Δίκιο είχε ο διάσημος οικονομολόγος Γκαλμπρέιθ όταν έλεγε πως στην πολιτική τίποτε δεν είναι τόσο θαυμαστό όσο η φτωχή μνήμη. Θαυμαστό και περιζήτητο. Εάν, μάλιστα, η φτωχή μνήμη των κυβερνώμενων εξελίσσεται σε ανεπαρκή κρίση, τότε το εορταστικό «πάρτι» των (εκάστοτε) κυβερνώντων και των οικονομικών ελίτ γίνεται πολύ, μα πολύ χαρούμενο. Και άγριο. Αγριο όσο η γραμμή πλεύσης για το Aσφαλιστικό, όπως την αποσαφήνισε, πλέον, ο υπουργός Απασχόλησης, Β. Μαγγίνας.
Αξιώνουν φτωχή μνήμη, αλλά σου αφήνουν τουλάχιστον περιθώριο να επιλέξεις τι θα λησμονήσεις. Σύμφωνοι, είναι κάπως δύσκολο να ξεχάσεις ότι ο πρωθυπουργός πριν από τις εκλογές διερρήγνυε τα ιμάτιά του, αφορίζοντας τους… κακόβουλους. Θυμάστε, εκείνους που αρνούνταν (τσ, τσ, οι άθλιοι!) να πιστέψουν τις δεσμεύσεις του: «Δεν αυξάνονται τα όρια ηλικίας, δεν μειώνονται οι συντάξεις». Ούτως ή άλλως, η κυβέρνηση -καμία κυβέρνηση- δεν διεκδικεί εύσημα ειλικρίνειας. Της αρκεί να πιστέψεις ότι πασχίζει «να σώσει το ασφαλιστικό σύστημα, αίροντας στρεβλώσεις και αδικίες». Δεν γίνεται να τους διευκολύνεις, «λησμονώντας» κάποιες… πονεμένες «ιστορίες» επιλογών της κρατικής εξουσίας, τόσο επί των «γαλάζιων» και επί των «πράσινων» ημερών της; Ο κατάλογος μακροσκελής. Διαλέγεις όσα και όποια θέλεις -κάθε προσφορά ευπρόσδεκτη. Τα διαγράφεις από τη μνήμη σου και μένεις ήσυχος: γενόμενος εκουσίως κορόιδο, αποδεικνύεις ότι είσαι «καλός πολίτης». Μεγάλη (αυτο)ικανοποίηση αυτή. Δυσκολεύεσαι; Ας συμβουλευτείς το λεξικό που λανσαρίστηκε για να «ευπρεπίσει» τα πράγματα...
Το φαινόμενο μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις να έχουν την άτυπη πλην διαρκή ευχέρεια να μην καταβάλλουν μεγάλα ποσά που οφείλουν στο ΙΚΑ, ονομάστηκε «τόνωση της επιχειρηματικότητας». Το φαινόμενο να φιγουράρουν κατά καιρούς στους καταλόγους (ψηλά ψηλά μάλιστα) των μεγαλύτερων οφειλετών του εν λόγω Ταμείου δημόσιοι οργανισμοί και υπουργεία, θεωρήθηκε απλή «εκκρεμότητα». Η προφανής ανοχή στην «κλασική» μορφή αφαίμαξης των Ταμείων, τη «μαύρη εργασία», αναγορεύτηκε σε «εθνική μαγκιά»: εξασφάλιζε φθηνή εργασία σε εργοδότες οι οποίοι, γευόμενοι αυτό το προνόμιο, λιγόστευαν τις πάσης φύσεως αξιώσεις τους από την κεντρική εξουσία. Χρησίμευε ως ανεκτίμητος μοχλός πίεσης για τη συμπίεση των εισοδημάτων και των «κανονικών» εργαζομένων. Α, να μην το ξεχάσουμε, οδήγησε και στο… έπος της ΟΝΕ, στην οποία, ως γνωστόν, εντάχθηκαν όλοι όσοι το επιθυμούσαν -τέτοιος «άθλος». Οι διαστάσεις τις οποίες προσέλαβε η «μαύρη εργασία» κατά τα τελευταία 15 έτη, λόγω και του διαρκώς αυξανόμενου αριθμού των οικονομικών μεταναστών που ήσαν «εύκολα θύματα», επιτρέπει να κάνουμε πολύ μελαγχολικές εικασίες για το τι έχασαν τα Ταμεία.
Αυτής της μορφής η «μαύρη εργασία» είναι… νομιμοπαράνομη. Μήπως, όμως, δεν έχει αποκτήσει εσχάτως «καθωσπρέπει» οπαδούς και η φαεινή ιδέα της επίσημης θεσμοθέτησής της; Μην ανησυχείτε, το λεξικό της εξαπάτησης κάνει κι εδώ το θαύμα του: «Μέτρο υπέρ της απασχόλησης» ονομάστηκε η πρόταση να θεσπιστεί ανασφάλιστη εργασία των νέων! Πρόταση την οποία κατά καιρούς έχουν υποστηρίξει στελέχη της επιχειρηματικής ελίτ, αλλά και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – που κατά τ' άλλα εγγυάται, λέει, την «αριστερή στροφή» του κόμματός του. Δεν μιλάμε για νέους που θα δουλεύουν προσωρινώς ανασφάλιστοι -κάτι σαν δόκιμοι- και στη συνέχεια θα προσλαμβάνονται κανονικά. Εδώ πρόκειται για σχεδιαζόμενη διαρκή ανανέωση του έμψυχου δυναμικού των ανασφάλιστων, βοηθούντων και των «ευέλικτων μορφών απασχόλησης»: ποιος επιχειρηματίας θα προσλαμβάνει «κανονικά» έναν εργαζόμενο, εάν μπορεί σε βάθος χρόνου να εκμεταλλεύεται για την ίδια δουλειά νέους, στους οποίους θα λέει διαδοχικά «ευχαριστώ, αντίο» δίχως να έχει καταβάλλει μισό ευρώ ως εισφορά σε Ταμείο;
Οσο για την… υπέροχη αναγωγή αποθεματικών σε αντικείμενο «χρηματιστηριακού τζόγου», το λεξικό δηλώνει πάλι έτοιμο: «σύγχρονη, ευέλικτη μορφή αξιοποίησης». Εχει, πάντως, τη συμβολική σημασία της η χρονική σύμπτωση: ο κ. Μαγγίνας «τράβηξε πιστόλι» για το Ασφαλιστικό την ώρα που αποτραβιόταν οριστικά σε κάποιο ράφι αρχείου το πόρισμα «Ζορμπά» για τα ομόλογα. Το επιβεβαίωσε στη Βουλή ο υπουργός Δικαιοσύνης, Σ. Χατζηγάκης. Το λεξικό τι να αναφέρει, επ' αυτού, άραγε; «Διπλό κλέος»;
Υστερα απ' όλα αυτά η κυβέρνηση έχει το θράσος να ισχυρίζεται ότι το «σχέδιο Μαγγίνα» είναι μονόδρομος για τη σωτηρία ενός ασφαλιστικού συστήματος που οσονούπω καταρρέει. Οτι, επιπλέον, έτσι αίρονται αδικίες. Περισσότερα ψήγματα αλήθειας βρίσκει κανείς στη… μύτη του Πινόκιο παρά στον ισχυρισμό αυτό. Γιατί;
Αξιώνουν φτωχή μνήμη, αλλά σου αφήνουν τουλάχιστον περιθώριο να επιλέξεις τι θα λησμονήσεις. Σύμφωνοι, είναι κάπως δύσκολο να ξεχάσεις ότι ο πρωθυπουργός πριν από τις εκλογές διερρήγνυε τα ιμάτιά του, αφορίζοντας τους… κακόβουλους. Θυμάστε, εκείνους που αρνούνταν (τσ, τσ, οι άθλιοι!) να πιστέψουν τις δεσμεύσεις του: «Δεν αυξάνονται τα όρια ηλικίας, δεν μειώνονται οι συντάξεις». Ούτως ή άλλως, η κυβέρνηση -καμία κυβέρνηση- δεν διεκδικεί εύσημα ειλικρίνειας. Της αρκεί να πιστέψεις ότι πασχίζει «να σώσει το ασφαλιστικό σύστημα, αίροντας στρεβλώσεις και αδικίες». Δεν γίνεται να τους διευκολύνεις, «λησμονώντας» κάποιες… πονεμένες «ιστορίες» επιλογών της κρατικής εξουσίας, τόσο επί των «γαλάζιων» και επί των «πράσινων» ημερών της; Ο κατάλογος μακροσκελής. Διαλέγεις όσα και όποια θέλεις -κάθε προσφορά ευπρόσδεκτη. Τα διαγράφεις από τη μνήμη σου και μένεις ήσυχος: γενόμενος εκουσίως κορόιδο, αποδεικνύεις ότι είσαι «καλός πολίτης». Μεγάλη (αυτο)ικανοποίηση αυτή. Δυσκολεύεσαι; Ας συμβουλευτείς το λεξικό που λανσαρίστηκε για να «ευπρεπίσει» τα πράγματα...
