπτη και από την Παρασκευή ξανάρχιζε ο 28ήμερος κύκλος.

Το 'Παλαιό' Πρόγραμμα Βάρδιας που εφαρμοζόταν στα ΕΛ.Δ.Α. μέχρι τις αρχές του 1996.
28ήμερος κύκλος, 4 ψηφίων με την Κανονική Άδεια ελεύθερη. 

Το καλοκαίρι το πρόβλημα έφτανε στο αποκορύφωμά του. Γεγονός είναι ότι πολλοί συνάδελφοι, είχαν αντικειμενικά προβλήματα που συνδέονταν με οικογενειακές δυσκολίες, όπως εργαζόμενη σύζυγο, παιδιά στο σχολείο κ.α. που τους υποχρέωναν να ζητούν ΚΑΘΕ χρόνο προνομιακή Καλοκαιρινή Άδεια σε βάρος των νεότερων και κυρίως των άγαμων συναδέλφων. Είχαμε όμως και φαινόμενα «κατασκευής» διάφορων σεναρίων από ορισμένους για να πάρουν Άδεια όποτε τους βόλευε σε βάρος άλλων, που μπορεί ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ να τους γελοιοποιούσαν στα μάτια μας οι λόγοι που επικαλούνταν και να δημιουργούνταν εντάσεις μεταξύ μας, ωστόσο την Άδεια την έπαιρναν όποτε ήθελαν!

Πολλοί από τους «παλαιούς» βολεύονταν σε μια καθεστηκυία τάξη, ενώ αρκετοί απ’ αυτούς «ισχυρίζονταν» ότι είχαν συζύγους που εργάζονταν «[…] και παίρνει Άδεια τον Αύγουστο…» προβάλλοντάς το αυτό ως δικαιολογία. Αποτέλεσμα, πολλοί από τους νέους να «βολευόμαστε» σε Άδειες τον Ιούνιο ή το πολύ μέχρι 10 Ιουλίου και Σεπτέμβριο! Ο μισός (και παραπάνω…) Ιούλιος και ο Αύγουστος ήταν εξαφανισμένοι για του νέους! Οι κόντρες ήταν πολλές και οι αντεγκλήσεις πολύ περισσότερες, μεταξύ μάλιστα συναδέλφων που είχαν προσληφθεί ακόμη και με διαφορά 2–3 μηνών!

Το Πρόγραμμα βάρδιας του 1993. 

Φτάσαμε έτσι μέχρι το 1995, με τα παράπονα των νέων συναδέλφων στους Εργοδηγούς/ Συντονιστές/ Προϊσταμένους, αλλά ΚΑΙ προς το Σωματείο για τις Καλοκαιρινές Άδειες να πληθαίνουν. Αυτό ήταν που οδήγησε ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ να επιδιώξει την αλλαγή του Προγράμματος. Η εταιρεία ΞΕΚΙΝΗΣΕ τις διαβουλεύσεις και το Σωματείο με τον τότε πρόεδρο, τον Νίκο τον Ορφανό, μπήκε στη διαδικασία της συζήτησης. Τέθηκε το πλαίσιο των 5 Ψηφίων και παράλληλα η απαίτηση νέων προσλήψεων. Συμπληρωματικά, ο Γραμματέας του Σωματείου τότε, ο Βασίλης ο Νικήτας, μου είχε ζητήσει να δουλέψω κάποια -εναλλακτικά- 4ψήφια, 28ήμερου κύκλου. Τα είδε, τα συζητήσαμε, μου εκμυστηρεύτηκε ότι «Γιάννο, τα θέλω για να δω τι θα κάνω στο Χημείο…», αλλά έμειναν ιδέες. Στο πλαίσιο των ερευνών, με τη συνδρομή της «Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Διυλιστήρια και τις Χημικές Βιομηχανίες» (ο προκάτοχος της ΠΟΕ…), και του Δικτύου Συνδικάτων Πετρελαίου & Χημικής Βιομηχανίας της ΝΑ Ευρώπης (ο προκάτοχος της RETUN SEE…), αναζητήθηκαν Διυλιστήρια του εξωτερικού που «δούλευαν» τέτοια προγράμματα.

Ο Νίκος, μαζί με τον Κώστα τον Λάσκο από τη Μετατροπή και τον Στέλιο τον Παπαναγιώτου από τη Διύλιση (δεν θυμάμαι αν πήγε κι άλλος...), επισκέφτηκαν αρχικά ένα Διυλιστήριο της TOTAL στη Γαλλία, κοντά στη Χάβρη, στη Νορμανδία για περίπου μια βδομάδα, μιλώντας με τους ανθρώπους εκεί για το πρόγραμμα που δούλευαν. Ήταν 5ψήφιο, 35ήμερου κύκλου με την Κανονική Άδεια ελεύθερη. Παρόμοιο δούλευαν και σ’ ένα γειτονικό Διυλιστήριο της EXXON-MOBIL (αμφότερα στη δεξιά όχθη των εκβολών του Σηκουάνα στη Μάγχη…). Διέφεραν στο ότι της TOTAL ήταν 38ωρο σε Εβδομάδα 6 ημερών, ενώ της EXXON-MOBIL, 35ωρο σε Εβδομάδα 5 ημερών (δηλαδή ΠΛΗΡΕΣ 35ωρο! -για να καταλάβετε, εμείς δουλεύαμε τότε 40ωρο, σε Εβδομάδα 6 ημερών…)

Το Πρόγραμμα Βάρδιας που δούλευαν στα Διυλιστήρια της ΕΧΧΟΝ/MOBIL στο Accès Porte St Georges & της TOTAL στη Gonfreville-l'Orcher (αμφότερα στη δεξιά όχθη των εκβολών του Σηκουάνα στη Μάγχη…)

Ακολούθησε ακόμη μια βδομάδα στο Διυλιστήριο της BP στο Γκραγκενμάουθ, στη μέση της ανατολικής ακτής της Σκωτίας, κοντά στο Εδιμβούργο που αυτό μάλιστα είχε και πλατφόρμα Άντλησης στα ανοικτά στη Βόρεια Θάλασσα. Ήταν και αυτό 5ψήφιο, 35ήμερου κύκλου, «πλασματικού» όμως (αν θυμάμαι καλά…) 35ωρου σε 4ήμερο, με την Κανονική Άδεια ενσωματωμένη και ήταν αυτό που τελικά πάνω του βασίστηκε το 11ήμερο. Η βασική λεπτομέρεια είναι ότι, ΚΑΙ στο γαλλικό ΚΑΙ στο βρετανικό πρόγραμμα, υπήρχαν 5,7 ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ εργαζόμενοι σε ΚΑΘΕ θέση εργασίας! Αυτό ήταν η λύση στη διαθεσιμότητα λήψης των Αδειών και των Εκπαιδεύσεων. Κανείς και κανένα Ψηφίο ΔΕΝ «έκανε» σημαντικά γεγονότα μέσα ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΑ χρόνια!

Μια παρένθεση εδώ με αφορμή τις Εβδομαδιαίες Ώρες Εργασίας. Η τότε ηγεσία της ΓΣΕΕ είχε προτείνει στο Υπουργείο Εργασίας, μια ή κάποιες από τις επιχειρήσεις που είχαν βαρύνουσα συμμετοχή στην Εθνική Οικονομία (όπως τα ΕΛ.Δ.Α. και αργότερα ΕΛ.ΠΕ. …) να δουλέψουν 35ωρο σε Εβδομάδα 6 ημερών. Έμεινε ευχή και δεν υλοποιήθηκε ποτέ! Μετά την Ενοποίηση του 1998, ως ΕΛ.ΠΕ. πλέον «δουλέψαμε» 39ωρο από τον Ιούλιο του 1999 μέχρι τον Νοέμβριο του 2002 και έκτοτε 38ωρο μέχρι τον Αύγουστο του 2011, που επιστρέψαμε στο 40ωρο. Από τον Ιανουάριο του 2018 εργαζόμαστε 39 Ώρες σε Εβδομάδα 6 ημερών.

Έχοντας καταλήξει στο βρετανικό πρόγραμμα, προσαρμοσμένο στα δικά μας δεδομένα, στις συζητήσεις που έγιναν με την εταιρεία (εκπρόσωποί της οι Κ^οι Απόστολος Ριζάκος και Απόστολος Χρυσικός) γενικά, «χτυπούσαν» περίεργα οι 11 ημέρες και «φαινόταν» ένας δισταγμός. Άφηναν όμως το περιθώριο της διαπραγμάτευσης με μόνη υπόδειξη το 4ήμερο της Κανονικής Άδειας να ΜΗ συμπεριλαμβάνει τη Δευτέρα, αφού έτσι θα κερδίζαμε ΑΜΕΣΩΣ 3 μέρες κάθε χρόνο, την Καθαρά Δευτέρα, τη Δευτέρα του Πάσχα και τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος. Θυμίζω εδώ ότι μέχρι το 2014, κάθε Αργία που έπεφτε μέσα στη Κανονική Άδεια, τη κερδίζαμε. Αρχής γενομένης από Πέμπτη, το πρόγραμμα σπάει με Repo 1 ημέρας τα 7 πρωινά από τα εν συνεχεία 4 Απόγευμα και 3 Νύχτα, βάζει τις 11 ημέρες που συμπεριλαμβάνουν 4 Repo από Παρασκευή μέχρι Δευτέρα, το 4ήμερο της Κανονικής από Τρίτη μέχρι Παρασκευή και το 3ήμερο Repo από Σάββατο μέχρι Δευτέρα. Ακολουθούν τα 3 Απόγευμα, τα 4 Νύχτα και μετά από 2 ημέρες Repo ο Κύκλος ξαναρχίζει.

Το «11ήμερο» Πρόγραμμα Βάρδιας που εφαρμόστηκε στο Διυλιστήριο Ασπροπύργου από τις αρχές του 1996. 35ημερος κύκλος 5 ψηφίων με την Κανονική Άδεια ενσωματωμένη.

