Έρευνα της Public Issue για την «Κ» καταγράφει τις θετικές και αρνητικές απόψεις των πολιτών για την καθημερινότητα, το περιβάλλον, την ασφάλεια και την ψυχαγωγία σε δέκα μεγάλες πόλεις.
Καλές για διασκέδαση, αλλά προβληματικές για την ποιότητα ζωής. Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η εικόνα που έχουν οι πολίτες για τα αστικά κέντρα, όπως προκύπτει από έρευνα της Public Issue για την «Κ» σε δέκα μεγάλες πόλεις της χώρας. Πιο ικανοποιημένοι οι κάτοικοι των Χανίων, της Λάρισας και των Ιωαννίνων. Στον αντίποδα, αυτοί του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης και της Πάτρας.
Η έρευνα της Public Issue για την «Ποιότητα Ζωής στις Μεγάλες Πόλεις της Ελλάδας», πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2008, για λογαριασμό της «Καθημερινής». Στη μέτρηση, περιλαμβάνονται συνολικά δέκα από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας, με κριτήριο το πληθυσμιακό μέγεθος του αντίστοιχου δήμου και τη σχετική αντιπροσώπευση των γεωγραφικών περιφερειών της χώρας. Κατά σειρά κατάταξης περιλαμβάνονται: Θεσσαλονίκη (385.406 κάτοικοι), Πειραιάς (181.933), Πάτρα (168.530), Ηράκλειο (135.761), Λάρισα (131.095), Βόλος (85.001), Ιωάννινα (67.384), Καβάλα (59.222), Σέρρες (55.996), Χανιά (55.838). Ο συνολικός πληθυσμός των εν λόγω περιοχών υπολογίζεται αθροιστικά σε 1,3 εκατ. κατοίκους. Αντιπροσωπεύει περίπου το 20% (1/5) του αστικού πληθυσμού της χώρας και περίπου το 50% του πληθυσμού των μεγάλων ελληνικών πόλεων, με πληθυσμό άνω των 50.000 κατοίκων. Σε κάθε πόλη, χωριστά, επελέγη ένα δείγμα 400-500 κατοίκων, αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού της πόλης.Η κατασκευή του δείκτη
Για την κατασκευή του δείκτη χρησιμοποιούνται συνολικά 24 επιλεγμένες μεταβλητές (ερωτήσεις), οι οποίες αποτυπώνουν εμπειρικά -στο μέτρο του δυνατού- τις σημαντικότερες παραμέτρους του σύγχρονου τρόπου ζωής των κατοίκων των μεγάλων ελληνικών πόλεων. Συγκεκριμένα: τις συνθήκες κατοικίας και διαμονής, την απασχόληση, τη μετακίνηση, το κόστος διαβίωσης, τις δυνατότητες μόρφωσης, την επάρκεια των υπηρεσιών υγείας, την κατάσταση του περιβάλλοντος, τον βαθμό κοινωνικής συνοχής και την αναψυχή. Μεθοδολογικά, αυτό επιτυγχάνεται με την εμπειρική μέτρηση-αποτύπωση: 1) Του βαθμού ικανοποίησης από τις υπηρεσίες συλλογικής κατανάλωσης και τις υποδομές που παρέχει μια πόλη: (π.χ. δημόσιες συγκοινωνίες, υπηρεσίες υγείας, υπηρεσίες παιδείας κ.λπ.). 2) Των διαμορφωμένων κοινωνικών αντιλήψεων (perceptions) για την εικόνα της πόλης, σχετικά με τις δυνατότητες απασχόλησης, την αγορά ακινήτων, το περιβάλλον, τον βαθμό ενσωμάτωσης των μεταναστών, τις δυνατότητες διασκέδασης κ.ά. 3) Των εκτιμήσεων και των προσδοκιών για τις τάσεις εξέλιξης της πόλης και τις προοπτικές οικονομικής ανάπτυξής της. 4) Των υποκειμενικών παραστάσεων για το διαθέσιμο οικογενειακό εισόδημα.
Από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων κατασκευάζεται μια τριθέσια κλίμακα ικανοποίησης από την ποιότητα ζωής στην πόλη (-, 0, +), όπου «-» υποδηλώνει το ποσοστό των δυσαρεστημένων από την ποιότητα ζωής στην πόλη, «0» το ποσοστό των ουδέτερων (ούτε ικανοποιημένοι/ούτε δυσαρεστημένοι) και «+» το ποσοστό των ικανοποιημένων από την ποιότητα ζωής στην πόλη (βλέπε παραπλεύρως, τα σχετικά διαγράμματα των πόλεων).
