Μολονότι η 14η Φεβρουαρίου για το Ανατολικό Εορτολόγιο δεν θεωρείται γιορτή του έρωτα, ο Άγιος Βαλεντίνος είναι άγιος «με τα όλα του» για τον ελληνικό επιχειρηματικό κόσμο. Ανθοπωλεία, εστιατόρια, ξενοδοχεία, ζαχαροπλαστεία θα μπορούσαν κάλλιστα να τον ανακηρύξουν προστάτη τους, μιας και κάθε χρόνο τέτοια εποχή βλέπουν τα ταμεία τους να γεμίζουν από τον οίστρο των Ελλήνων ...
Η 14η Φεβρουαρίου, η ημέρα των ερωτευμένων, έχει τις ρίζες της στον εορτασμό της μνήμης του Βαλεντίνου, ενός καθολικού ιερέα που μαρτύρησε για την πίστη του την ίδια ημερομηνία, το 270 μ. Χ. στους διωγμούς του αυτοκράτορα Κλαύδιου. Ο Βαλεντίνος καταδικάστηκε σε θάνατο, λόγω του ότι τελούσε γάμους ανάμεσα σε ζευγάρια, διαδίδοντας και στερεώνοντας έτσι τη χριστιανική πίστη.
Η Καθολική Εκκλησία αναγνώρισε αργότερα τον Βαλεντίνο ως Άγιο, που κατέστη προστάτης των ερωτευμένων. Η γιορτή ορίστηκε στις 14 Φεβρουαρίου, συμπίπτοντας σχεδόν (15 Φεβρουαρίου) και αντικαθιστώντας μια παγανιστική τελετή γονιμότητας, που διαρκούσε αιώνες, από την προ Χριστού εποχή κιόλας. Με το πέρασμα του χρόνου, η γιορτή πέρασε από την Ιταλία στην Ευρώπη και από τη Βρετανία στην Αμερική.
Από τον 16ο αιώνα και μετά, η θρησκευτική αυτή γιορτή αρχίζει να παίρνει κοσμικές διαστάσεις. Δώρα, λουλούδια, ρομαντικά δείπνα, ερωτικές επιστολές, ευχετήριες κάρτες με καρδούλες, σοκολατάκια αποτελούν αρκετά διαδεδομένη πρακτική για ορισμένες χώρες της Δυτικής Ευρώπης του 18ο αιώνα. Η γιορτή πήρε εντελώς άλλη μορφή στις αρχές του 20ού αιώνα.
Τότε, έξυπνοι marketers στις ΗΠΑ ανακαλύπτουν την τάση που προϋπήρχε και την ενισχύουν, με το λανσάρισμα στην αγορά πολλών σχετικών προϊόντων και υπηρεσιών. Η Ελλάδα θα έπρεπε να περιμένει πολύ ακόμη. Η πρώτη επαφή με τον ξενόφερτο Άγιο έγινε αρχικά μέσω των εδώ παραρτημάτων πολυεθνικών εταιρειών λουλουδιών, κοσμημάτων, δώρων, που στο πλαίσιο της διεθνοποίησης απευθύνθηκαν και στους Έλληνες ερωτευμένους, εισάγοντας επικοινωνιακά τον εορτασμό.
Η είσοδος στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’80, πάνω στο στρωμένο χαλί που είχαν ετοιμάσει οι επιχειρηματικά εμπλεκόμενοι με το θέμα, αλλά και τα ανάλαφρα θέματα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Ωστόσο υπήρξαν αντιδράσεις, κυρίως από την Εκκλησία, που θεωρούσε και θεωρεί αδιανόητο τον εορτασμό ενός αγίου που δεν υπάρχει στο Ορθόδοξο Εορτολόγιο.