Εξετάσαμε το ενδεχόμενο να «αλλάξουμε» τα Απόγευμα-Νύχτα σε Νύχτα-Απόγευμα, αλλά υπήρξε μεγάλος προβληματισμός για την ημέρα της Αλλαγής αφού θα σχολάγαμε στις 07:00 και στις 15:00 έπρεπε να ξανάρθουμε. Η μορφή του προγράμματος, μετά από κάποιες διαφοροποιήσεις που δοκιμάσαμε (π.χ. προσθήκης Repo ανάμεσα στα Απόγευμα-Νύχτα, που ΜΕΙΩΝΑΝ όμως το 11ήμερο…), κατέληξε και ξεκίνησαν οι συναντήσεις με τον κόσμο, παρουσιάζοντας τη νέα πρόταση. Με δεδομένο ότι όταν δουλεύεις σε πρόγραμμα βάρδιας, ΔΕΝ υπάρχουν Συμβατικά Σαββατοκύριακα, Συμβατικοί (Συνοδικοί) μήνες και Συμβατικές Αργίες (ΥΠΑΡΧΟΥΝ όμως για τους δικούς μας ανθρώπους, ΜΗ ΤΟ ΞΕΧΝΑΜΕ ΑΥΤΟ…), δόθηκε έμφαση στους 10,42 35ήμερους κύκλους του έτους (ΑΥΤΟΙ είναι οι «μήνες» της βάρδιας…) και -φυσικά- στην ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΗ ΑΠΟΥΣΙΑ οποιουδήποτε Προγραμματισμού Κανονικής Άδειας, αφού τονιζόταν ιδιαίτερα η λήψη 3 -ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ- 11ήμερων ΜΕΣΑ στο καλοκαίρι (τα 2 χρονικά ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ…), ΧΩΡΙΣ να χρειάζεται να διαπραγματευτείς με ΚΑΝΕΝΑΝ γι’ αυτό.

Υπήρξαν αντιδράσεις, κυρίως στη Διύλιση που ήταν και οι παλαιότεροι. Το μεγάλο ζόρι των εξηγήσεων και προθέσεων (λες και ήταν η εταιρεία…) το τράβηξαν ο Κώστας ο Λάσκος και ο Θωμάς ο Κώτσιας που, σαν μέλη του Δ. Σ. του Σωματείου που εργάζονταν ή προέρχονταν από την βάρδια, στηρίζοντας ΣΘΕΝΑΡΑ και ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΟΥΣ τις αιτιάσεις των νέων που φωνάζαμε για αποκατάσταση της ισονομίας, δέχτηκαν ιδιαίτερο βάρος και πίεση. Εμείς, δρούσαμε υποστηρικτικά, προετοιμάζοντας τις παρουσιάσεις και βοηθώντας στη κατανόηση. Τότε προτάθηκαν και οι Αλλαγές Βαρδιών για επέκταση του 11ήμερου. Προτείναμε την αλληλοκάλυψη (υποχρεωτικά με υπερωρίες…) με τα 3ήμερα πριν ή (κυρίως…) ΜΕΤΑ το 11ήμερο, κάνοντάς το 14ήμερο που αποδείχτηκε από την ίδια τη ζωή ότι κάλυπτε ΑΠΟΛΥΤΑ τις ανάγκες των οικογενειακών διακοπών. Για την ιστορία να σας πω ότι αυτό στις ΒΕΑ εφαρμόστηκε κατά κόρον. Υπήρξαν και περιπτώσεις προσθήκης 7ήμερου μετατρέποντάς το σε 20ήμερο!

Οι λύση που είχε προταθεί για το Πάσχα. Αριστερά το πρόγραμμα όπως "τρέχει" και δεξιά η προτεινόμενη λύση 

Έγινε αντιληπτό και το πρόβλημα με τα συνεχόμενα Πάσχα. Το 11ήμερο, κατά μια διαβολική σύμπτωση, σε κύκλο 15ετίας σε «βγάζει» 6 ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΑ Πάσχα ΈΞΩ (3 στο πρώτο και 3 στο δεύτερο Σ/Κ του 11ήμερου) και μετά 9 ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΑ Πάσχα ΜΕΣΑ (με τη σειρά, 3 Νύχτα, 3 Πρωί και 3 Απόγευμα). Προσπάθησα να το διορθώσω, βγάζοντας ένα πρόγραμμα που διαφοροποιείται σε διάρκεια 4 ημερών, «φέρνοντας» τα Πάσχα στο «υποφερτό» 2 ΜΕΣΑ - 1 ΕΞΩ - 1 ΜΕΣΑ - 1 ΕΞΩ σε κύκλο 5ετίας, αλλά απαιτεί θυσία -μάλλον- «δύσκολη» αφού πρέπει Ψηφία που είναι σε Repo να έλθουν μέσα. Βέβαια, τα Ψηφία αλληλοκαλύπτονται, αλλά «δύσκολα» θα προχωρούσε κάτι τέτοιο.

Είχε και διάφορα «περίεργα» η εφαρμογή του. Για την ιστορία, ένα παράδειγμα. Όταν εφαρμόστηκε το πρόγραμμα, το Ψηφίο Α ευνοήθηκε από το 1998 «βγαίνοντας» 7 συνεχόμενα Πάσχα ΕΞΩ! Υπήρχε μάλιστα ένας μύθος που έλεγε ότι «[…] είχα βάλει εγώ το χεράκι μου επειδή ανήκα τότε στο Ψηφίο Α’»! Ήρθε-ήρθε και με τη πάροδο των ετών, το πρόγραμμα «διόρθωσε» ΜΟΝΟ ΤΟΥ την «ατασθαλία» του, αφού όταν ξαναήλθε η σειρά του, το Ψηφίο Α «βγήκε» 5 συνεχόμενα Πάσχα ΕΞΩ! (Εγώ όμως ήμουν στο Ε’ τότε…)

Το πρόγραμμα της -τότε- ΕΚΟ στη Θεσσαλονίκη. Το «Χειμερινό», 35ήμερο, 5ψήφιο, από περίπου μέσα Ιουνίου μέχρι μέσα Σεπτέμβριου, "γύριζε" σε «Θερινό», «τύποις» 4ψήφιο, 28ήμερο χωρισμένο σε 5 περιόδους, ώστε κάθε Ψηφίο να βγαίνει σε 20ήμερη Κανονική Άδεια.

Στις Ψηφοφορίες που ακολούθησαν, «αντίπαλο» πρόγραμμα ήταν αυτό που δούλευε η -τότε ακόμα- ΕΚΟ στη Θεσσαλονίκη. Εξαιρετικό «Χειμερινό Πρόγραμμα», 5ψήφιο, 35ήμερου κύκλου, που όμως, από περίπου τα μέσα Ιουνίου μέχρι τα μέσα Σεπτέμβριου, άλλαξε στο «Θερινό Πρόγραμμα»! Γινόταν «τύποις» 4ψήφιο, 28ήμερου κύκλου χωρισμένο σε 5 περιόδους, με κάθε Ψηφίο να βγαίνει σε αλληλουχία σε 20ήμερη Κανονική Άδεια. Το Ψηφίο που επέστρεφε από την Άδεια, έπαιρνε τη θέση του Ψηφίου που «έβγαινε». Διατηρούνταν έτσι μια ισορροπία με την πάροδο των ετών αφού το «βοηθούσε» το γεγονός ότι αν «έμπαινες» π.χ. Ψηφίο Α’ στο «Θερινό Πρόγραμμα» και έπαιρνες στη θέση του Ψηφίου Δ’ όταν επέστρεφες, ακολουθούσες το πρόγραμμα του Δ’ μέχρι το επόμενο Καλοκαίρι.

Αυτή η εναλλαγή «Χειμερινού» σε «Θερινό» λειτούργησε ανασταλτικά τότε. Το πρόγραμμα «κουβαλούσε» κάποιες παθογένειες που θέλαμε να διορθώσουμε, π.χ. Άδειες Ιούνιο και Σεπτέμβριο, που μας είχαν γίνει εφιάλτης ή (κάτι πολύ σημαντικό τότε…) τι θα γινόταν αν άλλαζες (ή σε… «άλλαζαν»…) ψηφίο εν τω μεταξύ. Να πω την αλήθεια, διατηρούσα σοβαρές επιφυλάξεις στο πως θα εξασφαλιζόταν κάτι τέτοιο. Ότι ΔΕΝ θα έπαιρναν δηλαδή (μέσω των «αλλαγών»…) τις «Καλές Άδειες» ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΙΑ οι ίδιοι και οι ίδιοι, καταστρατηγώντας την ισορροπία λήψης της Κανονικής! Στα μειονεκτήματά του (έτσι εκτιμήθηκε τότε…) ήταν και το σχετικά δύσκολο πρόγραμμα εργασίας κατακαλόκαιρο με 7ήμερες ΙΔΙΕΣ βάρδιες.

Το 11ήμερο υπερψηφίστηκε από τα 2/3 των εργαζομένων στις βάρδιες. Υπήρξαν ΚΑΙ από την εταιρεία αντιδράσεις. Ήταν τότε που ο Κος Σαράντος ο Κυριακόπουλος, Προϊστάμενος στις Μονάδες Μετατροπής, συνέβαλε στη λύση προτείνοντας τη δοκιμαστική λειτουργία για κάποιους μήνες, εφαρμόζοντάς το από τις 2 Φεβρουαρίου του 1996 στο Τμήμα του. Στις Μονάδες Διύλισης εφαρμόστηκε 3,5 μήνες αργότερα, στις 17 Μαΐου του 1996. «Σέρνεται» ένας μύθος ότι εφαρμόστηκε στη Διύλιση 3,5 μήνες αργότερα γιατί κάποιοι ΔΕΝ ήθελαν να «χαραμίσουν» το Πάσχα. Δεν ισχύει, γιατί η αλήθεια είναι αυτή που αναφέρω παραπάνω. Εξάλλου, το Πάσχα του 1996 «έπεσε» στις 14 Απριλίου. Είναι υπερβολικά μεγάλο το διάστημα του μήνα μέχρι την εφαρμογή του.

