Ορίστε που ανησυχούσαμε. Τώρα μπαίνουμε στην Εποχή του Υδροχόου, που θα διαρκέσει δύο χιλιάδες εκατόν σαράντα έξι χρόνια ευτυχίας - ακριβώς. Η κακή Εποχή των Ιχθύων, στη διάρκεια της οποίας η ανθρωπότητα αλληλοσφάχτηκε και υπέφερε από ηγέτες, δόγματα και αρρώστιες, ευτυχώς τελειώνει. Η Νέα Εποχή επιφυλάσσει σε όλους μας μια ανώτερη ζωή, με ειρήνη, αρμονία, δικαιοσύνη και υψηλή πνευματικότητα.
Ποιος τα λέει αυτά;
Αν το ακροατήριο ήταν περιορισμένο, δεν θα είχε και τόση σημασία· μια δόση παραλογισμού στην κοινωνία δεν βλάπτει, αντιθέτως συμβάλλει στην ισορροπία της. Όμως τα τελευταία χρόνια γινόμαστε μάρτυρες μιας επιδημικής ανοητολογίας που πλήττει αποκλειστικά τις ευημερούσες χώρες του δυτικού πολιτισμού. Σε σημείο να υποψιάζεται κανείς πως πρόκειται για αναπόφευκτο τίμημα στη μονοκρατορία του οικονομισμού και της θεοποιημένης τεχνολογίας.
Το μελαγχολικό είναι πως αυτή η Νέα Εποχή που μας ξημέρωσε έχει την αφετηρία της σε μια γοητευτική νεανική εξέγερση.
Η ιστορία άρχισε στα μέσα της δεκαετίας του '60 από την Αμερική· από εκεί που πρέπει πλέον να περιμένουμε κάθε καλό ή κακό. Τα παιδιά των χορτασμένων και κάποιοι διανοούμενοι ξέρασαν τον πόλεμο (Βιετνάμ), τον βλακώδη καταναλωτισμό, το εκπαιδευτικό σύστημα και τον αμερικάνικο τρόπο ζωής γενικότερα.
«Οι πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών μπορεί να έχουν πετύχει το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο, αλλά έχουν καταλήξει στη χαμηλότερη ποιότητα ανθρώπινης ζωής».1
Η αμερικάνικη νεολαία, επικουρούμενη από καθηγητές πανεπιστημίων όπως το Χάρβαρντ, εξεγέρθηκε αποφασισμένη να κάνει ένα νέο ξεκίνημα· με ειρήνη, αδελφοσύνη και αγάπη για όλους. Ο ριζοσπαστισμός τους στόχευε ψηλά· το ίδιο το σύστημα.
«Για την ίδια μας την επιβίωση η Αμερική σαν πνεύμα πρέπει να εξαφανιστεί».2
Αλλά δεν είχαν τον τρόπο.
Η πρότασή τους ήταν στην ουσία μια άρνηση· με κυρίαρχα χαρακτηριστικά τη φυγή, τις ουσίες και τον αποκρυφισμό. Τα παιδιά της Αμερικής προσέδωσαν ιδεολογικές διαστάσεις στον δρόμο («On the Road», «Easy Rider»), χάθηκαν στη μαριχουάνα, στο LSD και στο πεγιότ· μπέρδεψαν αντικουλτούρα, κοινόβια, καταλήψεις, Γούντστοκ, ανατολικές φιλοσοφίες, αντεργκράουντ τέχνη, ελεύθερα πανεπιστήμια και μοιραία κάποιοι κάψανε τα νιάτα τους και οι πολλοί γύρισαν στο σπίτι.
Όταν αδειάζει ένα ασκί, γεμίζει κάποιο άλλο.
Το κενό της σύγχρονης ζωής και η κρίση ταυτότητας στέλνουν σήμερα τον κόσμο στους ψυχογιατρούς και στα κατάλοιπα της Νέας Εποχής (New Age), που οργανώθηκαν σε σέχτες και πήραν τη σκυτάλη.