Στη συνέχεια, με βάση τον λόγο των γνωμών που υποδηλώνουν «ικανοποίηση» προς τις γνώμες που υποδηλώνουν «δυσαρέσκεια» (δηλαδή το ποσοστό των ατόμων που δηλώνουν ότι είναι ικανοποιημένοι από την ποιότητα της ζωής στην πόλη που διαμένουν, έναντι του ποσοστού των ατόμων που δηλώνουν ότι είναι δυσαρεστημένοι), προκύπτει ο Δείκτης Ικανοποίησης από την Ποιότητα Ζωής στις Πόλεις (UrbaLife SatisfactioIndex - ULSI). Από τον τρόπο υπολογισμού του προκύπτει, κατά συνέπεια, ότι τιμή 100 στον δείκτη ικανοποίησης σημαίνει πως στη συγκεκριμένη πόλη υφίσταται απόλυτη ισοδυναμία ικανοποιημένων/δυσαρεστημένων κατοίκων από την ποιότητα ζωής, που αυτή παρέχει. Τιμή 200 στον δείκτη υποδηλώνει, ότι ο αριθμός των πολιτών που αισθάνεται ικανοποιημένος από την ποιότητα της ζωής του είναι διπλάσιος από εκείνους που εκφράζουν δυσαρέσκεια για την υφιστάμενη ποιότητα ζωής τους. Τέλος, τιμή 50 σημαίνει, ότι το ποσοστό των δυσαρεστημένων από την ποιότητα ζωής σε μια πόλη είναι διπλάσιο από το αντίστοιχο ποσοστό των ικανοποιημένων.
Η κατάταξη των πόλεων
Η συνολική κατάταξη των ελληνικών πόλεων, με βάση τις τιμές που καταγράφουν στον εν λόγω δείκτη δίδεται στο σχετικό διάγραμμα και είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.
Το 2008, οι Ελληνες οι πιο ικανοποιημένοι με την ποιότητα ζωής που διαθέτουν συναντώνται στα Χανιά (Δ=130), στη Λάρισα (Δ=129, η με διαφορά ανάμεσα στις δύο πόλεις είναι ελάχιστη) και στα Γιάννενα (Δ=115).
Αντιθέτως, οι κάτοικοι του Πειραιά (Δ=53), της Θεσσαλονίκης (Δ=67), και της Πάτρας (Δ=75), καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά δυσαρέσκειας από την ποιότητα ζωής τους. Οι περισσότερες ελληνικές πόλεις παρουσιάζουν χαμηλά ποσοστά ικανοποίησης από την ποιότητα ζωής (100, βλέπε διάγραμμα κατάταξης).
Το μέγεθος μετράει!
Φυσικά, οι λόγοι που διαμορφώνουν τις πεποιθήσεις και αντιλήψεις των πολιτών για την πόλη τους διαφέρουν σημαντικά από πόλη σε πόλη και θα παρουσιαστούν από την «Καθημερινή», αναλυτικά, στα αφιερώματα που θα ακολουθήσουν. Ωστόσο, από μια πρώτη ανάγνωση του δείκτη προκύπτει ότι το μέγεθος της πόλης παίζει σημαντικό ρόλο. Στις περισσότερες περιπτώσεις (με εξαίρεση τη Λάρισα) το μέγεθος της πόλης και η ποιότητα της ζωής φαίνεται να συνδέονται αντίστροφα.
Οσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος της πόλης, τόσο μικρότερη είναι η ικανοποίηση από την ποιότητα ζωής που δηλώνουν οι κάτοικοί της. Και αντιστρόφως, όσο μικρότερη είναι η πόλη, τόσο μεγαλύτερη είναι η ικανοποίηση από τη ζωή που δηλώνεται. Επιπλέον, ενδιαφέρον παρουσιάζει και η διαπίστωση, ότι η ικανοποίηση από τις υπηρεσίες που παρέχει μια πόλη, δεν εξασφαλίζει αυτομάτως στα μάτια των κατοίκων της και την καλύτερη αξιολόγηση της εικόνας της.
Γραφήματα σε αυτόνομες παρουσίες:1. Εκτιμήσεις για τη ζωή.
2. Ικανοποίηση από την καθαριότητα.
3. Ικανοποίηση από νοσοκομεία και γιατρούς.
4. Γνώμη για την ποιότητα του νερού.
5. Αντιλήψεις για τις δυνατότητες απασχόλησης.