Συνέβησαν αρκετά ευτράπελα κατά τη διάρκεια των παρουσιάσεων. Συνάδελφος έλεγε του Θωμά: 

«Τι θα κάνω τώρα που θα πρέπει να βλέπω τη γυναίκα μου 11 μέρες συνεχόμενες;» 

ή κάποιος άλλος με καταγωγή από τα Δωδεκάνησα που μεμψιμοιρούσε: 

«Κατέβαινα ένα μήνα, κανόνιζα τα ενοικιαστήρια και ησύχαζα, Τώρα τι θα κάνω, ΕΤΣΙ ΟΠΩΣ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΑΤΕ(!), που πρέπει να κατεβαίνω κάτω 3 φορές;»

Το δεδομένο είναι ότι ΟΛΑ τα Προγράμματα Βάρδιας έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Γενικά μιλώντας, με το 11ήμερο, ο προγραμματισμός της ζωής μας έγινε καλύτερος. Να πω εδώ ότι, η συντριπτική πλειοψηφία όσων διαφωνούσαν, μετά παρέλευση 2ετίας/3ετίας ευχαριστούσαν για το πρόγραμμα. Έκαναν θραύση τα πλαστικοποιημένα προγράμματα που μοιράζονταν στους συναδέλφους, που πολλοί μου ζητούσαν και τα έδιναν και στις συντρόφους/συζύγους τους! Μετά ήλθαν τα smartphones και οι σχετικές εφαρμογές! Να πούμε εδώ επίσης ότι το 11ήμερο «βοήθησε» ΚΑΙ οικονομικά αρκετούς από αυτούς που εμπλέκονταν σε μια δεύτερη απασχόληση, αφού άφηνε ένα πολύ μεγάλο χρονικό περιθώριο για ν’ ανταπεξέλθεις, κάτι που -γενικά- η εργασία σε πρόγραμμα βάρδιας ΔΕΝ «πολύ-υποστηρίζει»! Το αναφέραμε/τονίζαμε κι αυτό στις παρουσιάσεις και πιστεύω ότι έπαιξε το ρόλο του! Επίσης, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι αρκετοί κατάφεραν να πραγματοποιήσουν απρόσκοπτα ταξίδια που είχαν ονειρευτεί, ΧΩΡΙΣ να απωλέσουν ημέρες ή να υποχρεωθούν σε κανέναν. 

Π.Σ.Ε.E.Π. : ΜΟΝΟ "ΠΡΟΝΟΜΙΟ" Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ ΤΟ ΜΟΝΟ "ΠΡΟΝΟΜΙΟ" ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ!!!

ΜΟΝΗ ΛΥΣΗ ΔΙΕΞΟΔΟΥ Ο ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ

Χωρίς λογικές «πακετών»

Αυτή η περίοδος της βαθιάς οικονομικής και όχι μόνο κρίσης, με τις πολιτικές που εφαρμόζονται απειλεί να παρασύρει τα πάντα και να γυρίσει πολλές δεκαετίες πίσω (και ως ένα βαθμό έχει συμβεί), τις συνθήκες αμοιβών και εργασίας στη χώρα μας.

Σε αυτές τις συνθήκες, η υπεράσπιση των ΣΣΕ σε κάθε εργασιακό χώρο, αποτελεί πρωταρχικό καθήκον των εργαζομένων μέσα από τα συνδικάτα τους.

Η εξομοίωση προς τα κάτω και η προσπάθεια Κυβέρνησης και κυρίαρχων οικονομικών παραγόντων (κυρίως μέσα από τα ΜΜΕ) κάθε φορά να στρέφουν την κοινωνία εναντίον και μιας άλλης ομάδας με ένα αξιοπρεπές εργασιακό καθεστώς, αφού πρώτα την στοχοποιήσουν πριν την κατασπαράξουν, ή στρέφοντας τους άνεργους εναντίον των εργαζομένων κλπ., είναι κάτι που μόνο το σύνολο των δυνάμεων της εργασίας δεν εξυπηρετεί.

Αντίθετα γκρεμίζει ότι ακόμα υπάρχει ή παλεύει να σταθεί όρθιο και μπορεί να γεννήσει ελπίδες για μια αντίστροφη πορεία αναγέννησης της κοινωνίας αλλά και του συνδικαλιστικού κινήματος από το τέλμα της ανυποληψίας που φέρνει την ηττοπάθεια, τη μοιρολατρία, την παθητικότητα των εργαζομένων και οδηγεί στο «σφάξε με αγά μου να αγιάσω», καθώς και στην πλήρη υποδούλωση των δυνάμεων της εργασίας, αλλά και ολόκληρης της χώρας.

Μια τέτοια επίθεση δέχονται οι εργαζόμενοι στα ΕΛΠΕ. Ξεκίνησε με τον διασυρμό τους στα ΜΜΕ από την ίδια την Διοίκηση της Εταιρείας, πρωτίστως με ψευδέστατα στοιχεία περί τάχα προκλητικών «παροχών», με στόχο να ανατραπεί η ισχύουσα Επιχειρησιακή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.

Η Διοίκηση της Εταιρείας, αξιοποιώντας την κρίση, απαιτεί ουσιαστικά την κατάργηση των όρων της Σύμβασης. Το Σωματείο και οι εργαζόμενοι παλεύουν να διαφυλάξουν τα σημερινά δεδομένα αμοιβών, εργασίας και ασφάλειας, σε μια Βαριά Χημική Βιομηχανία, με ιδιαίτερα υψηλή κερδοφορία ακόμη και στη σημερινή συγκυρία και με ένα τεράστιο επενδυτικό πρόγραμμα σε εξέλιξη που πολύ σύντομα (μέσα στο 2011) θα της επιφέρει ακόμα μεγαλύτερα κέρδη, σύμφωνα και με ομολογία της ίδιας της Διοίκησης. Η επιχείρηση δεν έχει καμιά σχέση με δημόσια ελλείμματα, είναι ιδιωτικοποιημένη σε ποσοστό 65%, με κυρίαρχο μέτοχο τον Λάτση (πάνω από 42%) και η όποια περικοπή μισθών από τους εργαζόμενους, θα επιφέρει ακόμα μεγαλύτερα κέρδη, στα μεγαλοστελέχη της σαν bonus και στους μετόχους της σαν μέρισμα.

Αντίθετα πέρα από τις συνέπειες για τους ίδιους τους εργαζόμενους θα σημαίνουν λιγότερες ασφαλιστικές εισφορές στα πολύπαθα ταμεία, αλλά και λιγότερους φόρους στα Δημόσιο. Δηλαδή οι μόνοι που έχουν να κερδίσουν από μια τέτοια εξέλιξη είναι οι ιδιώτες μέτοχοι. Παράλληλα, να γίνει κατανοητό από όλους, πως ακόμη και να μηδενίζονταν το μισθολογικό κόστος, αν μπορούσε να μεταφερθεί στην τιμή των καυσίμων στα βενζινάδικα, δεν θα μειώνονταν η τιμή του λίτρου παραπάνω από 0,02€!!!

Στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή της νέας Συλλογικής μας σύμβασης, το Σωματείο και οι εργαζόμενοι, όχι από αδυναμία, αλλά από αίσθημα ευθύνης κοιτώντας γύρω τους, δεν διεκδικούν παρά μόνο την προστασία της ισχύουσας σύμβασης. Η σθεναρή στάση του Σωματείου, που αρνείται την αυτοαναίρεσή του σαν συλλογική έκφραση των συμφερόντων των εργαζομένων, καταγγέλλεται από την εργοδοσία σαν αδιαλλαξία.

Τρείς είναι οι άξονες πάνω στους οποίους κινείται η πολιτική της Εταιρείας για την φετινή μας Ε.Σ.Σ.Ε.:

1. Ζητά η Σύμβαση μας να μην παράγει αυτόματα καμιά αύξηση από ωρίμανση, όπως όλες οι συμβάσεις είτε σαν τριετίες, είτε σαν χρονοεπιδόματα, αλλά να είναι στη δική της ευχέρεια και στα πλαίσια του «διευθυντικού τους δικαιώματος» το πότε, πως και σε ποιους εργαζόμενους θα δίνονται. Ισχυρίζονται επίσης ψευδέστατα στα ΜΜΕ, αλλά ακόμα και στο τραπέζι του διαλόγου ότι με τις προτάσεις της, δεν θα γίνουν ουσιαστικές μειώσεις στους μισθούς. Αν αποδεχόταν όμως κανείς τις προτάσεις της Εταιρείας, από την πρώτη μέρα που θα ίσχυε το νέο καθεστώς, θα άρχιζε το ξήλωμα, ανάλογα με τα χρόνια εργασίας κάθε συναδέλφου και θα έφτανε η μείωση στους νεότερους, ακόμα και μέχρι 40%. Ισχυρίζεται ακόμα η Διοίκηση, ψευδώς, ότι υπερέχουμε σε μισθούς έναντι του «ανταγωνισμού» δηλ. της Motor-oil μέχρι και 20-30%, ενώ είναι γνωστό και τους έχουμε καταθέσει τη σύμβαση των συναδέλφων στη Motor-oil, ότι οι αποδοχές μας κινούνται στα ίδια επίπεδα. Αυτός ήταν και ο λόγος όπου σε ζήτηση από τα ΕΛΠΕ εξειδικευμένου και έμπειρου προσωπικού για πρόσληψη κανείς δεν έφυγε από την Motor-oil να έλθει στα ΕΛ.ΠΕ. να εργαστεί, γιατί δεν είχε λόγο και κίνητρο.
2. Ζητά επίσης το ωράριο εργασίας που είναι απόρροια της ίδιας της φύσης της εργασίας μας (βαρύ και ανθυγιεινό περιβάλλον εργασίας), καθώς και κάποιες μέρες επιπλέον αδειών που είχαμε μετά την ηλικία των 50 ετών, να καταργηθούν επανερχόμενοι από τις 38 στις 40 ώρες χωρίς καμία επιπλέον άδεια. Δεν είναι τυχαίο όμως ότι στην Γαλλία, τη Νορβηγία κ.α., αντίστοιχα εργοστάσια δουλεύουν 35 ώρες την εβδομάδα, στην δε Μεγάλη Βρετανία 32 ώρες την εβδομάδα, καθώς και σε μια σειρά χώρες τις Ευρώπης, αλλά και στην ίδια μας τη χώρα ομοειδείς επιχειρήσεις όπως η KABALA-OIL εργάζονται 37ώρες. Ωστόσο δεν θα ήταν το ωράριο θα μας οδηγούσε σ' αυτή την σύγκρουση αν τα ΕΛ.ΠΕ. δεν είχαν τη λογική του 'πακέτου' στις λεγόμενες προτάσεις τους.
3. Όσο για τους περίφημους 3 μισθούς «επιπλέον», που τόσο πολύ προβλήθηκαν σαν «ιδιαίτερο προνόμιο» και επιχειρήθηκε η ενοχοποίησή μας, σαν να τους αφαιρέσαμε από κάποιους άλλους εργαζόμενους, θέλουν να συνδεθούν με αξιολογήσεις και εξατομικευμένα μοντέλα «παραγωγικότητας» καθώς και με εταιρικούς στόχους και επιλογές που καθορίζονται από στρατηγικές των στελεχών της. Στρατηγικές που αποδείχθηκε μέχρι σήμερα, ότι πολλές από αυτές δεν ήταν οι καλύτερες για να συνδέσει κανείς το μισθό του, για να μην πούμε τίποτα βαρύτερο για την σκοπιμότητα αυτών των επιλογών και το πόσο έβλαψαν την Εταιρεία με τον αντιεπιχειρηματικό χαρακτήρα τους αντί να βοηθήσουν στην ανάπτυξή της, γιατί υποτάσσονταν σε πολιτικά συμφέροντα συνδεδεμένα με οικονομικά. Εδώ να ξεκαθαρίσουμε πως οι τρεις μισθοί (σαν πριμ παραγωγής) που παρουσιάζονται σαν «προνόμιο», δεν ήταν παρά επιλογή της Εταιρείας κατά την δημιουργία της πριν μια δεκαετία σαν ΕΛ.ΠΕ., η οποία ήταν προϊόν συνένωσης των 5 εταιρειών από τις οποίες προέρχονται (ΕΛΔΑ, ΔΕΠ, ΔΕΠ-ΕΚΥ, ΕΚΟ, ΠΕΤΡΟΛΑ). Εκκρεμούν ακόμα υποθέσεις στα δικαστήρια πολλών συναδέλφων των πρώην εταιρειών που είδαν τις απολαβές που είχαν με τους 14 μισθούς ετησίως να μετατρέπονται από την Εταιρεία σε 17 μισθούς, χωρίς καμία αύξηση του ετήσιου εισοδήματός τους. Αντίθετα είδαν μειώσεις στους μηνιαίους μισθούς και τα ωρομίσθια (με ότι αυτό σημαίνει για τις αποδοχές που υπολογίζονται με βάση τον μισθό ή το ωρομίσθιο). Η τότε επιλογή της Εργοδοσίας, που τώρα μας ενοχοποιεί, εξασφάλιζε χαμηλότερο κόστος σε μισθούς και ωρομίσθιο, άρα φθηνότερες υπερωρίες, αποζημιώσεις κλπ., της άφηνε δε και ανοιχτή την πόρτα να μας κατηγορεί τώρα ότι παίρνουμε παραπάνω μισθούς, σαν να αποφασίζαμε μόνοι μας πόσους μισθούς θα παίρναμε.