Το φαινόμενο μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις να έχουν την άτυπη πλην διαρκή ευχέρεια να μην καταβάλλουν μεγάλα ποσά που οφείλουν στο ΙΚΑ, ονομάστηκε «τόνωση της επιχειρηματικότητας». Το φαινόμενο να φιγουράρουν κατά καιρούς στους καταλόγους (ψηλά ψηλά μάλιστα) των μεγαλύτερων οφειλετών του εν λόγω Ταμείου δημόσιοι οργανισμοί και υπουργεία, θεωρήθηκε απλή «εκκρεμότητα». Η προφανής ανοχή στην «κλασική» μορφή αφαίμαξης των Ταμείων, τη «μαύρη εργασία», αναγορεύτηκε σε «εθνική μαγκιά»: εξασφάλιζε φθηνή εργασία σε εργοδότες οι οποίοι, γευόμενοι αυτό το προνόμιο, λιγόστευαν τις πάσης φύσεως αξιώσεις τους από την κεντρική εξουσία. Χρησίμευε ως ανεκτίμητος μοχλός πίεσης για τη συμπίεση των εισοδημάτων και των «κανονικών» εργαζομένων. Α, να μην το ξεχάσουμε, οδήγησε και στο… έπος της ΟΝΕ, στην οποία, ως γνωστόν, εντάχθηκαν όλοι όσοι το επιθυμούσαν -τέτοιος «άθλος». Οι διαστάσεις τις οποίες προσέλαβε η «μαύρη εργασία» κατά τα τελευταία 15 έτη, λόγω και του διαρκώς αυξανόμενου αριθμού των οικονομικών μεταναστών που ήσαν «εύκολα θύματα», επιτρέπει να κάνουμε πολύ μελαγχολικές εικασίες για το τι έχασαν τα Ταμεία.
Αυτής της μορφής η «μαύρη εργασία» είναι… νομιμοπαράνομη. Μήπως, όμως, δεν έχει αποκτήσει εσχάτως «καθωσπρέπει» οπαδούς και η φαεινή ιδέα της επίσημης θεσμοθέτησής της; Μην ανησυχείτε, το λεξικό της εξαπάτησης κάνει κι εδώ το θαύμα του: «Μέτρο υπέρ της απασχόλησης» ονομάστηκε η πρόταση να θεσπιστεί ανασφάλιστη εργασία των νέων! Πρόταση την οποία κατά καιρούς έχουν υποστηρίξει στελέχη της επιχειρηματικής ελίτ, αλλά και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – που κατά τ' άλλα εγγυάται, λέει, την «αριστερή στροφή» του κόμματός του. Δεν μιλάμε για νέους που θα δουλεύουν προσωρινώς ανασφάλιστοι -κάτι σαν δόκιμοι- και στη συνέχεια θα προσλαμβάνονται κανονικά. Εδώ πρόκειται για σχεδιαζόμενη διαρκή ανανέωση του έμψυχου δυναμικού των ανασφάλιστων, βοηθούντων και των «ευέλικτων μορφών απασχόλησης»: ποιος επιχειρηματίας θα προσλαμβάνει «κανονικά» έναν εργαζόμενο, εάν μπορεί σε βάθος χρόνου να εκμεταλλεύεται για την ίδια δουλειά νέους, στους οποίους θα λέει διαδοχικά «ευχαριστώ, αντίο» δίχως να έχει καταβάλλει μισό ευρώ ως εισφορά σε Ταμείο;
Οσο για την… υπέροχη αναγωγή αποθεματικών σε αντικείμενο «χρηματιστηριακού τζόγου», το λεξικό δηλώνει πάλι έτοιμο: «σύγχρονη, ευέλικτη μορφή αξιοποίησης». Εχει, πάντως, τη συμβολική σημασία της η χρονική σύμπτωση: ο κ. Μαγγίνας «τράβηξε πιστόλι» για το Ασφαλιστικό την ώρα που αποτραβιόταν οριστικά σε κάποιο ράφι αρχείου το πόρισμα «Ζορμπά» για τα ομόλογα. Το επιβεβαίωσε στη Βουλή ο υπουργός Δικαιοσύνης, Σ. Χατζηγάκης. Το λεξικό τι να αναφέρει, επ' αυτού, άραγε; «Διπλό κλέος»;
Υστερα απ' όλα αυτά η κυβέρνηση έχει το θράσος να ισχυρίζεται ότι το «σχέδιο Μαγγίνα» είναι μονόδρομος για τη σωτηρία ενός ασφαλιστικού συστήματος που οσονούπω καταρρέει. Οτι, επιπλέον, έτσι αίρονται αδικίες. Περισσότερα ψήγματα αλήθειας βρίσκει κανείς στη… μύτη του Πινόκιο παρά στον ισχυρισμό αυτό. Γιατί;
Το '84 τα «ρετιρέ» –το 2007 «θες και σύνταξη, ρε;»...