Το ζήτημα τέθηκε διαφορετικά.
Αφού η ορθολογιστική σκέψη και η γνώση απέτυχαν να κάνουν τον άνθρωπο ευτυχισμένο και να απαντήσουν στα μεγάλα υπαρξιακά του ερωτήματα, ήρθε η ώρα της διαίσθησης.
Η συνταγή του New Age είναι παλιά.
Βάλτε λίγο βουδισμό και λίγο ινδουισμό· βάλτε αστρολογία, μαγιολίκια, μετεμψύχωση και εναλλακτική ιατρική· προσθέστε μερικές ψευτοεπιστημονικές δόσεις περί ενέργειας και σύμπαντος και έχετε την ιδεολογική σούπα της Νέας Εποχής έτοιμη για σερβίρισμα.
Το μέγα δέλεαρ είναι πως όλα γίνονται μόνα τους.
Ο άνθρωπος δεν χρειάζεται να δράσει, να συλλογιστεί, να κρίνει και να συγκρίνει· ούτε βέβαια να μελετήσει και να ερευνήσει. Υπάρχει απάντηση για κάθε ερώτημα· αρπάζεσαι για αρχή απ' αυτό που σε πνίγει και σταδιακά βυθίζεσαι ολόκληρος στον μυστικισμό (από το ρήμα «μύω», που σημαίνει «κλείνω τα μάτια μου», «δεν βλέπω»· εξ ου και «μύωψ»).
Ο Μισέλ Λακρουά στο βιβλίο του «Το "New Age"» τραβάει τα μαλλιά του για όσα συμβαίνουν από το τέλος της δεκαετίας του '80 στη Γαλλία με τους διάφορους αγύρτες που υποδύονται τους σοφούς, τους πνευματικούς δάσκαλους και τους θεραπευτές· τα ινστιτούτα, τις σέχτες, τα σεμινάρια και τις χιλιάδες εκδόσεις βιβλίων που προσπαθούν να καταργήσουν τον άνθρωπο-πολίτη και να τον στείλουν στην ενδοσκόπηση και στον σολιψισμό.
Ασφαλώς δεν φαντάζεται τι συμβαίνει στην Ελλάδα.
Οι συνταγές ευτυχίας προσφέρονται σε κάθε γωνία. Οι τσαρλατάνοι, οι πνευματιστές και τα μέντιουμ (μοντερνιστί: «channeling») έχουν επιστρέψει τελευταίως από την κύρια είσοδο των Μαζικών Μέσων. Ο παραλογισμός προτείνεται σαν πραγματικότητα και η πραγματικότητα σαν παραλογισμός.
Ιδιαιτέρως δημοφιλής είναι η θεωρία της «ενέργειας».
Της θετικής ή αρνητικής ενέργειας που εκλύεται μυστηριωδώς από παντού· ανθρώπους, χώρους, τοπία, αντικείμενα, κρυστάλλους, λιβάνια, ψάρια και μυρωδικά. Φεύγει η χαζή διακοπές, κι αν δεν σταυρώσει γκόμενο, όπως ήλπιζε, ευθύνεται η αρνητική ενέργεια του νησιού, τα αρνητικά vibes του ξενοδοχείου και της παρέας.
Επίσης, η «θετική σκέψη».
Δεν χρειάζεται προσπάθεια· αρκεί να σκέφτεσαι θετικά και όλα γίνονται. Η μεγαλοπρεπής ανοησία, «αν θέλεις κάτι πολύ, όλη η φύση θα συμμαχήσει μαζί σου για να το πετύχεις», ή κάπως έτσι, έχει γίνει η νέα καραμέλα των αφελών που δεν εννοούν να κουνήσουν το δαχτυλάκι τους.
Άλλη θεωρία: «Δεν χρησιμοποιούμε παρά μόνο το 10% του εγκεφάλου μας».