Στην καθολική αντίδραση των εργαζομένων σε αυτή την επίθεση, η Εταιρεία απαντά με επικοινωνιακά τεχνάσματα και ψέματα, όπως η εικόνα που δίνεται για τους μισθούς, ότι ζητάμε 18% αύξηση, ότι κάνουμε απεργίες για να μη χάσουμε εκδρομές, επίδομα καφέ κ. α. ή παρουσιάζοντας επιδόματα που αφορούν την ίδια και τις ανάγκες της σαν παροχές, όπως επίδομα αγγλικών, μάστερ, διδακτορικά και αφορούν ελάχιστους. Ένα ακόμα δείγμα των πρακτικών της είναι η επιστολή Γιαννίτση παραμονές του Πάσχα στα σπίτια και τις οικογένειες των εργαζομένων κινδυνολογόντας. Μαζί με όλη αυτή την επίθεση σέρνει και το Σωματείο στα δικαστήρια για να πάρει καταδικαστικές αποφάσεις για τους απεργιακούς αγώνες που είναι σε εξέλιξη.

Καταδικαστικές αποφάσεις που δεν μπορούν να είναι υπεράνω κριτικής, όταν βγάζουν κατά συρροή παράνομες και καταχρηστικές απεργίες που υπερασπίζονται συμβάσεις, ακόμα και χωρίς να ζητούν αυξήσεις. Οι συμβάσεις για τους εργαζόμενους και τα συνδικάτα είναι «τα άγια των αγίων», συνδεδεμένες όχι μόνο με εργασιακά και απολαβές, αλλά με την ίδια την αξιοπρέπεια των εργαζομένων και την ύπαρξη των Σωματείων, σαν τη συλλογική τους έκφραση απέναντι στην αυθαιρεσία των εργοδοτών.

ΟΙ εργοδότες, που αναπτύσσουν επιχειρηματική δράση και βάζουν σαν πρώτη προτεραιότητα, την καθυπόταξη του συνδικάτου και την μετατροπή του σε εργοδοτικό μηχανισμό χειραγώγησης των εργαζομένων, πρέπει να γνωρίζουν ότι το καθήκον της υπεράσπισης της Σύμβασης για τους εργαζόμενους είναι αδιαπραγμάτευτο. Και όταν οι εργαζόμενοι είναι ενωμένοι γύρω από το Σωματείο και αποφασισμένοι να αγωνιστούν γι’ αυτό, τίποτα δεν μπορεί να τους λυγίσει.

Μόνη λύση διεξόδου λοιπόν, είναι να βρεθούμε στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, χωρίς λογικές «πακέτων» που ζητά η Εταιρεία, αλλά με αιτήματα που θα μπορούσαν να συζητηθούν και από τις δύο πλευρές, που δεν θα ανατρέπουν όμως την σύμβασή μας και δεν θα οδηγούν το Σωματείο στην αυτοκατάργησή του και τους εργαζόμενους στον πάγκο του Προκρούστη.

Μη μας κατηγορούν λοιπόν για αδιαλλαξία όσοι δεν έχουν ιδέα από Διυλιστήρια και συνθήκες ζωής και εργασίας σ΄ αυτά, όσοι μας συγκρίνουν με άσχετους εργασιακούς χώρους και έχουν(;) γνώμη για το πόσο πρέπει να αμειβόμαστε, αλλά οι ίδιοι πολλαπλάσια αμειβόμενοι, μέσα από την ασφάλεια των πολυτελών τους γραφείων τους, δεν αντέχουν να περάσουν ούτε απέξω από το επιβαρημένο περιβάλλον εργασίας μας, τους κινδύνους και τις οσμές από τις οποίες τόσο ενοχλούνται. Το μόνο που τους αναγνωρίζουμε είναι ότι ξέρουν καλά να μοιράζουν μερίσματα από τα κέρδη στους μετόχους, τα μεγαλύτερα στην Ελληνική αγορά!!! Σαν η κρίση για την οποία τόσο μιλούν, να αφορά πάντα και μόνο τους εργαζόμενους και ποτέ τους εργοδότες και τα μεγαλοστελέχη τους!!!

Ας σταματήσουν με την πολιτική τους να βάζουν σε κίνδυνο το παρόν και το μέλλον της εταιρείας. Μια Εταιρεία Εντάσεως Κεφαλαίου (και όχι εργασίας) όπως τα ΕΛ.ΠΕ., τα κέρδη της δεν τα βγάζει κόβοντας μισθούς, αλλά εκσυγχρονίζοντας και λειτουργώντας με ασφάλεια τα εργοστάσια και με χρηστή διοίκηση στα Επιτελεία της.

Εκτός και αν το" κούρεμα" που επιχειρείται στη Σύμβαση, συνδέεται και με την πώληση και του υπόλοιπου ποσοστού στους ιδιώτες και για να το εξαγοράσουν βάζουν σαν όρο την κατάργησή της.

Οι οριζόντιες περικοπές για αρχάριους (και ηλίθιους!!!)

Mε αφορμή τις περικοπές μισθών που επιδιώκουν οι εκδοτο-καναλάρχες των ΜΜΕ, ας μελετήσουμε λίγο τις οριζόντιες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και τη συμβολή τους στην αντιμετώπιση του ελλείμματος και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας….

Η οικονομία βρίσκεται σε ανισορροπία και δεν πατάει γερά στα πόδια της. “Κουτσαίνει” όπως ένα τραπέζι.

Έχουμε δύο επιλογές. Ή να βρούμε τρόπο να στηρίξουμε το κοντύτερο πόδι ή να κόψουμε τα άλλα τρία για να έρθουν στο ύψος του.

Κανείς όμως δεν μα δανείζει πια μία σφήνα να στηρίξουμε, ενώ για κάποιο “μυστήριο” λόγο όλοι θέλουν να μας δανείσουν πριόνι, το οποίο άλλωστε προτιμά και η κυβέρνηση.

Με τις οριζόντιες περικοπές λοιπόν επιχειρούμε εξίσωση προς τα κάτω για να σταθεροποιηθεί η οικονομία μας.

Η οριζόντια όμως περικοπή σε όλους και σε όλα δεν αντιμετώπισε αλλά αναπαρήγαγε το πρόβλημα απλώς με την οικονομία πιο συρρικνωμένη.

Κάποιο πόδι είναι και πάλι πιο κοντό.

Επιχειρούμε με την ίδια μέθοδο και το Μνημόνιο 2 να φέρουμε την επιθυμητή ισορροπία που με βεβαιότητα -αν είμαστε καλά παιδιά, άριστοι μαθητές- θα μας βάλει και πάλι στις αγορές στα μέσα του 2011 (δηλαδή σε δύο μήνες περίπου) ή το 2012.

Εκτός φυσικά αν επιβεβαιωθούν οι Μάγιας, πράγμα για το οποίο δεν μπορεί να κάνει κάτι ο υπουργός οικονομικών.

Όταν όμως όλοι μειώνουν μισθούς και συντάξεις, κανείς δεν έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, η ανεργία αυξάνεται, η ζήτηση μειώνεται μαζί με το ΑΕΠ, το κράτος και τα ταμεία χάνουν έσοδα.

Άσε που και όλη η Ευρώπη κάνει πάνω κάτω τα ίδια οπότε ούτε αυτοί θα ψωνίσουν από εμάς.

Αποτέλεσμα η οικονομία και πάλι κουτσαίνει πάντα όλο και μικρότερη

Με το Μνημόνιο 3, συνεχίζουμε την ίδια μέθοδο.

Δεν μπορεί κάποια στιγμή θα “ισιώσει”.

Και μην ξεχνάμε ότι όσοι βλέπουν το αδιέξοδο και διαφωνούν δεν έχουν προτάσεις.

Οι αγορές είναι ευχαριστημένες από τις θυσίες μας και δεν θα παρθούν νέα μέτρα, τουλάχιστον για απόψε.

Όμως η οικονομία συνεχίζει να κουτσαίνει και να συρρικνώνεται, οι περικοπές δημιουργούν νέα προβλήματα που θα αντιμετωπιστούν με νέες περικοπές, γιατί αυτές ξέρουμε αυτές εμπιστευόμαστε…

Τα νούμερα μπορεί να μην βγαίνουν αλλά τόσο το χειρότερο γι’ αυτά.

Μέθοδο που κερδίζει δεν την αλλάζεις και ακολουθείς τα ίδια βήματα με το Μνημόνιο 4, 5, 6, κ.ο.κ.