Ωραίοι δεν είναι οι κύριοι της κυβέρνησης; Προεκλογικά «πράοι», μετεκλογικά… Σπράοι! Θυμάστε τον αξιότιμο τεχνοκράτη κύριο Γιάννη Σπράο; Πριν από δέκα χρόνια ανακάλυψε την αιτία του ασφαλιστικού προβλήματος: είναι –είπε– η μακροζωία των Ελλήνων. Λίγο έλειψε, τότε, να ενοχοποιηθεί ως υπονόμευση των ασφαλιστικών ταμείων η ευχή «χρόνια πολλά». Η σημερινή κυβέρνηση, πάντως, απεχθάνεται κάτι ακόμα, εκτός από τα χρόνια τα πολλά: τα λόγια τα πολλά. Εξ ου και η λακωνική προεκλογική σαφήνεια του πρωθυπουργού: «Δεν μειώνονται οι συντάξεις, δεν αυξάνονται τα όρια ηλικίας».
Ελα, μωρέ, απλή παράλειψη θα ήταν. Θα εννοούσε «δεν μειώνονται οι κύριες συντάξεις άνω του 18% και οι επικουρικές άνω του 43%». Θέμα θα το κάνουμε τώρα; Οι άνθρωποι ζήτησαν «λαϊκή εντολή για μεταρρυθμίσεις». Ορισμένες φορές οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να μοιάζουν με «kinder έκπληξη». Τι στην ευχή, όλα προδιαγεγραμμένα και προβλέψιμα τα θέλετε; Αλλοτε, πάλι, χρειάζεται οι μεταρρυθμίσεις να μοιάζουν με τηλεπαιχνίδι: «Βρείτε αν είναι σωστό». Ε, δεν ήταν, τι να κάνουμε τώρα. Το πιστέψατε; Χάσατε.
Μια κυβέρνηση πράττει τον Νοέμβριο τα εκ διαμέτρου αντίθετα απ' όσα διαβεβαίωνε μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου. Αν το «είπα-ξείπα» αφορούσε τη διενέργεια πρόωρων εκλογών ή –όπως γινόταν μια φορά κι έναν καιρό– την υποτίμηση της δραχμής, οι κώδικες του πολυσυζητημένου «πολιτικού πολιτισμού» θα το καταχώριζαν, καλώς ή κακώς, στα «ανεκτά». Τέτοια «μπλόφα», όμως, για ένα εκ των κορυφαίων κοινωνικών θεμάτων που επηρεάζει ή και ρυθμίζει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων αδυνατεί να βρει ηθική νομιμοποίηση. Αντιθέτως, επιβεβαιώνει ότι εκτός από τις συνήθεις, σποραδικές «απάτες της πολιτικής» –της καθεστωτικής, φυσικά– υπάρχει και η «πολιτική της εξαπάτησης». Τα κυβερνητικά προπαγανδιστικά εφευρήματα για το ασφαλιστικό τέτοια πολιτική ενσαρκώνουν. Από την αρχή μέχρι το τέλος.
Εν αρχή, τα κεφαλαιώδη. Αυτά που αναφέραμε χθες: «μαύρη εργασία», σκανδαλώδης «ευχέρεια» (πλήθους) ιδιωτικών επιχειρήσεων και δημόσιων οργανισμών να αποδίδουν στο ΙΚΑ… ό,τι έχουν ευχαρίστηση, όποτε δεήσουν. «Τζογάρισμα» αποθεματικών των Ταμείων στο Χρηματιστήριο. Επειδή, ασφαλώς, δυσκολεύεστε να... ανακαλύψετε μια «αναμάρτητη» κυβέρνηση, αδυνατούμε κι εμείς να σας δείξουμε μια κυβέρνηση που δεν θυμίζει τον πατροκτόνο, ο οποίος εκλιπαρούσε την επιείκεια του δικαστηρίου επικαλούμενος την ιδιότητά του ως ορφανού. Μπα, κάτι χειρότερο από αυτό: ο πατροκτόνος έμεινε όντως ορφανός. Εδώ έχουμε να κάνουμε με κατ’ εξακολούθηση δράστες βιαιοπραγιών που ζητούν με εξώδικο από τα παιδιά (ασφαλισμένους) των θυμάτων (Ταμείων) να καλύψουν τα έξοδα νοσηλείας…
Από εκεί και πέρα, όρεξη να ’χεις να μετράς προπαγανδιστικά παραμύθια. Ορισμένα φλερτάρουν επικίνδυνα με τα όρια της κουτοπονηριάς: τι κι αν το κέντρο βάρους της κινδυνολογίας για το ασφαλιστικό εστιάζεται, εκ παραδόσεως, στο επιχείρημα πως είναι προβληματική η αναλογία συνταξιούχων - εργαζομένων; Ω του θαύματος, η «ριπή Μαγγίνα» φιλοδοξεί να «θερίσει» (συγγνώμη, να «εξυγιάνει») πρώτα Ταμεία που δεν αντιμετωπίζουν τέτοιο πρόβλημα. Στον Τύπο αντιστοιχούν 4,7 εργαζόμενοι ανά συνταξιούχο, στους δικηγόρους 3,5 και στους μηχανικούς 7,1. Εχουν αυτές οι αναλογίες καμία σχέση με τα ανησυχητικά 1,5 : 1 ή 2 : 1; Προφανώς όχι. Ξέρετε εσείς κανένα γιατρό που υποβάλλει σε «θεραπεία» υγιέστατο άνθρωπο; Μπορεί να το κάνει μόνο αν θέλει να τον δει να αρρωσταίνει…
Αλλα παραμύθια είναι ιδανικά για να τα διηγούνται οι κύριοι Καραμανλής και Μαγγίνας, σαν γιαγιές δίπλα στο… τζάκι, αρκεί αυτό να σιγοκαίει στοιχεία της πραγματικότητας. Το δραματικό κυβερνητικό παραμύθι έχει πολύ βιαστικό δράκο: αφήστε τα «ποιος φταίει» και «τι έπρεπε να γίνει», τώρα ηχεί συναγερμός. Οποιος κι αν φταίει δεχθείτε τα μέτρα που επιβάλλουμε, γιατί διαφορετικά το ασφαλιστικό σύστημα καταρρέει. Τέρμα οι συντάξεις μεθαύριο, αύριο, σήμερα ή και… χθες! Μόνο που, όπως υπενθύμισε και η «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», τόσο η μελέτη την οποία παρήγγειλε η κυβέρνηση στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας όσο κι εκείνη που είχε γίνει το 2003 συγκλίνουν σε μία διαπίστωση: παρά τα τόσα διαχρονικά κτυπήματα «κάτω από τη μέση» που έχει υποστεί, το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα αντέχει μέχρι το 2035. Αρκεί το Δημόσιο και οι επιχειρήσεις να καταβάλλουν κανονικά τις εισφορές τους. Αρκεί –θα προσέθετε κάποιος– η κρατική εξουσία να πάψει να λειτουργεί σαν «πλασιέ» της ιδιωτικής ασφάλισης. Σε τελική ανάλυση, εάν όλα αυτά δεν αποδειχθούν αρκετά, μια κρατική εξουσία που για ψύλλου πήδημα διογκώνει την κοινωνικά άδικη έμμεση φορολογία θα μπορούσε, χάριν του ασφαλιστικού, να «θυμηθεί» κάποια στιγμή την άμεση. Είναι, δηλαδή, περισσότερο δίκαιο να κατακρεουργηθούν συντάξεις 700 ή 800 ευρώ ανθρώπων που κατέβαλαν μια ζωή κανονικά τις εισφορές τους, από το να αυξηθεί, ας πούμε, η φορολογία των επιχειρηματικών κερδών; Αλλά, συγγνώμη, ξεχάσαμε. Το δεύτερο θα ήταν «τροχοπέδη στην ανάπτυξη». Κατ’ αναλογία των οφειλών στο ΙΚΑ που παραμένουν οφειλές, ως «κίνητρο ανάπτυξης»...