Μάλιστα είχαν καταβληθεί και προσπάθειες να καθιερωθεί μια άλλη μέρα για τους ορθόδοξους ερωτευμένους, υπό τη σκέπη του Αγίου Υάκινθου στις 3 Ιουλίου ή των Αγίων Ακύλα και Πρισκίλλης στις 13 Φεβρουαρίου, χωρίς όμως επιτυχία. Τελικά, ο λατίνος Άγιος έκανε το θαύμα του και στην Ελλάδα. Η συγκεκριμένη ημέρα θεωρείται ως μία από τις επικερδέστερες για ανθοπωλεία, εστιατόρια, ξενοδοχεία και καταστήματα με είδη δώρων, μία ημέρα με τεράστιους τζίρους, για τους οποίους οι επιχειρηματίες προετοιμάζονται πολύ καιρό πριν.
Οι επαγγελματίες των λουλουδιών, οι καταστηματάρχες της γλύκας και των λιχουδιών, οι μάγοι της γεύσης, έχουν την τιμητική τους κάθε χρόνο τέτοια μέρα, καθώς βάζουν τα δυνατά τους για να προσφέρουν στους ερωτευμένους Έλληνες την αφορμή για να ανάψει η «σπίθα». Ένα μπουκέτο λουλούδια, ένα κόκκινο κρασί, ένα ρομαντικό δείπνο είναι εδώ και πολλές δεκαετίες τα σίγουρα αλλά και ιδιαίτερα συναρπαστικά μονοπάτια που ακόμη και αν δεν οδηγούν στην κατάκτηση ή το ξαναζωντάνεμα μιας σχέσης, σίγουρα τονώνουν την επιχειρηματικότητα!
Τζίρος αισθημάτων
O Θανάσης Oρφανός μας υποδέχτηκε στο όμορφο ανθοπωλείο του στο Χαλάνδρι, το οποίο αυτές τις μέρες ετοιμάζεται για τη μεγάλη γιορτή του έρωτα. Εικοσιπέντε χρόνια στο επάγγελμα, ο Θ. Ορφανός μοιάζει γεννημένος για αυτήν τη δουλειά. «Γεννήθηκα στη Σίφνο και μεγάλωσα σε μια πανέμορφη αυλή με πολλές γλάστρες και λουλούδια. Τα κεραμικά και τα άνθη είναι κομμάτι της ζωής μου», λέει συστήνοντας τον εαυτό του.
Η 14η Φεβρουαρίου είναι για τον Θ. Ορφανό η σημαντικότερη από άποψη τζίρου ημέρα του χρόνου, την οποία ακολουθεί από κοντά μόνο η Πρωτομαγιά. Η συνήθεια του να χαρίζεις λουλούδια την 14η Φεβρουαρίου ξεκίνησε, σύμφωνα με τον συνομιλητή μας, πολύ αδρά τη δεκαετία του ‘80 και άρχισε να γίνεται μαζική συνήθεια από τη δεκαετία του ‘90 και μετά, ενώ στις μέρες μας πλέον έχει κορυφωθεί ως χαρακτηριστικό τής εν λόγω ημέρας.
Υπάρχει η εντύπωση ότι οι Έλληνες δίστασαν στην αρχή να υιοθετήσουν το τελετουργικό της ημέρας, ότι το έθιμο χαρακτηρίστηκε αρχικά πολύ αμερικανικό για τα γούστα μας, ο ίδιος όμως δεν συμφωνεί με την άποψη αυτή. «Σήμερα, η αγορά λουλουδιών την 14η Φεβρουαρίου είναι πια αποενοχοποιημένη. Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι οι γυναίκες περιμένουν πλέον να δεχτούν λουλούδια τη συγκεκριμένη ημέρα», επισημαίνει.
Ο κόσμος που χαρίζει λουλούδια έχει αλλάξει τα τελευταία είκοσι χρόνια: μόνο νέοι στην αρχή, αρκετοί των μέσων ηλικιών αργότερα, όλο το ηλικιακό φάσμα σήμερα. «Έρχονται συνειδητοποιημένοι πλέον, χωρίς να χρειάζεται να εξηγήσουν ή να δικαιολογήσουν κάτι, μάλιστα γράφουν και καρτούλες που βρίσκουν στο κατάστημα, δέχονται υποδείξεις από μας στο τι μπορούν να αγοράσουν και πώς να το προσφέρουν, αν και την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου κυριαρχεί σε ποσοστό πάνω από 90% το κόκκινο τριαντάφυλλο».
