Για να φτάσεις στο γήπεδο της Ντέρι Σίτι, το «Μπράντιγουελ», χρειάζεται να περάσεις στον δρόμο σου ένα κελτικό νεκροταφείο. Δίπλα στους σταυρούς και τους οβελίσκους βλέπεις πολλά κασκόλ της ομάδας. Στα αριστερά σου απλώνονται τα απομεινάρια του ρωμαϊκού τείχους, που κάποτε προστάτευε την πόλη του Ντέρι, και δεξιά ο ποταμός Φόιλ, που έχει ένα πολύ έντονο χρυσαφί χρώμα τις σπάνιες μέρες που βγαίνει από νωρίς ο ήλιος και μένει εκεί, κόντρα στην επιμονή των σύννεφων που θέλουν να τον σκεπάσουν. Το Ντέρι, όπως είναι η επίσημη ονομασία της πόλης μόλις από το 1984, επί χρόνια ήταν μία διαιρεμένη πόλη. Ο ποταμός χωρίζει τις περιοχές των Ρωμαιοκαθολικών (το Bogside) και των Προτεσταντών (το Waterside), δύο κοινοτήτων που επί χρόνια έζησαν το χειρότερο βίωμα: την απόλυτη έχθρα ανάμεσα σε ανθρώπους με ίδια γλώσσα και κοινό τόπο διαβίωσης. Η πόλη αποτελείται από 70% καθολικούς και 30% προτεστάντες, ακριβώς δηλαδή το αντίθετο του Μπέλφαστ, της πρωτεύουσας της Βορείου Ιρλανδίας, στην οποία γεωγραφικά ανήκει και το Ντέρι. Η πλευρά των προτεσταντών επί πολλά χρόνια, από το 1972 έως και τα τέλη της δεκαετίας του '80, θέλοντας να προστατέψει τα κεκτημένα της έβαφε με μπλε, κόκκινο και άσπρο -τα χρώματα της βρετανικής σημαίας- τα πάντα. Από τις πινακίδες των καταστημάτων έως τις στάσεις των λεωφορείων. Οι καθολικοί αντίθετα προσπάθησαν χρόνια να μειώσουν την ένταση και να αποκαταστήσουν τη σχέση με την «άλλη πλευρά», αλλά μάταια. Μέχρι τη δεκαετία του '70 τα σπίτια της ήταν τόσο παλιά, προερχόμενα από τον 18ο αιώνα, που αποτελούσαν ιδανικό σκηνικό για γυρίσματα ταινιών εποχής. Τα τελευταία 22 χρόνια με την αλλαγή του ονόματος και με την αλληλουχία γεγονότων που συνέβησαν, οι δύο κοινότητες κατάφεραν τελικά να έρθουν πιο κοντά, χτίζοντας μία σύγχρονη και μοντέρνα πόλη, που θυμίζει κάτι από τον 21ο αιώνα. Για να συμβεί αυτό χρειάστηκε η συμβολή της ποδοσφαιρικής ομάδας, για να ξεχαστούν, ή να αμβλυνθούν έστω, περιστατικά και γεγονότα που θύμισαν μεσαίωνα και φρικτές σκηνές που μένουν για πάντα στη μνήμη.
Η 30ή Ιανουαρίου 1972 θα είναι χαραγμένη στο μυαλό όλων των Ιρλανδών ως μία σημαντική ημερομηνία. Ταυτόχρονα είναι ορόσημο και στην παγκόσμια ιστορία. Τότε στο σημερινό Ντέρι καθολικοί διαδηλωτές έκαναν πορεία διαμαρτυρίας για τον νόμο που η κυβέρνηση των Βρετανών συντηρητικών του Εντουαρντ Χιθ είχε θέσει σε εφαρμογή και που προέβλεπε τη φυλάκιση χωρίς δίκη όσων ενέχονταν σε τρομοκρατικές ενέργειες! Η έξαρση της βίας στη Βόρειο Ιρλανδία, με τις επιθέσεις του ΙΡΑ κατά στρατιωτικών στόχων, είχε δημιουργήσει ανεξέλεγκτες συνθήκες στη χώρα. Την ώρα που ήταν σε εξέλιξη η πορεία, οι Βρετανοί κομάντος της πρώτης μοίρας αλεξιπτωτιστών άνοιξαν πυρ για ανεξακρίβωτη αιτία. Ο τελικός απολογισμός τραγικός, με 13 νεκρούς και άλλον έναν σε κώμα που προστέθηκε στη λίστα των θυμάτων λίγες εβδομάδες αργότερα.