Φως φανάρι: ο ζήλος της κυβέρνησης να «φέρει την καταστροφή» επιβεβαιώνει ότι δεν είναι διατεθειμένη να πράξει τα προαναφερθέντα στοιχειώδη. Είναι όμως απίστευτα παραγωγική… παραμυθατζού! Με την ενοποίηση, λέει, «διορθώνονται στρεβλώσεις και αδικίες». Ποιες ακριβώς; Αγνωστο. Πώς αίρει τις όποιες αδικίες η «νόμιμη υπεξαίρεση», όπως εύστοχα χαρακτήρισε ο αρθρογράφος της εφημερίδας «Εθνος» Π. Παναγιώτου την εξωφρενική επιλογή να λεηλατηθούν σημαντικότατα ποσά των υγιών Ταμείων; Θα τα αποσπάσουν, λέει, από τα υγιέστερα και θα τα δώσουν στα ασθενέστερα Ταμεία. Εδώ φθάνουμε στο κατ' εξοχήν παιδικό παραμύθι. Μπορούμε κάλλιστα να φανταστούμε τον κ. Μαγγίνα ως Ρομπέν των Δασών, στην ομώνυμη παιδική παράσταση της Κάρμεν Ρουγγέρη! «Ρομπέν των Ταμείων»…
Ποιον κοροϊδεύουν; Ακόμα και η άκρως φιλοκυβερνητική «Απογευματινή» διέγνωσε «εξίσωση προς τα κάτω». Δοκιμασμένη μέθοδος: το 1984 ο Ανδρέας Παπανδρέου κήρυξε πόλεμο εναντίον των «ρετιρέ του Δημοσίου». Πολλοί «μη προνομιούχοι» υπερθεμάτισαν, αδυνατώντας να αντιληφθούν τι θα ακολουθούσε. Το 1985 «εγκαινιάστηκε» η περίφημη «σταθεροποιητική πολιτική» λιτότητας. Κάτι ανάλογο επιχειρεί η σημερινή κυβέρνηση με το ασφαλιστικό. Πρώτοι στόχοι, οι λεγόμενοι «ευγενείς κλάδοι» –ωραίος όρος, λες κι υπάρχει εισοδηματική ομοιομορφία στις τάξεις των τραπεζοϋπαλλήλων, των μηχανικών, των δικηγόρων και των δημοσιογράφων. Εάν κι εφόσον πληγούν τα Ταμεία τους, οι ασθενέστεροι δεν έχουν παρά να περιμένουν τη σειρά τους στωικά. Τι έπεται; Αχαλίνωτο πάρτι των ιδιωτικών ασφαλιστικών, που θα πουλούν τους κούκους για αηδόνια. Δεν στερούνται λογικής –κυνικής φυσικά– σχεδιασμοί της κυβέρνησης, μόνο που η δυναμική των πραγμάτων συχνά αναπτύσσει τη δική της λογική. Οπως τότε, το 2001. Οταν το ασφαλιστικό σήμανε την αρχή του τέλους της εποχής Σημίτη…
Ελα, μωρέ, απλή παράλειψη θα ήταν. Θα εννοούσε «δεν μειώνονται οι κύριες συντάξεις άνω του 18% και οι επικουρικές άνω του 43%». Θέμα θα το κάνουμε τώρα; Οι άνθρωποι ζήτησαν «λαϊκή εντολή για μεταρρυθμίσεις». Ορισμένες φορές οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να μοιάζουν με «kinder έκπληξη». Τι στην ευχή, όλα προδιαγεγραμμένα και προβλέψιμα τα θέλετε; Αλλοτε, πάλι, χρειάζεται οι μεταρρυθμίσεις να μοιάζουν με τηλεπαιχνίδι: «Βρείτε αν είναι σωστό». Ε, δεν ήταν, τι να κάνουμε τώρα. Το πιστέψατε; Χάσατε.
Μια κυβέρνηση πράττει τον Νοέμβριο τα εκ διαμέτρου αντίθετα απ' όσα διαβεβαίωνε μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου. Αν το «είπα-ξείπα» αφορούσε τη διενέργεια πρόωρων εκλογών ή –όπως γινόταν μια φορά κι έναν καιρό– την υποτίμηση της δραχμής, οι κώδικες του πολυσυζητημένου «πολιτικού πολιτισμού» θα το καταχώριζαν, καλώς ή κακώς, στα «ανεκτά». Τέτοια «μπλόφα», όμως, για ένα εκ των κορυφαίων κοινωνικών θεμάτων που επηρεάζει ή και ρυθμίζει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων αδυνατεί να βρει ηθική νομιμοποίηση. Αντιθέτως, επιβεβαιώνει ότι εκτός από τις συνήθεις, σποραδικές «απάτες της πολιτικής» –της καθεστωτικής, φυσικά– υπάρχει και η «πολιτική της εξαπάτησης». Τα κυβερνητικά προπαγανδιστικά εφευρήματα για το ασφαλιστικό τέτοια πολιτική ενσαρκώνουν. Από την αρχή μέχρι το τέλος.