Η μέρα των ερωτευμένων είναι ξεχωριστή στο ανθοπωλείο του Θ. Ορφανού. «Στολίζουμε το κατάστημα, μέσα και έξω με καρδούλες και μπαλόνια, διακριτικά αλλά καλόγουστα, για να υπενθυμίσουμε στον περαστικό την ημέρα. Οι ετοιμασίες όμως ξεκινούν τουλάχιστον 20 ημέρες πριν κι αφορούν κυρίως την αγορά κόκκινων τριαντάφυλλων, τα οποία εκείνες τις μέρες είναι πραγματικά δυσεύρετα στη χονδρική», αναφέρει. «Για εκείνη την ημέρα υπάρχουν πολλές επιλογές. Εκτός από τις κλασικές ανθοδέσμες ή ένα κόκκινο τριαντάφυλλο, υπάρχουν κομψές και οικονομικές κατασκευές από γυαλί, καρδιές από κερί κ.ά.».
Ο μέσος όρος αγορών στο ανθοπωλείο του Θ. Ορφανού ανέρχεται στα 30 ευρώ για μια πλούσια ανθοδέσμη. Ασφαλώς, όπως και άλλοι επαγγελματίες, ο Θ. Ορφανός θα προτιμούσε η κίνηση της 14ης Φεβρουαρίου να ήταν μοιρασμένη σε πολλές μέρες του χρόνου: «η κούραση και το άγχος είναι μεγάλο για μια μέρα, ενώ και οι πελάτες θα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν καλύτερα σε οποιαδήποτε άλλη μέρα του χρόνου.
Εκτός από τα λουλούδια, και ένα καλό δείπνο θεωρείται απαραίτητο για τη συγκεκριμένη ημέρα. Η Ιωάννα Δραγώνα είναι η διευθύντρια μάρκετινγκ του ξενοδοχείου Πεντελικόν, που και φέτος έχει ετοιμάσει κάτι ξεχωριστό για τους ερωτευμένους. Να, τι μας λέει: «Η ημέρα του Αγ. Βαλεντίνου ανέκαθεν ήταν μια μέρα γιορτής και χαράς όλων των ηλικιών γιατί όλοι βρίσκουν την αφορμή να δείξουν την αγάπη τους στο έτερον τους ήμισυ. Στις μέρες μας, που οι ρυθμοί είναι πολύ γρήγοροι, το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας μας το περνάμε στη δουλειά και το άγχος αποτελεί μέρος της καθημερινότητας μας, η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου δρα σαν μια ανάσα χαλάρωσης, σαν μια αφορμή για να εκδηλώσουμε τα αισθήματά μας στο ταίρι μας.
Αυτή η ημέρα λειτουργεί θετικά για το ξενοδοχείο μας καθώς και για τα εστιατόρια μας. Από την πλευρά μας, πάντα φροντίζουμε να δημιουργούμε μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα, προσφέροντας μοναδικά μενού και στα δύο εστιατόρια του ξενοδοχείου, «La Terrasse» «Vardis», γιατί ως γνωστόν ο έρωτας περνάει από το στομάχι!». Στο ερώτημα, τι αποζητάει ένα ζευγάρι από εκείνη την μέρα, η ίδια απαντά: «Τα βασικά στοιχεία που αναζητά κάθε ζευγάρι είναι η προσιτή πολυτέλεια και η εξαιρετική εξυπηρέτηση. Εμείς φροντίζουμε για μια ειδυλλιακή ατμόσφαιρα με ροδοπέταλα στα πολυτελή executive και τις εξαιρετικές σουίτες, επισφραγίζοντας τη βραδιά με σαμπάνια, φράουλες και σοκολατάκια, προσφέροντας έτσι μια αξέχαστη βραδιά σε όσους μας επιλέξουν», απαντά.