Η «ματωμένη Κυριακή» παραμένει σημείο αναφοράς στον πόλεμο προτεσταντών και καθολικών που διαιρεί την Ιρλανδία εδώ και έξι αιώνες. Με τις ευθύνες ουσιαστικά να μην αποδόθηκαν ποτέ για εκείνη τη σφαγή, το Ντέρι έζησε επί χρόνια με τον πόνο.
Η ομάδα της πόλης, η Ντέρι Σίτι, δημιουργήθηκε το 1928 και αποτέλεσε πάντα το μοναδικό σημείο συνύπαρξης των πολιτών. Στο «Μπράντιγουελ» οι οπαδοί πήγαιναν και έφευγαν μαζί, ξεχνώντας τα τόσα πράγματα που τους χώριζαν. Επί χρόνια η ομάδα ήταν η τρίτη δύναμη της χώρας πίσω από τη Λίνφιλντ -ομάδα των προτεσταντών- και τη Σέλτικ Μπέλφαστ, ομάδα των καθολικών, που διαλύθηκε το 1948 έπειτα από τρομερά επεισόδια σε ένα ντέρμπι μεταξύ τους. Η Ντέρι έγινε με τα χρόνια η μόνη αντίπαλος της Λίνφιλντ και μάλιστα ήταν η πρώτη βορειοϊρλανδική ομάδα που πέρασε στον δεύτερο γύρο στα Κύπελλα Ευρώπης. Μέχρι το 1969, χρονιά που ξέσπασαν οι μεγάλες ταραχές στο Ulster του Μπέλφαστ και οι Βρετανοί με εντολή του τότε πρωθυπουργού Χάρολντ Ουίλσον έστειλαν στρατό, η συνύπαρξη ήταν δεδομένη και ειρηνική. Το Bogside σήκωσε τη σημαία της αντίστασης κατά του «βρετανικού στρατού κατοχής», όπως τον αποκαλούσαν, και στην είσοδο της πόλης μπήκε η πινακίδα «Καλώς ήλθατε στο ελεύθερο Ντέρι»! Ο στρατός και η αστυνομία δεν μπορούσαν πλέον να εισχωρήσουν στην περιοχή και αργά ή γρήγορα η κόντρα θα έφτανε αναπόφευκτα και στο ποδόσφαιρο. Η Ντέρι δεν μπορούσε να παίξει κανονικά τα παιχνίδια της και χρησιμοποίησε πολλές φορές το γειτονικό Κολερέιν ως έδρα. Το 1972 το πούλμαν της Κρουσέιντερς -ομάδας ακραιφνών προτεσταντών- δέχτηκε επίθεση και κάηκε μόλις πήγε να πλησιάσει το γήπεδο και η Ντέρι τιμωρήθηκε. Τα παιχνίδια της αναβλήθηκαν και μετά τη «ματωμένη Κυριακή» ήταν πια αδύνατο να συμβιώσουν οι δύο πλευρές. Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Βορείου Ιρλανδίας απέβαλε την Ντέρι επ' αόριστον και μέχρι το 1984 η ομάδα προσπαθούσε να επανέλθει. Οταν είδε και απόειδε, έκανε αίτηση στην ομοσπονδία της δημοκρατίας της Ιρλανδίας. Από το 1986 μετέχει στο πρωτάθλημα των Νοτίων αποτελώντας μοναδική γεωγραφικά περίπτωση. Αν και ανήκει στον Βορρά, αγωνίζεται στον Νότο, σε άλλη χώρα και σε άλλο πρωτάθλημα! Αυτό, όμως, βοήθησε αφάνταστα την περιοχή να ξαναβρεί τον παλιό ρυθμό της. Ο κόσμος ενώθηκε και πάλι, προτεστάντες άρχισαν να ξαναμιλούν με τους καθολικούς.
