Ο λαός λέει «μην πιεις από το ποτήρι που πίνω νερό, γιατί θα μάθεις τα μυστικά μου». Σοφό, γιατί τα χείλη που αγγίζουν το στόμιο γνωρίζουν πολλά. Το ίδιο όμως δεν θα έπρεπε να ισχύει και για τα φλιτζάνια και τις κούπες, και σε μεγαλύτερο βαθμό μάλιστα; Γιατί το νερό το πίνουμε γρήγορα και συνήθως με τη μία από το ποτήρι, ενώ τα ροφήματα με πιο αργούς ρυθμούς, οπότε τα χείλη στο στόμιο του φλιτζανιού αφήνουν... πιο πολλά μυστικά και προσωπικά αποτυπώματα.
Περισσότερο από κάθε άλλο αντικείμενο της κουζίνας που σχετίζεται με την καθημερινότητά μας, η σχέση με το φλιτζάνι είναι η πιο προσωπική. Πόσες φορές δεν ψιλοεκνευριστήκατε όταν κάποιος καλεσμένος πήρε τη δική σας κούπα για να πιει καφέ στο σπίτι σας; Μπορείτε να ξεχάσετε τα νεύρα σας όταν έσπασε το αγαπημένο σας φλιτζάνι, που για μεγάλο διάστημα ξαναενωνόταν ανεπιτυχώς με τη βοήθεια μιας κόλλας;Και ας μείνουμε στη λέξη φλιτζάνι, γιατί η κούπα μπορεί να υποδηλώνει μεγαλύτερο μέγεθος του σκεύους, αλλά ως λέξη δεν είναι τόσο όμορφη και εύηχη για να περιγράψει το συγκεκριμένο αντικείμενο και τη σημειολογία του.
Όσο και να πιστεύουμε στην ουσία (την ποιότητα της πρώτης ύλης, αλλά και τον τρόπο παρασκευής του ροφήματος), η αλήθεια είναι ότι ένα ωραίο (ό,τι και να σημαίνει για τον κάθε ένα από εμάς αυτό) φλιτζάνι διευρύνει τη γευστική απόλαυση.
Γι' αυτό και όχι μόνο, οι περισσότεροι έχουμε αρκετά έως πολλά φλιτζάνια. Το φλιτζάνι ως αντικείμενο βρίσκεται στο τοπ 10 των δώρων που συνήθως επιλέγουμε για στενούς φίλους και... υποχρεώσεις.
Το φλιτζάνι είναι ένα δώρο χρηστικό. Ένα δώρο εύκολο, που δείχνει ότι έχεις σκεφτεί τον παραλήπτη. Ένα δώρο αξιοπρεπές, που κάνει καλή εντύπωση χωρίς να... αδειάζει την τσέπη σου. Ένα δώρο που μπορεί να έρθει μόνο του ή σε σετ.
Όταν πάλι επιλέγουμε φλιτζάνι για τον εαυτό μας, κερδίζουμε μια στιγμή προσωπικής απόλαυσης, συνδέουμε το αντικείμενο με συγκεκριμένη διάθεση, χώρο, χρόνο, αρκετές αναμνήσεις, το κάνουμε προέκταση του χεριού μας και αναπόσπαστο κομμάτι του γραφείου μας.
Τι λένε όμως τα φλιτζάνια για τους χρήστες;
Ξεκινώντας από τα πρώτα τα παιδικά, αυτά με τα αρκουδάκια και τις πεταλούδες, μπλε συνήθως για τα αγόρια και ροζ παλ για τα κορίτσια, ανοίγουν τον δρόμο στο παιδί για να μεγαλώσει. Αποτελούν μια υπόσχεση. Γιατί τα παιδιά γνωρίζουν πολύ καλά ότι στην παρούσα φάση δεν πρόκειται οι γονείς τους να τους αφήσουν να πιουν καφέ ή τσάι, αλλά όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή θα το κάνουν. Οι πρώτοι ζεστοί καφέδες της εφηβείας απολαμβάνονται σε φλιτζάνια με ζώδια και ομάδες και αγαπησιάρικα μηνύματα του τύπου «καίγομαι για σένα». Λίγα χρόνια αργότερα, δίπλα σ' αυτά στέκονται συνήθως και φλιτζάνια-παρίες! Αυτά δηλαδή που φέρνουν φίλοι και γονείς από «υποχρέωση» για να δείξουν ότι δεν μας ξέχασαν. Είναι φλιτζάνια που γράφουν: «Η μαμά, ο κολλητός, το κορίτσι μου πήγε στη Μύκονο, το Λονδίνο, το Σεν Τροπέ... κι εγώ το μόνο που πήρα είναι αυτό!».