Η ψυχολογία της ημέρας
Οι μέρες που ακολουθούν, με τον διάχυτο ερωτισμό -ενδεχομένως περισσότερο τεχνητό, παρά αυθόρμητο- θα οδηγήσει πολλούς να ανασύρουν πλευρές του εαυτού τους που παρέμεναν σε «νάρκη», να βρουν ταίρι, να αισθανθούν. Κάποιοι θα χαρούν, κάποιοι θα μελαγχολήσουν και αρκετοί άλλοι θα προσπεράσουν αδιάφορα. Οι ψυχολογικές επιδράσεις της ημέρας (και της νύχτας) των ερωτευμένων έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον και αξίζει να τις ακούσουμε από μία ειδικό. Η Χαρά Παπασαράντη είναι ψυχοθεραπεύτρια, σύμβουλος σχέσεων και διατηρεί το πολύ ενδιαφέρον site www.psychohealth.gr.
Να, τι μας λέει: «Η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου μπορεί να λειτουργεί σαν μία μικρή απόδραση από την ρουτίνα της καθημερινότητας. Κάποιοι άνθρωποι αδιαφορούν γι’ αυτήν και κάποιοι άλλοι όχι, ανεξάρτητα με το αν είναι μόνοι ή με σύντροφο. Εξαρτάται από τις προσδοκίες, τις προτεραιότητες και το πώς ο καθένας μας αντιλαμβάνεται το θέμα της πληρότητας και της αγάπης στη ζωή του. Δεν επηρεάζει αρνητικά και δεν κάνει δυστυχισμένους όσους βρίσκονται σε μία σχέση και είναι ικανοποιημένοι, απολαμβάνουν τον έρωτα και τη συντροφικότητα καθημερινά, αλλά και όσους είναι μεν μόνοι αλλά έχουν αυτοπεποίθηση, δεν φοβούνται τη μοναξιά και αναζητούν με ωριμότητα τον κατάλληλο για αυτούς σύντροφο.
Η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου επηρεάζει αρνητικά άτομα που νιώθουν ανεπάρκεια, ανασφάλεια ή δεν απολαμβάνουν ό,τι θα ήθελαν από μία σχέση, καθώς και εκείνους που είναι μόνοι και νιώθουν δυστυχισμένοι, επειδή δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και γενικότερα διακατέχονται από ποικίλα αρνητικά συναισθήματα που δεν σχετίζονται απαραίτητα με τη μοναξιά τους». Προχωρώντας ένα θέμα παρακάτω, η ίδια χαρακτηρίζει την ημέρα των ερωτευμένων ως μία εμπορική γιορτή. «Αρκετοί υπερβάλλουν, προσπαθώντας να αποδείξουν πόσο αγαπούν τον / τη σύντροφό τους, μέσα από μια καταναλωτική συμπεριφορά».
Είναι όμως αυτή η απόδειξη, του πόσο κάποιος είναι ερωτευμένος, ευτυχισμένος και αφοσιωμένος στον σύντροφό του; ρωτάμε. «Φυσικά και όχι. Η διατήρηση μιας υγιούς σχέσης και η προσωπική ικανοποίηση που παίρνουμε από αυτή, είναι μια διαρκής προσπάθεια, που δεν επιτυγχάνεται με υλικά αγαθά, αλλά με προσωπική βελτίωση, ωριμότητα και ανταλλαγή θετικών συναισθημάτων και συμπεριφορών με τον άνθρωπό μας, κάθε μέρα. Όλο αυτό το κλίμα χαράς μπορεί να λειτουργήσει αγχωτικά σε όσους δεν είναι συνειδητοποιημένοι για τη συμβολικότητα της ημέρας, σε όσους φοβούνται και αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν τα αληθινά προβλήματα της ζωής και τις ψυχολογικές τους δυσκολίες, δικαιολογώντας έτσι τη στενοχώρια τους με την έλλειψη συντρόφου, τη συγκεκριμένη ημέρα».