Στο τέλος η οικονομία είναι τάβλα, οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι βρίσκονται ήδη πτωχευμένοι και σε απόγνωση, ενώ οι μεγαλοεργοδότες βρίσκονται στο καλύτερο σημείο εκκίνησης, εκεί όπου όποιος έχει δουλεία αισθάνεται προνομιούχος οπότε δεν χρειάζεται να τον πληρώνεις παρά μόνο με ένα χαρτζιλίκι για τα οδοιπορικά……

Για την κυβέρνηση δεν μένει τίποτα άλλο για να ολοκληρώσει την σωτηρία της πατρίδος -βεβαίως, βεβαίως- από το να ιδιωτικοποιήσει και να πουλήσει τα πάντα κοψοχρονιά επ’ ωφελεία εγχώριων και μη τραπεζιτών, εργολάβων, κερδοσκόπων.

Και όπως λέει και ο Καρατζαφέρης όταν έχεις πόλεμο πουλάς και τα ασημικά σου.

Γι’ αυτό άλλωστε βοήθησε να φτάσουμε και σε κατάσταση πολέμου ψηφίζοντας το μνημόνιο.

Και γι’ αυτό επίσης όλοι οι κυβερνητικοί λένε ότι δεν τίθεται θέμα αναδιάρθρωσης του χρέους.

Γιατί πριν την κάνουν, θα πρέπει να έχουμε φτάσει στο στάδιο του ξεπουλήματος του δημοσίου και εξαφάνισης των μισθών.

Αν το κάνουν νωρίτερα θα χαθεί η πίτα.

Όπως άλλωστε το είπαν και από την αρχή “η κρίση είναι και ευκαιρία”.

Αλλά δεν εννοούσαν για όλους!!!

Από το blog του Antista/Chef

ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ

Προς αποκατάσταση της αλήθειας για ότι γράφεται και λέγεται για τους μισθούς των εργαζομένων στα Ελληνικά Πετρέλαια ...

απαντάμε:




Τις παρακάτω εικόνες κλικάρτε τις για μεγένθυση:

Και μια συμβουλή:
Μη τρώτε αμάσητα ότι σας σερβίρει η συμμορία των πληρωμένων προθύμων κοντυλοφόρων και σπεκουλαδόρων.

Άλλωστε όπως γνωρίζετε, μιας και "...μαζί τα φάγαμε" κατά το γνωστό παχύδερμο ...

ΕΣΕΙΣ ΦΤΑΙΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΤΙΑ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ!!!

Περί κλανιάς

Ακολουθεί ένα μικρό λεξικό με την ρίζα [κλαν-…], καθώς και μερικά απ’ τα παράγωγα και τα σύνθετά της.

Αφιερωμένο -ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ- σε όλους αυτούς που ΝΟΜΙΖΟΥΝ (!) ότι κάτι κάνουν!

• κλανάμαξα

Οι βρωμερές κλινάμαξες του ΟΣΕ (Ούτε Σιδηροδρόμους Έχουμε) με τα έξι κρεβάτια σε ένα χώρο 1X1m όπου στοιβάζονται ρωσοπόντιοι, φοιτητές, γύφτοι, φαντάροι, αλβανοί και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς για να ταξιδεύσουν βραδινές κυρίως ώρες από Αθήνα-Θεσσαλονίκη... Από το πολύ κλάσιμο (κλάνω...) που έπεφτε εκεί μέσα, τη ζέστη που έκανε λόγω του χαλασμένου εξαερισμού των βαγονιών και την ποδαρίλα, έπρεπε να ήσουν εφοδιασμένος με ειδική στολή ραδιοβιοχημικού πολέμου προκειμένου να βγεις ζωντανός. Ανώνυμες δημοσιογραφικές πηγές αναφέρουν ότι ο Σαντάμ Χουσεϊν είχε χρησιμοποιήσει τις κλανάμαξες στην προσπάθειά του να αναπτύξει όπλα μαζικής καταστροφής. Οι κλανάμαξες ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς την προηγούμενη δεκαετία και όλοι όσοι τις χρησιμοποίησαν θυμούνται με νοσταλγία τις ωραίες ευωδιαστές ώρες που πέρασαν σε αυτές και τους τόσους ενδιαφέροντες ανθρώπους που γνώρισαν κατά τη διάρκεια των πολύωρων ταξιδιών τους (τη δεκαετία του 90 ο μέσος χρόνος Αθήνα-Θεσσαλονίκη κάποιες φορές ξεπέρναγε τις 12 ώρες). π.χ:

-Ρε μαλάκα Τάκη πάλι με κλανάμαξα θα ταξιδεύσουμε για Θεσσαλονίκη;
-Και τι θες να κάνουμε ρε Γιώργο, με 20 ευρώ τι περιμένεις να νοικιάσουμε, κάνα αεροσκάφος;

• κλάνει ο πεθαμένος;

Χρησιμοποιείται για να περιγράψει την αδυναμία κάποιου να κάνει κάτι ή γενικότερα πράγματα που δεν είναι δυνατόν να συμβούν.

-Αν μας πιάσει ο Μήτσος την γ@μήσαμε μαλάκα, θα φάμε πολύ ξύλο!
-Ποιος ρε, αυτό το λιμό; Κλάνει ο πεθαμένος;

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Και όμως σύμφωνα με τους ιατροδικαστές κλάνει μετά από τις πρώτες 10 ώρες θανάτου χωρίς καμία πίεση στην κοιλιά, λόγω παραγωγής αερίων σήψης.

• κλανεινύχτα

Η μάγκικη καληνύχτα, ευχή για καλή νύχτα συνοδευόμενη από πολλά ανακουφιστικά αέρια.

-Μάγκες κλανεινύχτα, τα μελέ το πρωί.

• κλανί, το

Αποτελεί περιγραφή χρώματος (!) και εντάσσεται σε μία ευρύτερη ομάδα λέξεων που προσπαθούν να προσδιορίζουν ακαθόριστα χρώματα και αποχρώσεις. Όλα ξεκίνησαν πριν από πολλά χρόνια με τις γυναίκες κυρίως να χρησιμοποιούν κάτι περίεργες λέξεις για να περιγράψουν διάφορα χρώματα και αποχρώσεις, κυρίως ρούχων και υφασμάτων, ενίοτε και άλλων πραγμάτων όπως μαλλιών, ψιμυθίων, αξεσουάρ, κ.λπ. Οι λέξεις αυτές ήταν εντελώς ακατανόητες από την πλειονότητα των αρσενικών που στην καλύτερη περίπτωση ζητούσαν επεξηγήσεις, συνήθως όμως περιορίζονταν σε συγκαταβατικό κούνημα του κεφαλιού. Το ελληνικό λεξιλόγιο εμπλουτίστηκε πάραυτα με λέξεις αμφίβολης προέλευσης που επιπλέον τις χαρακτήριζε η θολούρα ως προς την ουσία του χρώματος που σκόπευαν να περιγράψουν, όπως για παράδειγμα:
Εκρού - καθώς και εκρού του νεκρού (σε μια απέλπιδα προσπάθεια επεξήγησης) -, ιβουάρ, εκάι, πετρόλ, αρζάν, βεραμάν, καφέ-ο-λέ, παστέλ, οφ-μπλακ, λιλά, άσπρο του πάγου, αλλά και λουλακί, κροκί, κοραλί, ουρανί, κ.λπ. Καθώς το πράγμα ξεσάλωνε περαιτέρω, επιστρατεύτηκε το φυτικό βασίλειο (σαπιομηλί, λαχανί, φυστικί, ροδί, κανελί, λαδί, κυπαρισσί, καροτί, ροδακινί, κ.λπ) αλλά και το ζωϊκό (ποντικί, ελεφαντί, τιγρέ, λεο-παρδαλέ, καναρινί, κορακί, κ.λπ). Μέχρι εδώ, οι λέξεις αυτές δεν συνιστούν αργκό παρά την εισβολή τους στην καθομιλουμένη. Το θέμα που μας αφορά όμως εδώ είναι η εξέλιξη αυτής της παλέτας που συν τω χρόνω πήρε τη μορφή καζούρας. Πολλοί ήταν αυτοί που, ορμώμενοι από αυτές τις περίεργες περιγραφές χρωμάτων, άρχισαν να τις περιπαίζουν και να αυτοσχεδιάζουν με αποτέλεσμα την επέκταση σε ακόμη πιο σουρεάλ αποχρώσεις. Στην αρχή έκαναν αθώα την εμφάνισή τους πιο χειροπιαστά χρώματα όπως το σκατί, το κουραδί, το τσιρλί, το κατρουλί, το μυξί, για να προστεθούν σύντομα πιο αφηρημένα «χρώματα» όπως το κλανί, το πορδί, το καμπινεδί (το οποίο απαντάται ως προσδιορισμός, π.χ. ροζ καμπινεδί), το κομοδινί κ.ο.κ., καθώς και το κλασικό πλέον σιμπιζάκι (από το γνωστό ανέκδοτο).
Έτσι πλέον μιλάμε για μία γκάμα λέξεων που χρησιμοποιούμε πια στην καθομιλουμένη και μπορεί να χαρακτηριστεί αργκό, όταν θέλουμε να περιγελάσουμε πρόσωπα, αντικείμενα και καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από περίεργες έως ανέφικτες πλην όμως γελοίες «χρωματικές αποχρώσεις». Το «κλανί» αποτελεί αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της εν λόγω συλλογής. π.χ

1: -Χρυσή μου, πού να στα λέω... εχτές έπεσα πάνω στην Σούλα που έβγαινε από το κομμωτήριο και κόντεψα να παραπατήσω! καλέ τι φανταχτερό κομοδινί έβαψε το μαλλί της!
-Α ναι, την είδα κι εγώ το πρωί στη στάση, καλέ αυτό δεν είναι κομοδινί, προς το πορδί φέρνει για την ακρίβεια!

2: -Κόψε σαραβαλάκι ο παππούς, πώς κυκλοφορεί ρε τούτο ακόμη!
-Κορόλα του '60 φίλε, η πρώτη που κυκλοφόρησε! και από χρώμα δεν μπορείς να πεις ε; σκίζει το τσιρλί!
-Τι τσιρλί ρε, κλανί δε λες καλύτερα;!

• κλανιέμπα

Ο φόβος, το άγχος.
Επίσης νιώθω φόβο ή άγχος, τα κάνω πάνω μου, τρομάζω. Π.χ

-Μαλάκα έτσι όπως πετάχτηκες μέσα στο σκοτάδι... Πωωω, κλανιέμπα...