Εν αρχή, τα κεφαλαιώδη. Αυτά που αναφέραμε χθες: «μαύρη εργασία», σκανδαλώδης «ευχέρεια» (πλήθους) ιδιωτικών επιχειρήσεων και δημόσιων οργανισμών να αποδίδουν στο ΙΚΑ… ό,τι έχουν ευχαρίστηση, όποτε δεήσουν. «Τζογάρισμα» αποθεματικών των Ταμείων στο Χρηματιστήριο. Επειδή, ασφαλώς, δυσκολεύεστε να... ανακαλύψετε μια «αναμάρτητη» κυβέρνηση, αδυνατούμε κι εμείς να σας δείξουμε μια κυβέρνηση που δεν θυμίζει τον πατροκτόνο, ο οποίος εκλιπαρούσε την επιείκεια του δικαστηρίου επικαλούμενος την ιδιότητά του ως ορφανού. Μπα, κάτι χειρότερο από αυτό: ο πατροκτόνος έμεινε όντως ορφανός. Εδώ έχουμε να κάνουμε με κατ’ εξακολούθηση δράστες βιαιοπραγιών που ζητούν με εξώδικο από τα παιδιά (ασφαλισμένους) των θυμάτων (Ταμείων) να καλύψουν τα έξοδα νοσηλείας…
Από εκεί και πέρα, όρεξη να ’χεις να μετράς προπαγανδιστικά παραμύθια. Ορισμένα φλερτάρουν επικίνδυνα με τα όρια της κουτοπονηριάς: τι κι αν το κέντρο βάρους της κινδυνολογίας για το ασφαλιστικό εστιάζεται, εκ παραδόσεως, στο επιχείρημα πως είναι προβληματική η αναλογία συνταξιούχων - εργαζομένων; Ω του θαύματος, η «ριπή Μαγγίνα» φιλοδοξεί να «θερίσει» (συγγνώμη, να «εξυγιάνει») πρώτα Ταμεία που δεν αντιμετωπίζουν τέτοιο πρόβλημα. Στον Τύπο αντιστοιχούν 4,7 εργαζόμενοι ανά συνταξιούχο, στους δικηγόρους 3,5 και στους μηχανικούς 7,1. Εχουν αυτές οι αναλογίες καμία σχέση με τα ανησυχητικά 1,5 : 1 ή 2 : 1; Προφανώς όχι. Ξέρετε εσείς κανένα γιατρό που υποβάλλει σε «θεραπεία» υγιέστατο άνθρωπο; Μπορεί να το κάνει μόνο αν θέλει να τον δει να αρρωσταίνει…
Αλλα παραμύθια είναι ιδανικά για να τα διηγούνται οι κύριοι Καραμανλής και Μαγγίνας, σαν γιαγιές δίπλα στο… τζάκι, αρκεί αυτό να σιγοκαίει στοιχεία της πραγματικότητας. Το δραματικό κυβερνητικό παραμύθι έχει πολύ βιαστικό δράκο: αφήστε τα «ποιος φταίει» και «τι έπρεπε να γίνει», τώρα ηχεί συναγερμός. Οποιος κι αν φταίει δεχθείτε τα μέτρα που επιβάλλουμε, γιατί διαφορετικά το ασφαλιστικό σύστημα καταρρέει. Τέρμα οι συντάξεις μεθαύριο, αύριο, σήμερα ή και… χθες! Μόνο που, όπως υπενθύμισε και η «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», τόσο η μελέτη την οποία παρήγγειλε η κυβέρνηση στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας όσο κι εκείνη που είχε γίνει το 2003 συγκλίνουν σε μία διαπίστωση: παρά τα τόσα διαχρονικά κτυπήματα «κάτω από τη μέση» που έχει υποστεί, το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα αντέχει μέχρι το 2035. Αρκεί το Δημόσιο και οι επιχειρήσεις να καταβάλλουν κανονικά τις εισφορές τους. Αρκεί –θα προσέθετε κάποιος– η κρατική εξουσία να πάψει να λειτουργεί σαν «πλασιέ» της ιδιωτικής ασφάλισης. Σε τελική ανάλυση, εάν όλα αυτά δεν αποδειχθούν αρκετά, μια κρατική εξουσία που για ψύλλου πήδημα διογκώνει την κοινωνικά άδικη έμμεση φορολογία θα μπορούσε, χάριν του ασφαλιστικού, να «θυμηθεί» κάποια στιγμή την άμεση. Είναι, δηλαδή, περισσότερο δίκαιο να κατακρεουργηθούν συντάξεις 700 ή 800 ευρώ ανθρώπων που κατέβαλαν μια ζωή κανονικά τις εισφορές τους, από το να αυξηθεί, ας πούμε, η φορολογία των επιχειρηματικών κερδών; Αλλά, συγγνώμη, ξεχάσαμε. Το δεύτερο θα ήταν «τροχοπέδη στην ανάπτυξη». Κατ’ αναλογία των οφειλών στο ΙΚΑ που παραμένουν οφειλές, ως «κίνητρο ανάπτυξης»...
Φως φανάρι: ο ζήλος της κυβέρνησης να «φέρει την καταστροφή» επιβεβαιώνει ότι δεν είναι διατεθειμένη να πράξει τα προαναφερθέντα στοιχειώδη. Είναι όμως απίστευτα παραγωγική… παραμυθατζού! Με την ενοποίηση, λέει, «διορθώνονται στρεβλώσεις και αδικίες». Ποιες ακριβώς; Αγνωστο. Πώς αίρει τις όποιες αδικίες η «νόμιμη υπεξαίρεση», όπως εύστοχα χαρακτήρισε ο αρθρογράφος της εφημερίδας «Εθνος» Π. Παναγιώτου την εξωφρενική επιλογή να λεηλατηθούν σημαντικότατα ποσά των υγιών Ταμείων; Θα τα αποσπάσουν, λέει, από τα υγιέστερα και θα τα δώσουν στα ασθενέστερα Ταμεία. Εδώ φθάνουμε στο κατ' εξοχήν παιδικό παραμύθι. Μπορούμε κάλλιστα να φανταστούμε τον κ. Μαγγίνα ως Ρομπέν των Δασών, στην ομώνυμη παιδική παράσταση της Κάρμεν Ρουγγέρη! «Ρομπέν των Ταμείων»…
Ποιον κοροϊδεύουν; Ακόμα και η άκρως φιλοκυβερνητική «Απογευματινή» διέγνωσε «εξίσωση προς τα κάτω». Δοκιμασμένη μέθοδος: το 1984 ο Ανδρέας Παπανδρέου κήρυξε πόλεμο εναντίον των «ρετιρέ του Δημοσίου». Πολλοί «μη προνομιούχοι» υπερθεμάτισαν, αδυνατώντας να αντιληφθούν τι θα ακολουθούσε. Το 1985 «εγκαινιάστηκε» η περίφημη «σταθεροποιητική πολιτική» λιτότητας. Κάτι ανάλογο επιχειρεί η σημερινή κυβέρνηση με το ασφαλιστικό. Πρώτοι στόχοι, οι λεγόμενοι «ευγενείς κλάδοι» –ωραίος όρος, λες κι υπάρχει εισοδηματική ομοιομορφία στις τάξεις των τραπεζοϋπαλλήλων, των μηχανικών, των δικηγόρων και των δημοσιογράφων. Εάν κι εφόσον πληγούν τα Ταμεία τους, οι ασθενέστεροι δεν έχουν παρά να περιμένουν τη σειρά τους στωικά. Τι έπεται; Αχαλίνωτο πάρτι των ιδιωτικών ασφαλιστικών, που θα πουλούν τους κούκους για αηδόνια. Δεν στερούνται λογικής –κυνικής φυσικά– σχεδιασμοί της κυβέρνησης, μόνο που η δυναμική των πραγμάτων συχνά αναπτύσσει τη δική της λογική. Οπως τότε, το 2001. Οταν το ασφαλιστικό σήμανε την αρχή του τέλους της εποχής Σημίτη…
Οι φύλακες σχολείων κι οι άρπαγες Ταμείων
Ο καφές άχνιζε, απ’ το CD player ακούγονταν οι Primal Scream κι εγώ μόλις είχα εξασφαλίσει το «Ο.Κ.» του Μαζιά: θα έγραφα, πάλι, σελίδα ολόκληρη για το ασφαλιστικό. Πριν «στρωθώ», ήχησε το τηλέφωνο. Ηταν ένας παλιός φίλος. Αναγνώστης της «SportDay» σήμερα, ήθελε να θέσει υπόψη μου μια εργασιακή εμπειρία της γυναίκας του.