Και καταλήγει με έναν τόνο συμβουλευτικό, που συνάδει άλλωστε και με την επαγγελματική της ενασχόληση: «Οποιος είναι μόνος να αναλογιστεί την ευθύνη του εαυτού του, παρεμβαίνοντας στη ζωή του θετικά, με σκοπό να πάψει να είναι μόνος. Ο άνθρωπος έχει την τάση να θέλει να ξεφύγει από τα προβλήματά του και να ζήσει έστω για λίγο το παραμύθι, το θέμα όμως είναι ότι όποιος έχει ‘’προβλέψει’’ σωστά δεν θα εκπλαγεί από αυτό που θα έχει να αντιμετωπίσει την επόμενη μέρα, από αυτήν του Αγίου Βαλεντίνου».
Αληθινοί έρωτες
- Ο Χρήστος Θηβαίος έχει τραγουδήσει ορισμένα από τα πιο ερωτικά σύγχρονα τραγούδια. Τον ρωτάμε αν σήμερα υπάρχει περιθώριο για αληθινό έρωτα: «Νομίζω, ναι. Ο κόσμος είναι πιεσμένος αλλά υπάρχει περιθώριο. Στον σύγχρονο άνθρωπο προσφέρεται με μεγάλη ευκολία και ανά πάσα στιγμή ο εύκολος έρωτας. Μου θυμίζει λίγο την υπόθεση με τα δάνεια: Κάποτε ένας μέσος άνθρωπος δεν μπορούσε να αγοράσει εύκολα ένα ακριβό αμάξι. Σήμερα με ένα δάνειο αγοράζουμε από αυτοκίνητο μέχρι σπίτι χωρίς χρήματα. Κάποιοι νομίζουν ότι όπως εύκολα αγόρασαν ένα πολυτελές αμάξι, με τον ίδιο τρόπο μπορούν να έχουν ένα μοντέλο στο κρεβάτι τους».
Θέλει κυνήγι, αλλά αποδίδει
- Ο Τάσος Σταματέλλος είναι ιδιοκτήτης σε ένα από τα ομορφότερα καταστήματα στον πιο εμπορικό δρόμο της Νέας Σμύρνης, στην οδό Ομήρου. Το εδωδιμοπωλείο «Μελίρρυτο», αν και μικρό έχει τα πάντα: από σπιτικά λικέρ και μαρμελάδες μέχρι βότανα, ροφήματα, μέλι, καφέδες, ξηρούς καρπούς, κρασιά και δώρα. «Παλαιότερα αξιοποιούσα τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου: στόλιζα το κατάστημα, έφτιαχνα τη βιτρίνα και προμηθευόμουν διάφορα είδη τα οποία κινούνται αυτή τη μέρα, π.χ. σοκολατένια τριαντάφυλλα και καρδούλες ή κούπες», λέει ο επιχειρηματίας. Με τον καιρό το προσωπικό του ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη γιορτή ατόνησε, δεν κάνει πλέον κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία, παρατηρεί όμως ότι, πράγματι, η μέρα του Αγίου Βαλεντίνου είναι ξεχωριστή για τα καταστήματα του κλάδου του και φυσικά και για το δικό του. «Αν αξιοποιήσεις την ημέρα, αν δηλαδή στολίσεις, προμηθευτείς ανάλογα προϊόντα και κυνηγήσεις τη δουλειά, θα έχεις αποτελέσματα. Υπάρχουν συνάδελφοι που δίνουν έμφαση, μένουν ανοιχτά όλη τη μέρα και έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα σε τζίρο», μας πληροφορεί.
Το μέρος Νο 52 της έρευνας “Ο τρόπος που ζουν οι Έλληνες”. Των Θανάση Αντωνίου, Θώμης Μελίδου και Χαράλαμπου Νικόπουλου (reportage@pegasus.gr). Από τις “Εικόνες”, τεύχος Νο 363, εβδομαδιαίο περιοδικό, ένθετο στο ΕΘΝΟΣ της Κυριακής, 8 Φεβρουαρίου 2009.