Κάπου εκεί οι διάσημες κούπες των Starbucks αναδεικνύονται σε σύμβολο της παγκοσμιοποίησης που έφτασε στα ράφια της κουζίνας. Και όχι, δεν σας ενθαρρύνουμε, αλλά πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι μια κούπα Starbucks... αξίζει, όχι όταν την αγοράζεις αλλά όταν βρίσκει... κατά λάθος μόνη της το δρόμο για την τσέπη σας... Άλλωστε θα μπορούσε να σας είχε πέσει και να σπάσει μέσα στο μαγαζί...
Το φλιτζάνι είναι αντικείμενο ερωτικό. Όχι απλώς και μόνο επειδή φτάνει στο στόμα μας. Αλλά γιατί κρύβει ερωτικές υποσχέσεις και σκιρτήματα... πάμε για ένα (φλιτζάνι) καφέ. Πόσα δάχτυλα δεν μπλέχτηκαν πάνω από αχνιστά φλιτζάνια και πόσα άσματα δεν γράφτηκαν για σπασμένες... κούπες και σπασμένες καρδιές... Και πόσες νέες σχέσεις δεν ξεκίνησαν από την προσφορά δύο φλιτζανιών για ξεχωριστές στιγμές για δύο. «Το φλιτζάνι το τυχερό» αποτελεί μια ειδική κατηγορία από μόνο του. Χωρίς καμία λογική εξήγηση, ένα από τα εκατοντάδες φλιτζάνια της ζωής μας έχει μια αύρα ειδική και μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας.Από την ηλικία των 18 και άνω τα φλιτζάνια με τα λουλούδια συνδέονται με τις «γιαγιάδες της αγγλικής εξοχής» και οι πορσελάνες με την υπέρτατη πολυτέλεια και καταξίωση.
«Must» για κάθε σπίτι που... σέβεται πολιτιστικά τον εαυτό του γίνονται τα φλιτζάνια-«έργα τέχνης», και αυτά που απεικονίζουν έργα ζωντανών και πεθαμένων καλλιτεχνών. Όπως αυτές που έφερα κάποια Χριστούγεννα από τη Βουδαπέστη και έμοιαζαν σαν τσαλακωμένα άσπρα πλαστικά ποτήρια... Ταίριαξαν ωραία στα ράφια, σαν γλυπτό κουζίνας, αλλά ποτέ δεν τα κατάφερα να ευχαριστηθώ καφέ.
Μήπως τελικά όταν μας «λένε το φλιτζάνι», αντί να «διαβάζουν» το κατακάθι του καφέ ή τα φύλλα του τσαγιού, πρέπει να... ερμηνεύουν τι λέει το ίδιο το φλιτζάνι για τον ιδιοκτήτη του;
Για να διαλέξετε σωστό φλιτζάνι
- Θα πρέπει να έχει χερούλι. Ωραιότατες κούπες χωρίς χερούλι υπάρχουν... για να καίνε την παλάμη.
- Το χερούλι πρέπει να χωρά τουλάχιστον δύο από τα δάχτυλα του χεριού, γιατί αλλιώς η απόλαυση... γίνεται κουραστική. Μόνη εξαίρεση τα φλιτζανάκια του εσπρέσο, με χερούλια που μπορεί να έχουν χώρο μόνο για ένα δάχτυλο, αλλά δεν κουράζουν γιατί ο καφές πίνεται γρήγορα.
- Το φλιτζάνι πρέπει να έχει το σωστό μέγεθος. Να είναι δηλαδή αρκετά μεγάλο ώστε να χωρά ικανοποιητική ποσότητα, αλλά όχι τόσο μεγάλο ώστε μέχρι να πιούμε τον καφέ να κρυώνει.
- Πρέπει να είναι ανθεκτικό. Να πλένεται στο πλυντήριο και να... μη σπάει στον πρώτο καβγά.
- Να μην είναι βαρετό. Εδώ υπεισέρχεται ο προσωπικός παράγοντας. Για άλλους τα τελείως λευκά φλιτζάνια είναι βαρετά, άλλοι τα θεωρούν την επιτομή της... κούπας. Όσο για τις παραστάσεις, περί ορέξεως...
- Και τέλος, πρέπει η τιμή αγοράς του να είναι ανάλογη της απόλαυσης που μας χαρίζει στην καθημερινή χρήση. Για τη «μέση τσέπη» τα πανάκριβα φλιτζάνια γίνονται απαγορευτικά γιατί γίνονται διακοσμητικό στο ράφι.