• κλανίκουλας

Ο άνθρωπος που φοβάται πολύ, ο φοβιτσιάρης, ο δειλός. Π.χ

-Ρε, πάμε αύριο να κάνουμε Extreme Snowboard;
-Έεεμμ, άστο καλύτερα, δεν...
-Άντε ρε κλανίκουλα!

• κλανιόλα

Οικιακό σκεύος της υψηλής κοινωνίας του περασμένου αιώνα, σε σχήμα χωνιού (όπως το χωνί στα παλιά γραμμόφωνα) το οποίο χρησίμευε στο να διοχετεύει τη βρώμα μιας κλανιάς που έπεφτε κάτω από τα σκεπάσματα, μακρυά από το κρεβάτι. Στις μέρες μας ο όρος χρησιμοποιείται υποτιμητικά για γυναίκες που πέφτουν στις παρακάτω κατηγορίες: μπάζο, το, σαύρα, μπουρούχα, γενικά γυναίκες που είναι για κλάσιμο μόνο και τίποτε άλλο.
Π.χ: (Σε δημοπρασία στο Sotheby;s του Λονδίνου)

-Το επόμενο αντικείμενο της συλλογής Γλύξμπουργκ, νούμερο 324 στους καταλόγους σας, η χειροποίητη ασημένια κλανιόλα του Βασιλέως Γεωργίου του Β΄κατασκευασμένη από τον οίκο Bochler (Μπόχλερ) του Αμβούργου το 1894. Τιμή εκκίνησης 75000 στερλίνες. Ακούω 75000;

• κλανοβαλβίδα, η

Συνώνυμο της κωλοτρυπίδας. Ενώ η λέξη κωλοτρυπίδα προσδιορίζει γεωγραφικά το συγκεκριμένο εξάρτημα τόσο από πλευράς συντεταγμένων όσο και μορφολογίας -αφού κάνει ξεκάθαρα λόγο για μία οπή στην περιοχή των κωλομερίων-, η λέξη κλανοβαλβίδα είναι πιο χρηστική, περιγράφοντας μία εκ των λειτουργιών του προαναφερθέντος εξαρτήματος. Υπό την έννοια αυτή δεν προσφέρεται όταν τα συμφραζόμενα είναι σεξουαλικής φύσεως για ευνοήτους λόγους, αλλά τι να πω, αν κάποιος τη βρίσκει με το κλανίδι (όχι τον χρήστη του slang.gr, το κανονικό, το βρωμερό) δικαίωμά του.
Άλλα συνώνυμα είναι το γκρόβερ, η ροδέλα, η σούφρα, ο ρόζος και τα κωλοφάρδουλα (ή κωλοβάρδουλα).
Συντάσσεται συχνά με το «μου 'φυγε» ή με το «θα σου φύγει» αντικαθιστώντας τον τάκο. Σημαίνει ότι το υποκείμενο του οποίου η κλανοβαλβίδα έφυγε ή θα φύγει, ξαφνιάστηκε, έπαθε πλάκα, τα είδε όλα. Π.χ

1. [ΠΦΦΦΦΦ!!!!!.....]
-Έλεος βρε πούστη άντρα. Έχει χαλάσει η κλανοβαλβίδα σου και κοντεύεις να μας χέσεις; Έχει βρωμίσει όλο το σπίτι. Ήμαρτα!

2.-Εξάρες. Μάλλον πάει για μαρς μεγάλε.
-Αφού σου έχει ανοίξει η κλανοβαλβίδα ρε μπινέ που τολμάς και μιλάς κιόλας...

3. -Καλά, ήρθε η θεία μου από την Αυστραλία και μου 'φυγε η κλανοβαλβίδα μεγάλε. Μιλάμε για ασύλληπτο milf. Έτοιμος ήμουν να τον βγάλω και να τον παίξω.
-Βουρ στον πατσά πρόεδρε.

4. - Άμα δεις το καινούριο το Evo Χ θα σου φύγει η κλανοβαλβίδα. Unpektable.
Ω ρε πούστη Μάκη, μας τα 'χεις κάνει τσουρέκια με τ' αμάξια. Έλεος!

• κλανόγελο

Έντονος γέλωτας ο οποίος συνοδεύεται από ακατάσχετο, ανελέητο, βροντερό και εν πάση περιπτώσει φρικτή ευωδία. Συνηθέστερο δε είναι ύστερα από κατανάλωση αμυλούχου γεύματος ήτοι φασόλια και άλλα ψυχανθή. Π.χ

Φαίδων: -Έξοχο αστείο! Χα χα (πρρρρρρρ...) χε χε (πρρρ..)
Τίμων: -Εάν εγνώριζα ότι θα πρόβαινες εις κλάνογελον τέτοιας ισχύος, θα σιωπούσα!

• κλανόδιος (ουσ.)[κλάνω + οδός]

Ο επιτήδιος και ταυτόχρονα γνώστης της επικινδυνότητας των αερίων του που, για να μη γίνει δολοφόνος και ταυτόχρονα αντιληπτός από τους γύρω του, τη χωρίζει σε τρεις ή τέσσερις μικρότερες δόσεις και σαν πλανόδιος την αφήνει σε ισάριθμα πόστα. Π.χ

Ο Νίκος ειναι γνωστός κλανόδιος. Πάλι καλά γιατί θα υπήρχε πρόβλημα αν τις άφηνε ολόκληρες.

• κλανοπάζαρο

Συνάθροιση κλανιάρηδων. Π.χ

-Αμάν ρε μαλάκες, κλανοπάζαρο το κάνατε! Ανοίχτε κάνα παράθυρο τουλάχιστον!

• κλανοσκεπάσματα, τα

Τα κλινοσκεπάσματα, στη φανταροσλανγκική. Η ετυμολογία και τα συμφραζόμενα είναι αυτονόητα.

• κλανόσκονη, η

Η υπερβολικά χαμηλοκώλα γυναίκα, που όταν κλάνει σηκώνει σκόνη!

• κλανοσφυρίχτρα

Ο κλανιάρης εκείνος που κάθε φορά που κλάνει σφίγγεται, με αποτέλεσμα να αμολάει παρατεταμένες πορδές υψηλών συχνοτήτων που κάνουν αίσθηση. Π.χ

[Φσσσσσσσσσσσστ!] -Πάλι έκλασες μωρή κλανοσφυρίχτρα;

• κλανοτρομπέτα

Αν και θήλυ, το ουσιαστικό «κλανοτρομπέτα» απευθύνεται εις άρρενες, οι οποίοι πέρδονται διαρκώς, βροντερώς (εξού και τρομπέτα) και ασυστόλως, παράγοντας ούτως ειπείν αυτήν την χαρακτηριστική... ευωδίαν. Τυγχάνει δε οι παραπάνω άνδρες να αδιαφορούν παντελώς δια πάσαι συνέποιαι η συνήθεια αυτή εμπεριέχει προς αυτούς και προς τον περίγυρό των. Π.χ

-Φαίδων: «Μα μνήστητι μου Κύριε, διατί πέρδεις τόσο βροντερώς και βρομερώς συνάμα εν μέσω κόσμου; Θα χαρακτιρισθείς ως κλανοτρομπέτα!»
-Τρύφων: «Αδιαφορώ, θα πέρδομαι εν τιαύτο τρόπο προ οιασδήποτε θυσίας!»

• κλάνω

Είμαι ασυνεπής. Πχ

-Μη με κλάσεις σήμερα σαν την άλλη φορά που περίμενα μια ώρα. Δεν μπορεί να μου κάνει τίποτα, δεν είναι της κλάσης μου. Π.χ:
-Θα μου κλάσει τα @ρχίδι@ ή ακόμα καλύτερα: θα μου κλάσει το δεξί @ρχίδι.

Πορδίζω. Π.χ:
-Σταμάτα ρε να κλάνεις, θα πεθάνουμε εδω μέσα.

• κλάνω μέντες

Το λέμε για να δείξουμε μεγάλη τρομάρα. Χρησιμοποιείται και ως έκλασα πατάτες/ φασκόμηλο/ μαλλί/ μπάμιες/ πόμολα/ πετούγιες, με την ίδια σημασία. Πχ

1: -Με το που είδα τι γομάρι ήταν έκλασα μέντες και του ζήτησα συγνώμη.

2: -«Χέντριξ και Καζαντζίδης
δέκα χιλιάδες βατ
να κλάσουνε πατάτες
οι μπάτσοι και τα MAT»
(Τζιμάκος)

Ειδικά το κλάνει πατάτες: απότομος θόρυβος όταν ξεμπουκάρει η εξάτμιση ενός αυτοκίνητου ή μιας μηχανής. Οι περαστικοί συνήθως εξίστανται, επικαλούμενοι τα θεία ή το θρυλικό «…έτσι να κάνει ο κώλος σου!»

• κλάνω μπιφτέκια

Βρίσκομαι σε πολύ άσχημη κατάσταση λόγω υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, ναρκωτικών ή λόγω φόβου. Π.χ

-'Ασε, εχθές ήπια 20 μπύρες και έκλασα μπιφτέκια.

• κλάσε μάγκα να φουμάρω

Υβριστικότατη έκφραση που χρησιμοποιούσαν οι μάγκες στους τεκέδες για άτομα που θεωρούσαν ψευτόμαγκες και ψευτονταήδες. Π.χ

-Όχι ρε και να φοβηθώ το Δημητράκη. Αυτός είναι «κλάσε μάγκα να φουμάρω».

• κλάσε να προσανατολιστώ!

Κραυγή απελπισίας ανθρώπου που αδυνατεί να ανταποκριθεί στα δέοντα καθώς το αντικείμενο του πόθου του είναι χοντρό, πνιγμένο μες το λίπος, ένα απαίσιο και αιμοβόρο κήτος. Π.χ

-Καλά τα ορεκτικά Σάκη, αλλά μήπως ήρθε η ώρα να περάσουμε στο κυρίως πιάτο;
-Ουγκ. Γκασπ. Κλάσε μωρή να προσανατολιστώ!

• klan my pouts/κλαν μάι πούτς

Επιτιμητικά προς υπερφίαλους εκπροσώπους του Γερμανικού φύλου. Π.χ

-Sakis : Friedrich !!
-Friedrich : ja was ist los Sakis ?
-Sakis : κλαν μαι πουτς ρε Friedrich!