6. Γνώμη για την ατμοσφαιρική ρύπανση.
7. Η ενσωμάτωση των μεταναστών.
8. Αντιλήψεις για την οικιστική επέκταση.
9. Αντιλήψεις για το αίσθημα ασφαλείας των πολιτών.
10. Το κόστος ζωής.
11. Το πρόβλημα της στάθμευσης.
12. Αντιλήψεις για την κοινωνική αλληλεγγύη.
13. Οι τιμές των ακινήτων.
14. Το πρόβλημα της ηχορρύπανσης.
15. Δυνατότητες διασκέδασης και ψυχαγωγίας.
16. Διάθεση ελεύθερων χώρων.
17. Ύπαρξη κάδου ανακύκλωσης στη γειτονιά.
18. Καθημερινή χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς.
19. Μέσο καθημερινών μετακινήσεων.
20. Το σημαντικότερο πρόβλημα στις μεγάλες πόλεις.
Του Γιάννη Μαυρή από την Καθημερινή του Σαββάτου, 24 Μαΐου 2008
Δυσαρεστημένοι από την ποιότητα ζωής στις μεγάλες περιφερειακές πόλεις εμφανίζονται οι κάτοικοί τους, με το κυκλοφοριακό να αποτελεί, πλέον, εκρηκτικό πρόβλημα, που απειλεί τα θεμέλια των αστικών κέντρων παντού στη χώρα. Οπως προκύπτει από τη μεγάλη έρευνα της Public Ιssue με θέμα «Η ποιότητα ζωής στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας σήμερα» που διεξήχθη για λογαριασμό της «Καθημερινής», το 48% των πολιτών θεωρεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα ως το σημαντικότερο της πόλης τους και ακολούθως, την ανεργία (15%), την καθαριότητα (15%) και τη ρύπανση (13%).
Μάλιστα, το 93% δηλώνει ότι το παρκάρισμα έχει γίνει πια μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση, ενώ το 46% είναι απαισιόδοξο για το μέλλον, καθώς εκτιμά ότι οι πόλεις αντί να βελτιωθούν, χειροτέρεψαν την τελευταία διετία. Η έρευνα διεξήχθη σε Ιωάννινα, Βόλο, Λάρισα, Ηράκλειο, Χανιά, Πάτρα, Καβάλα, Σέρρες, Θεσσαλονίκη, Πειραιά και αποτυπώνει την «κλωνοποίηση» των ελληνικών πόλεων με βάση το μοντέλο της πρωτεύουσας και τη στρεβλή μεταμόρφωσή τους σε «μικρές Αθήνες».
Σε αυτή την προβληματική εικόνα των περιφερειακών πόλεων, λαμπρές εξαιρέσεις αναδεικνύονται τα Χανιά, η Λάρισα και τα Ιωάννινα, οι κάτοικοι των οποίων δηλώνουν σε γενικές γραμμές ικανοποιημένοι από την ποιότητα της ζωής τους, αντιθέτως, με... Πειραιώτες και Θεσσαλονικείς, που γκρινιάζουν περισσότερο από όλους, καταρρίπτοντας διαχρονικούς μύθους όπως λ. χ. αυτού της «Νύμφης του Θερμαΐκού». Ωστόσο, και παρά τα συσσωρευμένα προβλήματα, σχεδόν άπαντες (80%) θεωρούν ότι η πόλη που ζουν «προσφέρει πολλές δυνατότητες για διασκέδαση και ψυχαγωγία». Πρώτη στις ευκαιρίες που δίνει για διασκέδαση έρχεται η Λάρισα (91%) και ακολουθούν: Θεσσαλονίκη (88%), Ιωάννινα (85%) Ηράκλειο (84%) και Χανιά (81%).
Πόλεις με ασφάλεια
Οι ελληνικές πόλεις κρίνονται καλές για βραδινές εξόδους, αλλά τα σημαντικά πεδία της καθημερινής ζωής εμφανίζουν σοβαρότατες δυσλειτουργίες και ανεπάρκειες. Το 59% των πολιτών εκτιμά ότι αναπτύσσονται χωρίς σχέδιο και οργάνωση, το 74% ότι δεν έχουν αρκετούς ελεύθερους χώρους, πάρκα και πλατείες, το 78% υποστηρίζει ότι η ζωή είναι ακριβή, το 67% διαμαρτύρεται για θόρυβο και ηχορύπανση και το 70% πιστεύει ότι δύσκολα «θα βρει κανείς μια καλή δουλειά στην πόλη του».