Η πόλη αναπτύχθηκε και 36 χρόνια μετά την «Βloody Sunday» μπορεί να μην πλήρωσαν ποτέ οι υπεύθυνοι, όμως τα νέα παιδιά μπορούν ξανά να είναι μαζί και να παίζουν χωρίς να χρειάζονται… θρησκευτική άδεια! Οι παιδικοί σταθμοί άρχισαν να ξαναδέχονται χωρίς ειδικά χαρτιά όλα τα νήπια, τα μπαρ έχουν πελάτες και των δύο συνοικιών και όλα δείχνουν να ξαναβρίσκουν τον ρυθμό τους! Και η ομάδα, η Ντέρι Σίτι, αποτελεί το κοινό σημείο όλων και πάλι. Μπορεί να μην είναι Ρεάλ, Μίλαν, Λίβερπουλ, Μπάγερν, Μπαρτσελόνα, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, αλλά κατάφερε κάτι πολύ σπάνιο για το ποδόσφαιρο και κυρίως για την κοινωνία: ένωσε ένα τεράστιο χάσμα. Αποδεικνύοντας πως δεν αποτελεί απλώς ένα παιχνίδι, αλλά τεράστιο κοινωνικό φαινόμενο με προεκτάσεις που κανείς δεν φαντάζεται!
Η 30ή Ιανουαρίου 1972 θα είναι χαραγμένη στο μυαλό όλων των Ιρλανδών ως μία σημαντική ημερομηνία. Ταυτόχρονα είναι ορόσημο και στην παγκόσμια ιστορία. Τότε στο σημερινό Ντέρι καθολικοί διαδηλωτές έκαναν πορεία διαμαρτυρίας για τον νόμο που η κυβέρνηση των Βρετανών συντηρητικών του Εντουαρντ Χιθ είχε θέσει σε εφαρμογή και που προέβλεπε τη φυλάκιση χωρίς δίκη όσων ενέχονταν σε τρομοκρατικές ενέργειες! Η έξαρση της βίας στη Βόρειο Ιρλανδία, με τις επιθέσεις του ΙΡΑ κατά στρατιωτικών στόχων, είχε δημιουργήσει ανεξέλεγκτες συνθήκες στη χώρα. Την ώρα που ήταν σε εξέλιξη η πορεία, οι Βρετανοί κομάντος της πρώτης μοίρας αλεξιπτωτιστών άνοιξαν πυρ για ανεξακρίβωτη αιτία. Ο τελικός απολογισμός τραγικός, με 13 νεκρούς και άλλον έναν σε κώμα που προστέθηκε στη λίστα των θυμάτων λίγες εβδομάδες αργότερα.
Η «ματωμένη Κυριακή» παραμένει σημείο αναφοράς στον πόλεμο προτεσταντών και καθολικών που διαιρεί την Ιρλανδία εδώ και έξι αιώνες. Με τις ευθύνες ουσιαστικά να μην αποδόθηκαν ποτέ για εκείνη τη σφαγή, το Ντέρι έζησε επί χρόνια με τον πόνο.