Με τις υγείες σας/μας!!!

Το... τσεχοσλοβακικό μοντέλο ασφάλισης

Πριν από 80 χρόνια μπαίνουν οι βάσεις της υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης, αλλά θα χρειαστούν 10 ακόμη χρόνια σκληρών εργατικών αγώνων για να υιοθετηθεί.

Αναζητείται, λένε, το νέο μοντέλο κοινωνικών ασφαλίσεων. Σκανδιναβικό, γαλλικό ή κάποιο άλλο. Κάτι παρόμοιο συνέβη και πριν από οχτώ δεκαετίες! Τότε επιλέχτηκε το «τσεχοσλοβακικό». Με βάση αυτό έκανε τα πρώτα βήματα η υποχρεωτική ασφάλιση στη χώρα. Για να υιοθετηθεί χρειάστηκε μια δεκαετία αντιφατικών και αποσπασματικών ρυθμίσεων. Πριν απ όλα, όμως, σκληροί αγώνες των εργατοϋπαλλήλων του μεσοπολέμου. Εναντίον των κυβερνητικών επιλογών και της σκληρής μεγαλοεργοδοσίας, που θεωρούσε ότι με το μέτρο η χώρα «οδηγείται στον όλεθρο»!

Δέκα χρόνια χρειάστηκαν για να προχωρήσει η υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση και ν αποκτήσει καθολικά χαρακτηριστικά (1922-1932). Κι ακόμη έμενε στα χαρτιά. Αιτία, βεβαίως, η σφοδρή αντίδραση των εργοδοτών και η απροθυμία των είκοσι (!) κυβερνήσεων, που διαδέχονταν η μία την άλλη αυτή την περίοδο.

Ουσιαστικό πρόσχημα ήταν ότι αυτό ήταν αντιπαραγωγικό, λόγω αύξησης του κόστους εργασίας. Το άλλοθι της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων δεν είχε ακόμη εφευρεθεί. Σε τελευταία ανάλυση, η αντίθεση και καθυστέρηση απορρέανε από την άρνηση για περιορισμό των επιχειρηματικών κερδών. Οι άνεμοι, όμως, που φυσούσαν σ' όλη της Ευρώπη ήταν αντίθετοι...

Η μετάβαση
Μετά την ψήφιση των νόμων του 1922-23 περί της υποχρεωτικής ασφάλισης, δόθηκε ισχυρή ώθηση για τη δημιουργία ασφαλιστικών ταμείων. Το πρόβλημα, όμως, της υποχρεωτικής ασφάλισης ακόμη δεν είχε λυθεί. Οι ατέλειες και τα κενά επιχειρήθηκε να καλυφθούν νομοθετικά το 1925.

Τη χρονιά αυτή με μια σειρά ειδικούς νόμους δημιουργούνται ασφαλιστικοί οργανισμοί όχι πλέον κατά επιχείρηση, αλλά κατά επάγγελμα (καπνεργάτες, τυπογράφοι, αρτεργάτες, μυλεργάτες, εφημεριδοπώλες, λιμενεργάτες, νομικοί, δημοτικοί υπάλληλοι, υγειονομικοί, εφημέριοι, αυτοκινητιστές κ.ά.). Αυτή ακριβώς η μετάβαση, από την επιχείρηση στον κλάδο απασχόλησης, θεωρείται καμπή στην ιστορία του θεσμού της κοινωνικής ασφάλισης.

Το αποτέλεσμα, όμως, ήταν να προκύψει μια χαοτική κατάσταση με τις συνεχείς νομοθετικές ρυθμίσεις. Τόσο, ώστε στο δημοκρατικό Σύνταγμα του 1927 να περιληφθεί ειδική διάταξη, που απόκλειε «φωτογραφικές» ρυθμίσεις.

Εκεί προβλεπόταν ότι «προτάσεις σκοπούσαι την τροποποίησιν των περί συντάξεων νόμων ή απονομήν συντάξεων, ως και την αναγνώρισιν υπηρεσίας ως παρεχούσης τοιούτον δικαίωμα, υποβάλλονται μόνον παρά του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τοιαύτας περί συντάξεων προτάσεις πρέπει να είναι ειδικαί, μη επιτρεπομένης της αναγραφής διατάξεων περί συντάξεων εις νόμους σκοπούντας την ρύθμισιν άλλων θεμάτων».

Στην πράξη, όμως, το αποσπασματικό και το ευκαιριακό, των σχετικών ρυθμίσεων θα έχει αναδειχθεί πια σε μόνιμο σύνδρομο της Πολιτείας.

Παράλληλα, με όλα όσα γίνονται στον τομέα της κύριας ασφάλισης, αρχίζει και η δημιουργία των μετοχικών και ταμείων πρόνοιας. Στα ήδη λειτουργούντα (πολιτικών υπαλλήλων, στρατού, ναυτικού) προστίθενται αρκετά ακόμη (υπαλλήλων τηλεπικοινωνιών-συγκοινωνίας, αξιωματικών, πληρωμάτων εμπορικού ναυτικού κ.ά.), που παρέχουν συμπληρωματικές αποδοχές.

Η επικουρική ασφάλιση
Λίγο αργότερα, κατά τη δεκαετία του 1930, θα εμφανιστεί και ο θεσμός της επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος θα προκύψει από τις ανεπάρκειες της κύριας ασφάλισης. Πρωτοπόροι εδώ κλάδοι με ισχυρή συνδικαλιστική παρουσία οι εργάτες μετάλλου, οι αρτοποιοί κ.ά.

Μια άλλη ουσιαστική καμπή και νέο στάδιο στη διαδρομή του Ασφαλιστικού αρχίζει το 1929. Τότε πολλαπλασιάζεται η κοινωνική κινητικότητα για τη γενίκευση της ασφάλισης και γίνεται αίτημα αιχμής (μαζί με την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας) στις εργατικές κινητοποιήσεις μέσα στο ανώμαλο πολιτικό κλίμα που επικρατεί.

Αποκορύφωμα των διεργασιών θα αποτελέσει η επιλογή της κυβέρνησης Βενιζέλου για την εφαρμογή του «τσεχοσλοβακικού μοντέλου» υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης. Θα καταρτιστεί σχετικό νομοσχέδιο, θα πέσουν «κεφάλια» και κυβερνήσεις μέχρι να φτάσει στη Βουλή (1932) από την κυβέρνηση Παπαναστασίου και, τελικά, να ψηφιστεί (1934), με εκπτώσεις από την κυβέρνηση Τσαλδάρη η δημιουργία του ΙΚΑ...

Η στάση των βιομηχάνων
Ο πρόεδρος των βιομηχάνων Αν. Χατζηκυριάκος διατυπώνοντας τις θέσεις των καπιταλιστών του μεσοπολέμου απέναντι στις κοινωνικές ασφαλίσεις είναι πολύ σαφής και... διαχρονικός: «Αι εργατικαί χείρες αποτελούσι το έμψυχον υλικόν της βιομηχανίας και η καλή ή κακή διαβίωσις αυτών, ως και η ψυχική αυτών δύναμις και διάθεσις έναντι της βιομηχανίας, αποτελούσι όρους βασικούς της ομαλής αυτής προόδου. Αλλά δια να εφαρμοσθή εργατική πολιτική, δέον να υπάρξη προηγουμένως σοβαρά βιομηχανία, ικανή να βαστάση τα βάρη... Συνεπώς δέον να προηγηθή η βιομηχανία και να ακολουθήση η φιλεργατική πολιτική...».

Η θέση των εργατών
Ο εκπρόσωπος της ιδρυτικής γενιάς του ΚΚΕ Γ. Γεωργιάδης συνοψίζει ως εξής την κατάσταση από την πλευρά των εργατοϋπαλλήλων: «Η εφαρμογή ενός στοιχειώδους εργατικού προγράμματος θα απαιτήση μερικάς θυσίας εκ μέρους της κρατούσης κεφαλαιοκρατίας, τας οποίας οι κυβερνήσεις προσπαθούν να αποφύγουν. Δια αυτό και αναβάλλουν διαρκώς, διά να συνηθίσουν οι εργάται εις την ιδέαν της αναβολής, ούτως ώστε η ματαίωσίς των να μην προκαλέση καμμίαν διαμαρτυρίαν και να θεωρηθή ως φυσικό γεγονός. Έχουμε απτό το παράδειγμα με τας κοινωνικάς ασφαλίσεις...».

Το καλό το παλικάρι...
Μετά τη θέσπιση των πρώτων μέτρων για την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, με τη συμμετοχή των εργοδοτών, το... καλό το παλικάρι ξέρει κι άλλο μονοπάτι. Να φορτώσει την εργοδοτική εισφορά στους πολίτες. Έτσι, το 1927 η αγγλική εταιρεία «Ρower & Τraction», που είχε αναλάβει την εκμετάλλευση της ηλεκτροκίνητης σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνας-Πειραιά, επέβαλε πρόσθετο τέλος στα εισιτήρια! Το «φιλεργατικό» αιτιολογικό της ήταν πως μόνο με τον τρόπο αυτό θ ανταποκρινόταν στις υποχρεώσεις της για τις συνεισφορές που έπρεπε να καταβάλει στο ταμείο συντάξεων των υπαλλήλων της.

Η αγωνιστική δεκαετία που άλλαξε το ασφαλιστικό τοπίο

1925
Οι παλλαϊκές κινητοποιήσεις για απαλλοτριώσεις των τσιφλικιών, οχτάωρο, αυξήσεις στους μισθούς, αποκατάσταση των προσφύγων και κοινωνικές ασφαλίσεις θα διακοπούν από τη δικτατορία του Πάγκαλου. Συγκροτείται μέτωπο αγροτών-εργατών-προσφύγων. Η άρχουσα τάξη απαντά με τη βία.

1929
Η αβεβαιότητα για την εργασία, η ανεργία και η ανασφάλεια γενικεύονται (το σύνολο των μισθωτών υπολογίζεται σε 320.000-330.000). Το ίδιο και οι αντιδράσεις. Η κυβέρνηση Βενιζέλου καταφεύγει στο περίφημο «ιδιώνυμο» για να περιορίσει τη συνδικαλιστική πολιτική δράση.

1932
Καταγράφονται 119 μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις, στις οποίες συμμετέχει η πλειονότητα των εργαζομένων στις μεγάλες πόλεις.

Η νεοελληνική κοινωνία περνά έντονες δυσκολίες. Το αίτημα για κοινωνικές ασφαλίσεις έχει υπερωριμάσει, αλλά οι άρχοντες της οικονομίες κωφεύουν...