Τον Μάρτιο του 2001, η γυναίκα –απόφοιτη ΤΕΙ είναι, αν αυτό έχει καμία σημασία- άρχισε να εργάζεται ως φύλακας σχολείου. Οπως και 3.500 άνθρωποι σε ολόκληρη τη χώρα που προσλήφθηκαν ταυτοχρόνως. Κανονικό οκτάωρο «κυλιόμενο» - 7π.μ.-3μ.μ., 3μ.μ.- 11μ.μ., 11μ.μ.- 7π.μ., συμπεριλαμβανομένων των Σαββατοκύριακων. Πρόσθετη αμοιβή κυριακάτικης εργασίας και «νυχτερινά» δεν εισέπρατταν. Ούτε δώρα Χριστουγέννων - Πάσχα ούτε καλοκαιρινή άδεια λάμβαναν. Είχαν ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη, όχι όμως συνταξιοδοτική ασφάλιση. Ούτε ένσημο. Μέχρι πότε; Μέχρι τον Οκτώβριο του 2006, όταν το εργασιακό τους καθεστώς μετετράπη σε «αορίστου χρόνου». Τότε ακριβώς εξαιρέθηκαν από τον χρόνο εργασίας τους οι αργίες, τα Σαββατοκύριακα και οι νυκτερινές (!) βάρδιες, ώστε να μην ενσωματωθούν στις αποδοχές τους «τα δέοντα». Νόστιμο κι αυτό, αλλά ας εστιάσουμε αλλού.
Πού; Μα στο ότι επί πέντε χρόνια και επτά μήνες η οκτάωρη καθημερινή εργασία 3.500 ανθρώπων απέφερε στους τομείς συντάξεων ασφαλιστικών ταμείων το… απόλυτο μηδέν! Αλήθεια, είναι ή όχι «μαύρη» η δεδηλωμένη, εξαρτημένη, αλλά άνευ ενσήμων εργασία, όταν γίνεται «με τον νόμο»; Πώς λέγεται σ’ αυτήν την περίπτωση; «Μαυρούλα εργασία»; «Γκρίζα»; Ενας παλιός Αμερικανός διπλωμάτης, ο Αντριου Τζάκσον Γιανγκ, έλεγε πως τίποτε δεν είναι παράνομο, εάν αποφασίσουν να το κάνουν εκατό επιχειρηματίες. Μισή αλήθεια. Η άλλη μισή αναβλύζει από το παράδειγμα της συζύγου του παλιόφιλου: δεν νοείται «μαύρη εργασία», εάν αποφασίσουν τρία Υπουργεία (Εσωτερικών, Απασχόλησης, Παιδείας), ο ΟΑΕΔ και οι Δήμοι…
Πού βασίστηκαν όλοι αυτοί; Ελάτε τώρα… Απλούστατα, βάφτισαν την κανονική, πολυετή εργασία «κατάρτιση». Υποτίθεται ότι οι 3.500 φύλακες δεν ήταν εργαζόμενοι, αλλά «εκπαιδευόμενοι». Το διανοείστε; Εκπαιδευόμενοι ως… φύλακες σχολείων επί πέντε χρόνια κι επτά μήνες! Πυρηνικοί φυσικοί να ήταν οι άνθρωποι, εάν δεν είχαν αποδειχθεί ακατάλληλοι στους πρώτους μήνες, σε 5,5 χρόνια θα θεωρούνταν «πρυτάνεις» στον τομέα τους. Αναρωτηθείτε, απλώς, πόσες τέτοιες αθέατες πληγές στα Ταμεία έχει ανοίξει η ίδια η κεντρική εξουσία -εκτός από τα επισήμως αναγνωρισθέντα χρέη της: για το 2006, «μόλις» 10 δισεκατομμύρια ευρώ…
Λίγο αργότερα, μεσημβρινό τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων μετέδιδε τις «διευκρινήσεις» του Θ. Ρουσόπουλου για το ασφαλιστικό. Μια μέρα πριν φάνταζε ως οδοστρωτήρας, χθες ακουγόταν σαν «κουπεράκι» που διστάζει να μαρσάρει. Λογικό. Τι στην ευχή, διατηρούν ακόμη κάποια επαφή με την πραγματικότητα τα κυβερνητικά επιτελεία. Δεν γίνεται να μην οσμίζονται την περιρρέουσα δυσφορία. Ποιοι παράγοντες την τροφοδοτούν; Μπορεί να καταμετρήσει κάποιος τρεις.
Πρώτος: σημαντικό τμήμα της ελληνικής κοινωνίας διαισθάνεται -και σωστά- ότι οι κλάδοι τους οποίους επιλέγει η κυβέρνηση ως στόχους είναι απλώς οι… πρώτοι στόχοι. Δεύτερος: η ιδέα ότι οι δημοσιογράφοι, οι δικηγόροι, οι γιατροί και οι μηχανικοί είναι συλλήβδην «βολεμένοι», αν όχι και «λαμόγια», δεν προσκρούει μόνο στην απλή απορία γιατί, εν τοιαύτη περιπτώσει, η νεοελληνική γλώσσα έχει προβλέψει τους προσδιορισμούς «μεγαλοδικηγόροι», «μεγαλογιατροί», «μεγαλοδημοσιογράφοι». Προσκρούει και σε ό,τι φαίνεται, διά γυμνού οφθαλμού.
Εάν (καμώνεσαι ότι) δεν γνωρίζεις, έστω και σε αδρές γραμμές, τι συμβαίνει στα διαφορετικά «μήκη και πλάτη» καθενός απ’ αυτούς τους κλάδους, τότε δύο τινά μπορεί να συμβαίνουν. Η μία εκδοχή είναι ότι δεν βλέπεις πέρα από τη μύτη σου –ενίοτε και την τηλεοπτική σου οθόνη. Η άλλη, πως το οπτικό σου πεδίο έχει κάτι από την «ευστοχία» του Αντώνη Πανούτσου. Του μοναδικού ανθρώπου που αρέσκεται να «καρφώνει» μαζοχιστικά τα μάτια του σε πέντε «χοντροκώλες καθηγήτριες», όταν διαδηλώνουν στην Αθήνα χιλιάδες λυγερόκορμες φοιτήτριες. Του μοναδικού ανθρώπου που μπορεί να οδηγήσει ολόκληρη την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά σε έκτακτη σύσκεψη, με θέμα ποιο στην ευχή είναι αυτό το «ΠΕΧΩΔΕ», για το οποίο γράφει συνεχώς -σαν ασυρματιστής που μπερδεύει τον κώδικα.
Νομίζω, όμως, ότι η τρίτη παράμετρος είναι η πλέον καταλυτική: η κυβερνητική μεθόδευση για τα ασφαλιστικά Ταμεία είναι τόσο χονδροειδής, ώστε δύσκολα χωράει στον νου ακόμη και ανθρώπων που κατά τ’ άλλα έχουν ενστερνιστεί νεοσυντηρητικά στερεότυπα. Διότι άλλο είναι να λες «ευρώ τσακιστό να μην πάρουν αύξηση οι εκπαιδευτικοί» κι άλλο να αποδέχεσαι ότι θα «μπει χέρι» ακόμη και σε χρήματα -αυριανές συντάξεις- που προήλθαν από τους εργαζόμενους. Συμπεριλαμβάνονται και τα Επικουρικά Ταμεία διμερούς χρηματοδότησης: σε αυτά το κράτος δεν κατέθεσε καν τον «οβολό» του, αλλά τώρα ρίχνει… βολές. Αβολα νιώθεις όταν τ’ ακούς κι ας ψήφισες Κωστάκη με τα δύο χέρια. Να «ξελασπώσει» το κράτος για τα δικά του χρέη αρπάζοντας αποθεματικά, για τη συγκέντρωση των οποίων δεν έβαλε δεκάρα τσακιστή!