Η ομάδα της πόλης, η Ντέρι Σίτι, δημιουργήθηκε το 1928 και αποτέλεσε πάντα το μοναδικό σημείο συνύπαρξης των πολιτών. Στο «Μπράντιγουελ» οι οπαδοί πήγαιναν και έφευγαν μαζί, ξεχνώντας τα τόσα πράγματα που τους χώριζαν. Επί χρόνια η ομάδα ήταν η τρίτη δύναμη της χώρας πίσω από τη Λίνφιλντ -ομάδα των προτεσταντών- και τη Σέλτικ Μπέλφαστ, ομάδα των καθολικών, που διαλύθηκε το 1948 έπειτα από τρομερά επεισόδια σε ένα ντέρμπι μεταξύ τους. Η Ντέρι έγινε με τα χρόνια η μόνη αντίπαλος της Λίνφιλντ και μάλιστα ήταν η πρώτη βορειοϊρλανδική ομάδα που πέρασε στον δεύτερο γύρο στα Κύπελλα Ευρώπης. Μέχρι το 1969, χρονιά που ξέσπασαν οι μεγάλες ταραχές στο Ulster του Μπέλφαστ και οι Βρετανοί με εντολή του τότε πρωθυπουργού Χάρολντ Ουίλσον έστειλαν στρατό, η συνύπαρξη ήταν δεδομένη και ειρηνική. Το Bogside σήκωσε τη σημαία της αντίστασης κατά του «βρετανικού στρατού κατοχής», όπως τον αποκαλούσαν, και στην είσοδο της πόλης μπήκε η πινακίδα «Καλώς ήλθατε στο ελεύθερο Ντέρι»! Ο στρατός και η αστυνομία δεν μπορούσαν πλέον να εισχωρήσουν στην περιοχή και αργά ή γρήγορα η κόντρα θα έφτανε αναπόφευκτα και στο ποδόσφαιρο. Η Ντέρι δεν μπορούσε να παίξει κανονικά τα παιχνίδια της και χρησιμοποίησε πολλές φορές το γειτονικό Κολερέιν ως έδρα. Το 1972 το πούλμαν της Κρουσέιντερς -ομάδας ακραιφνών προτεσταντών- δέχτηκε επίθεση και κάηκε μόλις πήγε να πλησιάσει το γήπεδο και η Ντέρι τιμωρήθηκε. Τα παιχνίδια της αναβλήθηκαν και μετά τη «ματωμένη Κυριακή» ήταν πια αδύνατο να συμβιώσουν οι δύο πλευρές. Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Βορείου Ιρλανδίας απέβαλε την Ντέρι επ' αόριστον και μέχρι το 1984 η ομάδα προσπαθούσε να επανέλθει. Οταν είδε και απόειδε, έκανε αίτηση στην ομοσπονδία της δημοκρατίας της Ιρλανδίας. Από το 1986 μετέχει στο πρωτάθλημα των Νοτίων αποτελώντας μοναδική γεωγραφικά περίπτωση. Αν και ανήκει στον Βορρά, αγωνίζεται στον Νότο, σε άλλη χώρα και σε άλλο πρωτάθλημα! Αυτό, όμως, βοήθησε αφάνταστα την περιοχή να ξαναβρεί τον παλιό ρυθμό της. Ο κόσμος ενώθηκε και πάλι, προτεστάντες άρχισαν να ξαναμιλούν με τους καθολικούς.
Η πόλη αναπτύχθηκε και 36 χρόνια μετά την «Βloody Sunday» μπορεί να μην πλήρωσαν ποτέ οι υπεύθυνοι, όμως τα νέα παιδιά μπορούν ξανά να είναι μαζί και να παίζουν χωρίς να χρειάζονται… θρησκευτική άδεια! Οι παιδικοί σταθμοί άρχισαν να ξαναδέχονται χωρίς ειδικά χαρτιά όλα τα νήπια, τα μπαρ έχουν πελάτες και των δύο συνοικιών και όλα δείχνουν να ξαναβρίσκουν τον ρυθμό τους! Και η ομάδα, η Ντέρι Σίτι, αποτελεί το κοινό σημείο όλων και πάλι. Μπορεί να μην είναι Ρεάλ, Μίλαν, Λίβερπουλ, Μπάγερν, Μπαρτσελόνα, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, αλλά κατάφερε κάτι πολύ σπάνιο για το ποδόσφαιρο και κυρίως για την κοινωνία: ένωσε ένα τεράστιο χάσμα. Αποδεικνύοντας πως δεν αποτελεί απλώς ένα παιχνίδι, αλλά τεράστιο κοινωνικό φαινόμενο με προεκτάσεις που κανείς δεν φαντάζεται!
Του Χρήστου Σωτηρακόπολου από την SportDay της Πέμπτης, 31 Ιανουαρίου 2008