Αυτή κι αν είναι παρηγοριά· κάνει τον μπουμπούνα να αισθάνεται ένας αδικημένος έξυπνος. Ένα θύμα της εκπαίδευσης και των λαθεμένων συναισθημάτων που του ενέπνευσαν οι γύρω του, καθώς δεν του δίδαξαν να χρησιμοποιεί τις δυνατότητες του μυαλού του, που είναι απεριόριστες.
Μεγάλη υπόθεση είναι η ενόραση και ο διαλογισμός.
«Για ποιο λόγο θα έπρεπε να θυσιάσουμε ένα μεγάλο μέρος της ζωής μας μελετώντας, (...) ο διαλογισμός μας τοποθετεί στο ίδιο επίπεδο με τον Νεύτωνα και τον Αϊνστάιν, μάλιστα τους υποσκελίζει».3
Άρπα τη, σπασίκλα, που ξόδεψες τα χρόνια σου στα βιβλία ενώ μπορούσες να φτάσεις στο ίδιο αποτέλεσμα με την εσωτερική ενόραση.
Η κλασική ιατρική θεωρείται ξεπερασμένη.
Κόσμος και κοσμάκης προσφεύγει στην απελπισία του σε πρωτόγονες μεθόδους αυτοθεραπείας με την αύρα του σώματος, κρυστάλλους ή απλώς τις ψυχικές του δυνάμεις. Κι αν πεθάνουν, δεν πειράζει. Τι υπάρχει στο βάθος όλων των φόβων και των φοβιών; Το «άγχος του θανάτου».
Εδώ χτύπησαν κέντρο.
Μη φοβάστε. Ουκ έστι τελευτή. Παρελθόν και παρόν είναι το ίδιο· ο θάνατος έχει ηττηθεί. Ο άνθρωπος προορίζεται να ζήσει πολλές ζωές και διάφορους ρόλους. Ένας διπλωματούχος - πόθεν; - τσαρλατάνος μας πληροφορεί από ένθετο σοβαρής εβδομαδιαίας εφημερίδας:
«Ο θάνατος είναι ένα μεταβατικό στάδιο, όπως διαδέχεται την ημέρα η νύχτα. Αυτό πρέπει να το καταλάβει ο κόσμος, για να μην τον φοβάται. (...) Από τη στιγμή που θα αρρωστήσουμε και η ύλη φεύγει, παραμένουν το πνεύμα και η ψυχή, τα οποία μετεμψυχώνονται επ' αόριστον».
Η ψώρα του φενγκ σούι έχει προσβάλει κυρίως τα νωθρά μυαλά της ευμάρειας, καθώς συνδυάζεται με διακοσμητικές επιλογές.
Μερικές βασικές οδηγίες:
«- Έχετε πάντα την πόρτα και το καπάκι της τουαλέτας κλειστά.
»- Οι σωλήνες που στάζουν συμβολίζουν τον πλούτο που χάνεται.
»- Οι καμπανούλες, οι κρύσταλλοι, τα γκονγκ και το χτύπημα των χεριών ξορκίζουν το κακό.
»- Το κάψιμο των λιβανιών και η χρήση αρωματικών ελαίων ανυψώνουν την ενέργεια σε ένα δωμάτιο.
»- Τα κεριά στις γωνίες και στο κέντρο ενός δωματίου θα βοηθήσουν στην απομάκρυνση της λιμνάζουσας ενέργειας.
»- Τα διακοσμητικά ή τα ζωντανά ψάρια συμβολίζουν την ευτυχία. Πρέπει να είναι εννέα και το ένα μαύρο».
Δεν είναι για γέλια.
Για να πιστέψει κάποιος αυτές τις παλαβομάρες, δεν πρέπει να είναι απλώς ιδιαζόντως αφελής, αλλά και βαθιά απελπισμένος άνθρωπος.
Και αυτό είναι επικίνδυνο.
......................
1. «Αντικουλτούρα» (συλλογή άρθρων), Ερμείας.
2. Στο ίδιο.
Του Διονύση Χαριτόπουλου από ΤΑ ΝΕΑ" του Σαββάτου, 29 Σεπτεμβρίου 2002