*Η επιλογή των συμβουλών έγινε από τα πορίσματα ψυχολογικών ερευνών «για το τέλειο φλιτζάνι» σε αμερικανικά και βρετανικά πανεπιστήμια.
Ένα φιλοσοφικό πείραμα που γρήγορα έγινε... αστικός μύθος
Επιτυχημένα στελέχη πολυεθνικής συναντούν τον παλιό τους καθηγητή από το πανεπιστήμιο. Η συζήτηση στρέφεται στην καθημερινότητα, στο στρες και στη ζωή. Ο καθηγητής ετοιμάζεται να σερβίρει καφέ, κρατώντας μια μεγάλη κανάτα και πολλά και διαφορετικά φλιτζάνια. Άλλα ήταν από πορσελάνη, άλλα από πλαστικό, άλλα από γυαλί, άλλα από κρύσταλλο. Μερικά ήταν φτηνά, άλλα ακριβά και άλλα πολύ ιδιαίτερα. Ζήτησε από τους πρώην φοιτητές του να διαλέξουν. Όταν όλοι τους είχαν στο χέρι τους ένα φλιτζάνι καφέ, ο καθηγητής είπε: «Πήρατε όλα τα ακριβά φλιτζάνια και αφήσατε τα απλά και όσα έμοιαζαν φτηνά. Ενώ είναι φυσιολογικό να θέλετε το καλύτερο για τον εαυτό σας, αυτό είναι η πηγή του στρες σας. Αυτό που θέλατε όλοι ήταν ο καφές, όχι το φλιτζάνι, αλλά εσείς συνειδητά κλίνατε στα καλύτερα φλιτζάνια και ακόμα χειρότερα, κοιτάζατε να δείτε μήπως ο διπλανός σας πήρε καλύτερο φλιτζάνι από σας. Αν η ζωή είναι καφές, τότε οι δουλειές, τα χρήματα και η καριέρα είναι τα φλιτζάνια. Είναι απλώς και μόνο εργαλεία που συγκρατούν και περιέχουν τη ζωή, όμως η ποιότητα της ζωής δεν αλλάζει. Μερικές φορές με το να επικεντρώνεσαι μόνο στο φλιτζάνι χάνεις τη δυνατότητα να απολαύσεις τον καφέ...».
Το τέλειο... ποτήρι ιρλανδέζικου καφέ (παραδοσιακή δουβλινέζικη συνταγή)
Τα υλικά-35 ml ιρλανδέζικο ουίσκι
-12 gr μαύρη ζάχαρη
-180 ml καφές φίλτρου
-60 ml χτυπημένη κρέμα γάλακτος
Τρόπος παρασκευής:
Ζεσταίνετε το ποτήρι ρίχνοντας μέσα του ζεστό νερό. Ετοιμάστε καφέ φίλτρου. Μετρήστε το ιρλανδέζικο ουίσκι. Χτυπήστε την κρέμα γάλακτος έως ότου σφίξει και σταθεί στην επιφάνεια του καφέ. Αδειάστε το ζεστό νερό από το ποτήρι σας και προσθέστε το ουίσκι. Στη συνέχεια προσθέστε τον καφέ φίλτρου και τη μαύρη ζάχαρη, ανακατεύοντας καλά ώσπου να ομοιογενοποιηθούν τα υλικά. Ολοκληρώστε την παρασκευή του βάζοντας χτυπημένη κρέμα γάλακτος.
Καφές φίλτρου με Αμαρέτο
Ανακατεύουμε έναν ζεστό δυνατό καφέ φίλτρου με 2 κουταλιές λικέρ Αμαρέτο και μία κουταλιά ζάχαρη. Προσθέτουμε ένα φλιτζανάκι του καφέ γάλα εβαπορέ (κρύο) χτυπημένο στο σέικερ. Γαρνίρουμε με λεπτές φέτες αμυγδάλου και σερβίρουμε.
Βιεννέζικος
Σε έναν ζεστό, ελαφρύ καφέ προσθέτουμε τη ζάχαρη που θέλουμε, ανακατεύουμε, από πάνω προσθέτουμε σαντιγί καλής ποιότητας και πασπαλίζουμε με κακάο.
*Από τις γευστικές προτάσεις του στην ιστοσελίδα του Carrefour - www.myclubcarrefour.gr
Του "Δειπνήτη" ( deipnitis@enet.gr ). Από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ του Σαββάτου, 10 Ιανουαρίου 2009