Επιπλέον, το 71% δηλώνει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση, πρόβλημα αθηναϊκό μέχρι πρότινος, είναι μεγάλη: Βόλος (88%), Θεσσαλονίκη (87%), Πειραιάς (79%) και Καβάλα (73%) βαθμολογούνται ως πόλεις με σοβαρά προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, αντιθέτως με τις Σέρρες (27%) και τα Χανιά (34%).
Η Λάρισα, εκτός από καλή πόλη για νυχτερινά ξεφαντώματα, είναι και φιλική προς τους ξένους εργάτες καθώς, όπως τουλάχιστον πιστεύουν οι κάτοικοί της, έχει ενσωματώσει σε μεγάλο βαθμό τους μετανάστες στην τοπική κοινωνία (72%). Ακολουθούν Βόλος (70%), Καβάλα (68%) και Σέρρες (58%) και τελευταία η Πάτρα (28%) όπου διαφαίνεται να υπάρχει πρόβλημα. Υπενθυμίζεται ότι τις δύο τελευταίες δεκαετίες το λιμάνι της αχαϊκής πρωτεύουσας αποτελεί την παράνομη πύλη εξόδου προς τη δυτική Ευρώπη για εκατοντάδες εξαθλιωμένους λαθρομετανάστες.
Οι Πειραιώτες, μεταξύ των άλλων, παραπονιούνται (58%) και γιατί στην πόλη τους «οι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται ο ένας για τον άλλο», αλλά και για την καθαριότητα, καθώς το 80% εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για την κατάσταση που επικρατεί σε δρόμους, πεζοδρόμια και πλατείες.
Στον ίδιο τομέα δυσαρεστημένοι είναι επίσης οι Σερραίοι (49%), οι Πατρινοί (43%) και οι Ηρακλειώτες (40%). Θετικές είναι, πάντως, οι απαντήσεις στο ερώτημα της ασφάλειας, καθώς το 69% των ερωτηθέντων αισθάνονται ότι «η πόλη τους είναι μια ασφαλής πόλη». Σέρρες (92%), Καβάλα (89%), Βόλος και Λάρισα (86%) κρίνονται από τις πλέον ασφαλείς πόλεις για να ζει κανείς.
Του Σπύρου Καραλή από την Καθημερινή του Σαββάτου, 24 Μαΐου 2008
Η ταυτότητα της έρευνας
ETAIPEIA: PUBLIC ISSUE (Α.Μ. ΕΣΡ: 8). Μέλος ESOMAR, WAPOR, ΠΕΣΣ/ΣΕΔΕΑ. ANAΘEΣH: «Καθημερινή» TYΠOΣ KAI MEΘOΔOΣ: Ποσοτικές έρευνες, με τηλεφωνικές συνεντεύξεις και χρήση δομημένου ερωτηματολογίου.
ΠΛHΘYΣMOΣ: Κάτοικοι Δήμων: Ιωαννίνων, Βόλου, Λάρισας, Ηρακλείου, Χανίων, Πάτρας, Καβάλας, Σερρών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά, 18 ετών και άνω. ΠEPIOXΕΣ: Δήμοι: Ιωαννίνων, Βόλου, Λάρισας, Ηρακλείου, Χανίων, Πάτρας, Καβάλας, Σερρών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά. ΔEIΓMA: Tο σχεδιασθέν μέγεθος του αθροιστικού δείγματος ανέρχεται σε 4.500 άτομα και το πραγματοποιηθέν σε 4.519 άτομα (Ιωάννινα: 403, Βόλος: 406, Λάρισα: 500, Ηράκλειο: 503, Χανιά: 401, Πάτρα: 502, Καβάλα: 400, Σέρρες: 401, Θεσσαλονίκη: 502 και Πειραιάς: 501). XPONOΣ ΔIEΞAΓΩΓHΣ: 8 - 21/5/2008. ΜΕΘΟΔΟΣ ΔEIΓMATOΛHΨIAΣ: Πολυσταδιακή στρωματοποιημένη δειγματοληψία. ΣΤΑΘΜΙΣΗ: Για τα αποτελέσματα στο σύνολο των πόλεων, το ενοποιημένο αρχείο των ερευνών σταθμίστηκε, εκ των υστέρων, με βάση τον πληθυσμό των πόλεων. ΠPOΣΩΠIKO EPEYNAΣ ΠEΔIOY: Εργάστηκαν 41 ερευνητές και 3 επόπτες.
