Παρόλο που οι ΗΠΑ παραμένουν η μοναδική παγκόσμια υπερδύναμη, τα τελευταία χρόνια το δολάριο χάνει έδαφος έναντι του νέου νομίσματος που ανατέλλει? του ευρώ. Αυτή είναι μια μάλλον ειρωνική εξέλιξη αν αναλογιστεί κανείς ότι η ιστορία του δολαρίου ξεκινά στην καρδιά της Γηραιάς Ηπείρου:
Ο όρος δολάριο είναι πολύ παλαιότερος από το αμερικανικό νόμισμα, καθώς τον συναντά κανείς ακόμα και σε έργα του Σέξπιρ όπως ο «Μάκβεθ». Στην πραγματικότητα, αποτελεί την αγγλική εκδοχή του «τάλερ», του ονόματος που δινόταν στα ασημένια νομίσματα που κόπηκαν το 1519 στο Γιοαχίμσταλ της Βοημίας. Το «τάλερ» αποτελεί συντόμευση του Γιοαχιμστάλερ, του αρχικού ονόματος των νομισμάτων. Αργότερα η αγγλική εκδοχή του ονόματος αυτού, το «δολάριο», δόθηκε σε διαφόρων ειδών ασημένια νομίσματα που κόβονταν ανά την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του ισπανικού πέσο. Το τελευταίο κυκλοφορούσε ευρέως στις βορειοαμερικανικές αποικίες της Αγγλίας λόγω έλλειψης επίσημων βρετανικών νομισμάτων.
Αυτός είναι και ο λόγος που το δολάριο επιλέχθηκε το 1792 ως το επίσημο νόμισμα των ανεξάρτητων πλέον ΗΠΑ.
Το 1853 ο Καναδάς εγκατέλειψε τη στερλίνα και έκοψε δικά του δολάρια. Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία ακολούθησαν έναν αιώνα αργότερα.
Το 1862 τυπώθηκαν τα πρώτα επίσημα χαρτονομίσματα του ενός δολαρίου.
Το δολάριο αποτέλεσε το νόμισμα των σκανδικαβικών χωρών μέχρι το 1873, όταν έδωσε τη θέση του στην κορόνα, και στην Πρωσία ώς το 1871, όταν αντικαταστάθηκε από το μάρκο.
Το κραχ του ‘29 και ο πληθωρισμός που ακολούθησε είχε ως αποτέλεσμα να τυπωθεί για πρώτη και τελευταία φορά χαρτονόμισμα των $100.000.
Το 1944 το δολάριο αναδείχθηκε επίσημα κυρίαρχο παγκόσμιο νόμισμα. Στη συνθήκη του Μπρέτον Γουντς οι μεγάλες δυνάμεις αποφάσισαν να στηρίξουν τη μεταπολεμική παγκόσμια οικονομία σε μια σταθερή σχέση ανάμεσα στο χρυσό και το δολάριο.
Τη σχέση αυτή διέκοψε στις αρχές του ’70 ο Ρίτσαρντ Νίξον, προκειμένου να εμποδίσει την υποτίμηση του δολαρίου. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο ως τότε πλήγμα στο κύρος του νομίσματος.
Στην ουσία η κυριαρχία του δολαρίου αμφισβητήθηκε μόνο μετά την κυκλοφορία του ευρώ, το 2002.
Στην πρόσφατη συνάντησή τους οι ηγέτες των 20 μεγάλων οικονομιών του πλανήτη αποφάσισαν να αναβιώσουν ένα εικονικό νόμισμα, τα «ειδικά τραβηχτικά δικαιώματα» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ως καταφύγιο για χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία που δεν εμπιστεύονται την ισχύ του δολαρίου.
Η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει...
Η ακτινογραφία του δολαρίου
Εκτός από τις φιγούρες των Αμερικανών προέδρων, τα δολάρια φιλοξενούν σύμβολα και φράσεις που αντιπροσωπεύουν τις αξίες των θεμελιωτών του αμερικανού έθνους.
Στο χαρτονόμισμα του ενός δολαρίου, στη μία πλευρά διακρίνεται η σφραγίδα του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ.
Στην κορυφή της σφραγίδας απεικονίζεται ένας ζυγός, που συμβολίζει την επιδίωξη για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς. Στο κέντρο απεικονίζεται το «Τ» των ξυλουργών, ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται για να κόβει σε δύο ίσα μέρη. Από κάτω βρίσκεται το «Κλειδί του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ».