Τι μένει; Α, ναι. Το «από δω πάνε κι άλλοι». Το «επιχείρημα» πως εάν όλα αυτά ήταν τόσο αποτρόπαια, δεν θα γινόταν προσπάθεια να επιβληθούν κι αλλού. Το διεθνές στερέωμα, όμως, δεν συμπεριλαμβάνει μόνο τους Σαρκοζί, αλλά και τους α λα Γαλλία αντιστεκόμενους αυτού του κόσμου. Διαλέγεις και αναλόγως πράττεις. Σε τελική ανάλυση, ξέρετε τι είδους ασφαλιστικά συστήματα θα είχαν επικρατήσει παγκοσμίως, εάν οι κοινωνίες άφηναν τα «υψηλόβαθμα» think tank να επιβάλλουν «ατόφιες» τις βουλήσεις τους; Θα πρέπει να θυμηθούμε αληθινά… τανκ. Εκείνα του δικτάτορα Πινοσέτ στη Χιλή: το «χιλιανό μοντέλο» ασφάλισης, τις τραγικές συνέπειες του οποίου ίσως μνημονεύσουμε κάποια στιγμή στο εγγύς μέλλον, ήταν η κατά γράμμα εφαρμογή των υποδείξεων της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Εάν, άλλωστε, οι κοινωνίες της Δ. Ευρώπης έχουν ένα κίνητρο για ανυπακοή, η δική μας έχει δέκα. Διότι εδώ οι συντάξεις αντιστοιχούν σε μισθούς που κυμαίνονται κατά μέσο όρο στο 60% του μέσου ευρωπαϊκού, όταν το κόστος ζωής βρίσκεται στο 80%. Διότι, όπως πιστοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην Ελλάδα η αξία των χρημάτων εξανεμίζεται με τέτοιο ρυθμό, ώστε η μέση πραγματική σύνταξη αντιστοιχεί μόλις στο 49% του μισθού που λάμβανε ο εργαζόμενος. Στην Ιταλία και την Ισπανία το αντίστοιχο ποσοστό είναι 56%, στη Γαλλία και την Αυστρία 67%. Διότι, διότι, διότι…
Το ισχυρότερο «διότι»: διότι η ελληνική κοινωνία πολλά μπορεί να αντέξει, όχι όμως και να χάσει την απολαυστική εικόνα ενός ξεσηκωμένου Πανούτσου. Παρακαλούνται, λοιπόν, οι αναγνώστες του να μην τον αποθαρρύνουν, ρωτώντας τον μήπως τυχόν ξύπνησε ο αριστερός που επί 59 χρόνια κοιμόταν μέσα του. Τον φαντάζομαι στις επικείμενες κινητοποιήσεις του κλάδου να τραγουδά, στον σκοπό του ύμνου της Τρίτης Διεθνούς: «Εμπρός της γης οι ασφαλισμένοι / ήρθα κι εγώ, με λεν’ Πανούτσο / τόσο καιρό ήμουν στον πάγκο / μα τώρα μπαίνω σαν τον Γιούτσο…».
Τον Μάρτιο του 2001, η γυναίκα –απόφοιτη ΤΕΙ είναι, αν αυτό έχει καμία σημασία- άρχισε να εργάζεται ως φύλακας σχολείου. Οπως και 3.500 άνθρωποι σε ολόκληρη τη χώρα που προσλήφθηκαν ταυτοχρόνως. Κανονικό οκτάωρο «κυλιόμενο» - 7π.μ.-3μ.μ., 3μ.μ.- 11μ.μ., 11μ.μ.- 7π.μ., συμπεριλαμβανομένων των Σαββατοκύριακων. Πρόσθετη αμοιβή κυριακάτικης εργασίας και «νυχτερινά» δεν εισέπρατταν. Ούτε δώρα Χριστουγέννων - Πάσχα ούτε καλοκαιρινή άδεια λάμβαναν. Είχαν ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη, όχι όμως συνταξιοδοτική ασφάλιση. Ούτε ένσημο. Μέχρι πότε; Μέχρι τον Οκτώβριο του 2006, όταν το εργασιακό τους καθεστώς μετετράπη σε «αορίστου χρόνου». Τότε ακριβώς εξαιρέθηκαν από τον χρόνο εργασίας τους οι αργίες, τα Σαββατοκύριακα και οι νυκτερινές (!) βάρδιες, ώστε να μην ενσωματωθούν στις αποδοχές τους «τα δέοντα». Νόστιμο κι αυτό, αλλά ας εστιάσουμε αλλού.
Πού; Μα στο ότι επί πέντε χρόνια και επτά μήνες η οκτάωρη καθημερινή εργασία 3.500 ανθρώπων απέφερε στους τομείς συντάξεων ασφαλιστικών ταμείων το… απόλυτο μηδέν! Αλήθεια, είναι ή όχι «μαύρη» η δεδηλωμένη, εξαρτημένη, αλλά άνευ ενσήμων εργασία, όταν γίνεται «με τον νόμο»; Πώς λέγεται σ’ αυτήν την περίπτωση; «Μαυρούλα εργασία»; «Γκρίζα»; Ενας παλιός Αμερικανός διπλωμάτης, ο Αντριου Τζάκσον Γιανγκ, έλεγε πως τίποτε δεν είναι παράνομο, εάν αποφασίσουν να το κάνουν εκατό επιχειρηματίες. Μισή αλήθεια. Η άλλη μισή αναβλύζει από το παράδειγμα της συζύγου του παλιόφιλου: δεν νοείται «μαύρη εργασία», εάν αποφασίσουν τρία Υπουργεία (Εσωτερικών, Απασχόλησης, Παιδείας), ο ΟΑΕΔ και οι Δήμοι…
Πού βασίστηκαν όλοι αυτοί; Ελάτε τώρα… Απλούστατα, βάφτισαν την κανονική, πολυετή εργασία «κατάρτιση». Υποτίθεται ότι οι 3.500 φύλακες δεν ήταν εργαζόμενοι, αλλά «εκπαιδευόμενοι». Το διανοείστε; Εκπαιδευόμενοι ως… φύλακες σχολείων επί πέντε χρόνια κι επτά μήνες! Πυρηνικοί φυσικοί να ήταν οι άνθρωποι, εάν δεν είχαν αποδειχθεί ακατάλληλοι στους πρώτους μήνες, σε 5,5 χρόνια θα θεωρούνταν «πρυτάνεις» στον τομέα τους. Αναρωτηθείτε, απλώς, πόσες τέτοιες αθέατες πληγές στα Ταμεία έχει ανοίξει η ίδια η κεντρική εξουσία -εκτός από τα επισήμως αναγνωρισθέντα χρέη της: για το 2006, «μόλις» 10 δισεκατομμύρια ευρώ…
Λίγο αργότερα, μεσημβρινό τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων μετέδιδε τις «διευκρινήσεις» του Θ. Ρουσόπουλου για το ασφαλιστικό. Μια μέρα πριν φάνταζε ως οδοστρωτήρας, χθες ακουγόταν σαν «κουπεράκι» που διστάζει να μαρσάρει. Λογικό. Τι στην ευχή, διατηρούν ακόμη κάποια επαφή με την πραγματικότητα τα κυβερνητικά επιτελεία. Δεν γίνεται να μην οσμίζονται την περιρρέουσα δυσφορία. Ποιοι παράγοντες την τροφοδοτούν; Μπορεί να καταμετρήσει κάποιος τρεις.