1934
Βαθμιαία ο αριθμός των ασφαλισμένων σε ταμεία κατά επιχείρηση ή κλάδο ή μεικτά θα φτάσει τις 250.000. Ο αριθμός όσων έχουν συνταξιοδοτηθεί από την εισαγωγή της περιορισμένης υποχρεωτικής ασφάλισης έως τότε υπολογίζεται σε 88.000.

Οι φίλοι και οι εχθροί της εργατικής νομοθεσίας
Η Βουλή του 1925 γνωρίζει μια ζωηρή συζήτηση για το Ασφαλιστικό εν μέσω παλλαϊκών αντιδράσεων για τη συνολικότερη κυβερνητική πολιτική. Η παρέμβαση του Αλ. Παπαναστασίου (βρίσκεται τότε στην αντιπολίτευση) ρίχνει φως στην ουσία της τότε διαμάχης μεταξύ φίλων και εχθρών της εργατικής νομοθεσίας και του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Με προέκταση μάλιστα στο σήμερα.

«Εκ της τοιαύτης ή τοιαύτης κατευθύνσεως της κοινωνικής πολιτικής θα εξαρτηθεί, σημειώνει, η ομαλή εξέλιξις των κοινωνικών πραγμάτων του τόπου. Θα αποφασισθή, δηλαδή, αν θα χωρίσωμεν ομαλώς προς την κοινωνικήν πρόοδον και άνευ μεγάλων συγκρούσεων ή θα βαδίσωμεν ανωμάλως, δημιουργούντες μεγάλας κοινωνικάς αντιθέσεις και προπαρασκευάζοντες μεγάλας κοινωνικάς εκρήξεις...».

Και υπογραμμίζει: «Ενώ, λοιπόν, επεκράτει η αντίληψις εις την Ελλάδα της επιεικούς χρήσεως των εργατικών ζητημάτων, της διά βαθμιαίων παραχωρήσεων ενισχύσεως της εξελικτικής προόδου, κατά τα τελευταία ήρχισε να καλλιεργείται η ιδέα ότι πρέπει την πολιτικήν αυτήν να αντικαταστήση άλλη, αμέσου ενισχύσεως των εργοδοτικών τάξεων. Πολιτική πολεμική κατά των εργατικών τάξεων.

Το αποτέλεσμα θα είναι όπως αι μάζαι αι εργατικαί, αι μέχρι τούδε λίαν συντηρητικαί εξ ιδιοσυγκρασίας στραφώσι προς τα άκρα, γίνουν επαναστατικαί... Το δυστύχημα είναι ότι η κυβέρνηση η σημερινή δεν εκτιμά δεόντως αυτά τα πράγματα και ενόμισεν ότι είναι εύθετος η στιγμή, όπως δείξει απέναντι του εργατικού κόσμου την δύναμιν του κράτους...».

1928
Οι επιφυλάξεις του Βενιζέλου

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, επανακάμπτοντας στην εξουσία τον Ιούλιο του 1928, είναι από επιφυλακτικός μέχρι αρνητικός στην άμεση, τουλάχιστον, εισαγωγή του γενικευμένου συστήματος υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης. Τίποτα δεν είχε

υποσχεθεί στους εργαζομένους για την κοινωνική ασφάλιση. «Γνωρίζετε, έγραφε στον επικεφαλής του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, με ποια ταχύτητα επικυρώσαμε τις συμβάσεις του 1919 και 1920 (ήταν τότε που ενδιαφερόταν για την εικόνα της Ελλάδας στα μάτια των ξένων με την ανάληψη της μικρασιατικής εκστρατείας). Αλλά η κατάσταση της χώρας δεν είναι πλέον η ίδια σήμερα.

Την ευημερία της εποχής εκείνης διαδέχτηκε η τωρινή δυστυχία. Διαπιστώσατε στο ταξίδι σας (ο πρόεδρος Thomas είχε επισκεφθεί το 1927 τη χώρα μας) πόσο επείγουσα είναι η κατάσταση. Η επιτακτική ανάγκη να εξασφαλίσουμε εργασία στη μεγάλη μάζα των προσφύγων, η μικρή αναλογία ανάμεσά τους της ανδρικής εργατικής δύναμης (έτσι δικαιολογούσε το μεσαιωνικό καθεστώς ως προς την παιδική και γυναικεία εργασία), η αναγκαιότητα τέλος να αφιερωθούν όλοι οι διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι στις εργασίες εγκαταστάσεως τις πλέον επείγουσες, δεν επέτρεψαν την εφαρμογή μέτρων τα οποία θα ήταν χρήσιμα, αλλά θα μπορούσαν να τροχοπεδήσουν τη δημιουργία νέων βιομηχανιών, συχνά ασταθών εξάλλου, και να σταματήσουν την ανάπτυξη άλλων». Υπό το βάρος της τραγικής πραγματικότητας στους εργασιακούς χώρους συγκατένευσε στην αποστολή επιτροπής, που θα μελετούσε το ζήτημα της δημόσιας υγιεινής.

Αναπόφευκτα το θέμα αυτό σχετιζόταν με την κοινωνική ασφάλιση. Ετσι, ήρθε στην Ελλάδα για μελέτη και υποβολή προτάσεων ο Γάλλος Αντριάν Τιξιέ, διευθυντής των κοινωνικών ασφαλίσεων του ΔΓΕ. Από τη συνεργασία, όμως, του Τιξιέ και του Α. Ζάκκα, διευθυντή εργασίας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, προέκυψε πρόταση για το Ασφαλιστικό, η οποία και υποβλήθηκε στην κυβέρνηση (1929). Στόχος του ΔΓΕ τότε, όπως προκύπτει από τα κείμενα που έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας, ήταν να δημιουργήσει κλίμα υπέρ των κοινωνικών ασφαλίσεων, παρά την αντίδραση εργοδοτών και την επιφυλακτικότητα της κυβέρνησης. Αλλά και να ενισχυθεί η θέση του ρεφορμιστικού και μη κομμουνιστικού συνδικαλισμού. Τα επιχειρήματα ήταν ότι αυτό θα ενίσχυε την παραγωγικότητα, αποτελούσε παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης, αντίδοτο στους χαμηλούς μισθούς και απαραίτητο στοιχείο μιας ολοκληρωμένης κοινωνικής πολιτικής.

Ακριβώς, δηλαδή, στον αντίποδα των επιχειρημάτων των βιομηχάνων-βιοτεχνών.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ
Οι ξένοι ειδικοί και τα αναξιόπιστα στοιχεία

Οπως προκύπτει από τις ιστορικές πηγές αυτή την περίοδο, δεν συγκαταλεγόταν στα σχέδια της κυβέρνησης η δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων, που θα κάλυπτε όλους τους τομείς. Απλώς στόχος ήταν η βελτίωση κάπως της προϋπάρχουσας νομοθεσίας και ειδικά του νόμου 2868 του 1922 και επόμενων συμπληρωματικών ρυθμίσεων. Τελικά, ο Βενιζέλος φέρεται να πείστηκε και αποδέχτηκε να εκπονηθεί σχέδιο προετοιμασίας για τις κοινωνικές ασφαλίσεις, στη βάση της πρότασης Τιξιέ-Ζάκκα. Στο πλαίσιο αυτό μετακλήθηκαν στην Ελλάδα αλλοδαποί ειδικευμένοι επί του θέματος. Επικεφαλής ήταν ο διευθυντής των κοινωνικών ασφαλίσεων της Τσεχοσλοβακίας Εμίλ Σέμπαουμ.

Τότε συντάχθηκε και σχετική οικονομική μελέτη. Κατά... διαβολική σύμπτωση, όπως σήμερα έτσι και τότε, οι ξένοι ειδικοί είχαν ν αντιμετωπίσουν το ίδιο πρόβλημα. Τα διαθέσιμα στατιστικά και τα άλλα απαιτούμενα στοιχεία για τις «αναλογιστικές μελέτες», όπως θα λέγαμε σήμερα, δεν ήταν αξιόπιστα. Ετσι, αποφασίστηκε και η απογραφή των βιομηχανικών - βιοτεχνικών επιχειρήσεων που διενεργήθηκε το 1930. Οι ξένοι ειδικοί που ήρθαν στην Ελλάδα, μελέτησαν ξανά το ζήτημα αρκετές μέρες σε συνεργασία με υπηρεσιακούς παράγοντες και τους καθηγητές Πανεπιστημίου Αλ. Σβώλο, Ν. Σακελλαρίου και Ι. Τουρνάκη.

Οταν ετοιμάστηκαν τα πορίσματα στάλθηκαν στην Πράγα, όπου πήγαν επίσης ο διευθυντής του Ταμείου Ασφαλίσεως Καπνεργατών Χρ. Αγαλλόπουλος και ο ασφαλιστικός μαθηματικός Ηλ. Ζαροκώστας για να συνεργαστούν στην τελική διατύπωση των προτάσεων, που θα ήταν προσαρμοσμένες στην ελληνική πραγματικότητα. Τελικά μόνο ύστερα απ αυτά ολοκληρώθηκε στη Γενεύη (έδρα του ΔΓΕ) και στην Πράγα το κείμενο, που αποτέλεσε και το πρώτο νομοσχέδιο ίδρυσης του ΙΚΑ τον Μάιο του 1932.

Αλλο να αντιδράς γενικά, όπως έπρατταν οι εργοδότες προ του 1932, κι άλλο να υπάρχει συγκεκριμένος νόμος, που πρόκειται να προωθηθεί προς ψήφιση. Τώρα την επίμονη άρνηση του παρελθόντος, που εξαντλούνταν σε επιχειρήματα της μορφής ότι η χώρα δεν είναι «ώριμος διά τοιαύτα πειράματα», γενικεύεται. Ο Βενιζέλος μέσα στη χαοτική πολιτική κατάσταση, που επικρατεί από τις αρχές του 1932, δεν θα βρει καιρό ασχοληθεί με το Ασφαλιστικό. Προέχουν άλλα σοβαρότερα γι αυτόν. Αλλά αυτό θα βρεθεί στο επίκεντρο της επόμενης κυβέρνησης του Αλ. Παπαναστασίου, αρχηγού τότε του Αγροτεργατικού Κόμματος.

Του Τάκη Κατσιμάρδου (katsimar@yahoo.gr) από το ΕΘΝΟΣ της Πέμπτης , 17 Ιανουαρίου 2008.