Η άλλη πλευρά παρουσιάζει ακόμη μεγαλύτερο ενδια- φέρον. Σε αυτήν μπορεί να δει κανείς δύο κύκλους, οι οποίοι από κοινού συνιστούν τη «Μεγάλη Σφραγίδα των ΗΠΑ».
Στον αριστερό κύκλο απεικονίζεται μια πυραμίδα μισοτελειωμένη, η οποία συμβολίζει το ανολοκλήρωτο έργο των ΗΠΑ. Αντί κορυφής, η πυραμίδα έχει το φωτισμένο «Μάτι της Θείας Πρόνοιας», το οποίο αποκρυφιστές συνδέουν με τη μυστικιστική οργάνωση των Πεφωτισμένων (Illuminati). Επίσημα, το μάτι είναι σύμβολο του Θείου και αντανακλά το «πιστεύω» του Βενιαμίν Φραγκλίνου ότι μια ομάδα ανθρώπων με τη βοήθεια του Θεού μπορεί να καταφέρει τα πάντα.
Πάνω από το μάτι αναγράφεται στα λατινικά η φράση ANNUIT COEPTIS, που μεταφράζεται ελεύθερα «Ο Θεός ευνοεί το έργο που έχουμε αναλάβει». Κάτω από την πυραμίδα υπάρχει η φράση NOVUS ORDO SECLORUM, που σημαίνει «Μια νέα τάξη πραγμάτων έχει αρχίσει». Στη βάση της πυραμίδας αναγράφεται με λατινικά ψηφία ο αριθμός 1776, που αντιστοιχεί στη χρονιά της ανεξαρτησίας των ΗΠΑ.
Στον δεξιό κύκλο απεικονίζεται η σφραγίδα του Προέδρου των ΗΠΑ, ένα σύμβολο που μπορεί κανείς να δει σε όλα τα κοιμητήρια της αμερικανικής επικράτειας. Σε αυτόν τον κύκλο κυριαρχεί η φιγούρα ενός φαλακρού αετού, σύμβολο της νίκης. Στο ράμφος του έχει πιασμένο ένα λάβαρο με τη λατινική επιγραφή E PLURIBUS UNUM, που σημαίνει «Από τα πολλά προκύπτει ένα», συμβολίζοντας τις πολλές εθνότητες των ΗΠΑ που συνθέτουν το αμερικανικό έθνος.
Μπροστά από τον αετό εμφανίζεται μια ασπίδα που συμβολίζει την ικανότητα της χώρας να σταθεί μόνη της απέναντι στους εχθρούς της. Ο αετός κραδαίνει με τα νύχια του από τη μία ένα κλαδί ελιάς, που δείχνει ότι η χώρα επιθυμεί την ειρήνη, και από την άλλη 13 βέλη, που συμβολίζουν την ετοιμότητα των ΗΠΑ να πολεμήσουν για να προασπίσουν την ειρήνη.
Πάνω από τον αετό απεικονίζεται το άστρο του Δαβίδ με 13 άστρα, που αντιπροσωπεύουν τις 13 αρχικές πολιτείες των ΗΠΑ.
Το μυστικό πίσω από το σύμβολο $
- Μεξικό
Σύμφωνα με την πλέον επικρατούσα θεωρία, το $ γεννήθηκε στο Μεξικό καθώς προέρχεται από τα σύμβολα P και S, που συνέθεταν το νόμισμα της τότε Νέας Ισπανίας, του πέσο.
- ΗΠΑ
Aλλοι, πάλι, υποστηρίζουν ότι το $ προήλθε από τη σύμπτυξη των αρχικών των λέξεων United (Ηνωμένες) και States (Πολιτείες).
- Σελίνια
Μια λιγότερο αποδεκτή θεωρία θέλει το $ να προέρχεται από το s και τα δύο ll της λέξης shilling (σελίνια), μιας υποδιαίρεσης που είχε μέχρι πριν από μισό αιώνα η βρετανική λίρα.
- Δουλεμπόριο
Η πιο ανατριχιαστική θεωρία θέλει το $ να προέρχεται από το s του slave (σκλάβος) και το σχήμα του καρφιού. Οι σκλάβοι αποτελούσαν -προ δολαρίου- μέσο καταμέτρησης πλούτου.