Πρώτος: σημαντικό τμήμα της ελληνικής κοινωνίας διαισθάνεται -και σωστά- ότι οι κλάδοι τους οποίους επιλέγει η κυβέρνηση ως στόχους είναι απλώς οι… πρώτοι στόχοι. Δεύτερος: η ιδέα ότι οι δημοσιογράφοι, οι δικηγόροι, οι γιατροί και οι μηχανικοί είναι συλλήβδην «βολεμένοι», αν όχι και «λαμόγια», δεν προσκρούει μόνο στην απλή απορία γιατί, εν τοιαύτη περιπτώσει, η νεοελληνική γλώσσα έχει προβλέψει τους προσδιορισμούς «μεγαλοδικηγόροι», «μεγαλογιατροί», «μεγαλοδημοσιογράφοι». Προσκρούει και σε ό,τι φαίνεται, διά γυμνού οφθαλμού.
Εάν (καμώνεσαι ότι) δεν γνωρίζεις, έστω και σε αδρές γραμμές, τι συμβαίνει στα διαφορετικά «μήκη και πλάτη» καθενός απ’ αυτούς τους κλάδους, τότε δύο τινά μπορεί να συμβαίνουν. Η μία εκδοχή είναι ότι δεν βλέπεις πέρα από τη μύτη σου –ενίοτε και την τηλεοπτική σου οθόνη. Η άλλη, πως το οπτικό σου πεδίο έχει κάτι από την «ευστοχία» του Αντώνη Πανούτσου. Του μοναδικού ανθρώπου που αρέσκεται να «καρφώνει» μαζοχιστικά τα μάτια του σε πέντε «χοντροκώλες καθηγήτριες», όταν διαδηλώνουν στην Αθήνα χιλιάδες λυγερόκορμες φοιτήτριες. Του μοναδικού ανθρώπου που μπορεί να οδηγήσει ολόκληρη την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά σε έκτακτη σύσκεψη, με θέμα ποιο στην ευχή είναι αυτό το «ΠΕΧΩΔΕ», για το οποίο γράφει συνεχώς -σαν ασυρματιστής που μπερδεύει τον κώδικα.
Νομίζω, όμως, ότι η τρίτη παράμετρος είναι η πλέον καταλυτική: η κυβερνητική μεθόδευση για τα ασφαλιστικά Ταμεία είναι τόσο χονδροειδής, ώστε δύσκολα χωράει στον νου ακόμη και ανθρώπων που κατά τ’ άλλα έχουν ενστερνιστεί νεοσυντηρητικά στερεότυπα. Διότι άλλο είναι να λες «ευρώ τσακιστό να μην πάρουν αύξηση οι εκπαιδευτικοί» κι άλλο να αποδέχεσαι ότι θα «μπει χέρι» ακόμη και σε χρήματα -αυριανές συντάξεις- που προήλθαν από τους εργαζόμενους. Συμπεριλαμβάνονται και τα Επικουρικά Ταμεία διμερούς χρηματοδότησης: σε αυτά το κράτος δεν κατέθεσε καν τον «οβολό» του, αλλά τώρα ρίχνει… βολές. Αβολα νιώθεις όταν τ’ ακούς κι ας ψήφισες Κωστάκη με τα δύο χέρια. Να «ξελασπώσει» το κράτος για τα δικά του χρέη αρπάζοντας αποθεματικά, για τη συγκέντρωση των οποίων δεν έβαλε δεκάρα τσακιστή!
Τι μένει; Α, ναι. Το «από δω πάνε κι άλλοι». Το «επιχείρημα» πως εάν όλα αυτά ήταν τόσο αποτρόπαια, δεν θα γινόταν προσπάθεια να επιβληθούν κι αλλού. Το διεθνές στερέωμα, όμως, δεν συμπεριλαμβάνει μόνο τους Σαρκοζί, αλλά και τους α λα Γαλλία αντιστεκόμενους αυτού του κόσμου. Διαλέγεις και αναλόγως πράττεις. Σε τελική ανάλυση, ξέρετε τι είδους ασφαλιστικά συστήματα θα είχαν επικρατήσει παγκοσμίως, εάν οι κοινωνίες άφηναν τα «υψηλόβαθμα» think tank να επιβάλλουν «ατόφιες» τις βουλήσεις τους; Θα πρέπει να θυμηθούμε αληθινά… τανκ. Εκείνα του δικτάτορα Πινοσέτ στη Χιλή: το «χιλιανό μοντέλο» ασφάλισης, τις τραγικές συνέπειες του οποίου ίσως μνημονεύσουμε κάποια στιγμή στο εγγύς μέλλον, ήταν η κατά γράμμα εφαρμογή των υποδείξεων της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Εάν, άλλωστε, οι κοινωνίες της Δ. Ευρώπης έχουν ένα κίνητρο για ανυπακοή, η δική μας έχει δέκα. Διότι εδώ οι συντάξεις αντιστοιχούν σε μισθούς που κυμαίνονται κατά μέσο όρο στο 60% του μέσου ευρωπαϊκού, όταν το κόστος ζωής βρίσκεται στο 80%. Διότι, όπως πιστοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην Ελλάδα η αξία των χρημάτων εξανεμίζεται με τέτοιο ρυθμό, ώστε η μέση πραγματική σύνταξη αντιστοιχεί μόλις στο 49% του μισθού που λάμβανε ο εργαζόμενος. Στην Ιταλία και την Ισπανία το αντίστοιχο ποσοστό είναι 56%, στη Γαλλία και την Αυστρία 67%. Διότι, διότι, διότι…
Το ισχυρότερο «διότι»: διότι η ελληνική κοινωνία πολλά μπορεί να αντέξει, όχι όμως και να χάσει την απολαυστική εικόνα ενός ξεσηκωμένου Πανούτσου. Παρακαλούνται, λοιπόν, οι αναγνώστες του να μην τον αποθαρρύνουν, ρωτώντας τον μήπως τυχόν ξύπνησε ο αριστερός που επί 59 χρόνια κοιμόταν μέσα του. Τον φαντάζομαι στις επικείμενες κινητοποιήσεις του κλάδου να τραγουδά, στον σκοπό του ύμνου της Τρίτης Διεθνούς: «Εμπρός της γης οι ασφαλισμένοι / ήρθα κι εγώ, με λεν’ Πανούτσο / τόσο καιρό ήμουν στον πάγκο / μα τώρα μπαίνω σαν τον Γιούτσο…».
Του Διονύση Ελευθεράτου. Δημοσιεύτηκαν στην SportDay την Τετάρτη, 21 την Πέμπτη, 22 και Παρασκευή, 23 Νοεμβρίου 2007
