Οι κρουαζιέρες διανύουν μία από τις καλύτερες περιόδους της ιστορίας τους, ειδικά στη Μεσόγειο, και κερδίζουν διαρκώς ναυτικά «μίλια» έναντι των άλλων μορφών τουρισμού τόσο στη συνείδηση του κοινού όσο και στα χρήματα που δαπανώνται κατά τη διάρκειά τους. Εξόχως ενδεικτικά είναι τα συμπεράσματα του πρόσφατου συνεδρίου του European Cruise Council, του κλαδικού φορέα που εκπροσωπεί πανευρωπαϊκά τους επαγγελματίες της κρουαζιέρας. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις του συνεδρίου, που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη την άνοιξη, οι κρουαζιέρες αποτελούν στην Ευρώπη μια θαλερή αγορά ύψους 32 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, στην οποία απασχολούνται 310.000 και πλέον εργαζόμενοι. > mάλιστα, το επίκεντρο της παγκόσμιας κρουαζιέρας μετατοπίζεται γοργά από το Μαϊάμι και την Καραϊβική στη Μεσόγειο και τα διάσημα λιμάνια της και συνεχώς όλο και περισσότερες εταιρείες δραστηριοποιούνται στον κλάδο, ρίχνοντας νέα καράβια στη θάλασσα. Είναι χαρακτηριστικό ότι πέρυσι ο αριθμός των κρουαζιερόπλοιων που πραγματοποιούσαν κρουαζιέρες στην ευρωπαϊκή ήπειρο ήταν κατά 35% μεγαλύτερος σε σχέση με το 2005. Στο ίδιο μήκος κύματος συμπλέει και η Ελλάδα. Πέρασμα ανάμεσα σε τρεις ηπείρους και σταυροδρόμι θαλάσσιων οδών, κατέχει λαμπρή θέση στον χάρτη της κρουαζιέρας: Τα λιμάνια της σφύζουν από κίνηση (ο Πειραιάς βραβεύτηκε φέτος ως το καλύτερο λιμάνι της Ευρώπης για εξυπηρέτηση κρουαζιερόπλοιων), ο ελληνόκτητος στόλος αυξάνεται και αρκετοί Έλληνες (όχι όσοι στο παρελθόν βέβαια) εργάζονται στα πλωτά ξενοδοχεία. Το περίεργο είναι ότι, παρά τη μεγάλη σημασία της για την πανευρωπαϊκή βιομηχανία της κρουαζιέρας, η Ελλάδα καρπώνεται μόλις το 2,5% των συνολικών δαπανών από τους τουρίστες, όταν οι γείτονές μας Ιταλοί, με πολύ μικρότερη παράδοση από τη δική μας, απολαμβάνουν το 31% και κάνουν το καλύτερο «ταμείο».
Ταξίδι και προορισμός
Επιχειρώντας να διηγηθούμε την ιστορία της κρουαζιέρας μέσα από τους ανθρώπους που την έζησαν, απευθυνθήκαμε στον κ. Δημήτρη Δέδε. Μπάρκαρε για πρώτη φορά το 1964, πέρασε τέσσερις δεκαετίες στη θάλασσα και ανελίχθηκε σε όλες τις θέσεις του ξενοδοχειακού τομέα των κρουαζιερόπλοιων καταλήγοντας σε ν του Chief Stuart, μία από τις πιο υπεύθυνες στον πλωτό αυτό μικρόκοσμο. Είχε την τύχη να περάσει από τις πιο εμβληματικές εταιρείες του κλάδου και να γνωρίσει προσωπικά τους «πατριάρχες» της ελληνικής κρουαζιέρας: Τους Γιαννουλάτους της ΕΛΜΕΣ, τον Μπάμπη Κιοσέγλου της Sun Line, τον Αντώνη Χανδρή και τον Περικλή Παναγόπουλο, στις εταιρείες των οποίων μοίρασε σαράντα χρόνια πλου. «Το 1966 πήγα στην ΕΛΜΕΣ, μία από τις σημαντικές εταιρείες του Πειραιά. Το ένα δεκαπενθήμερο του μήνα κάναμε τη γραμμή Αλεξάνδρεια -Πορτ Σάιντ- Λεμεσό και φτάναμε μέχρι τη Βηρυτό, στην καλύτερη εποχή της υπέροχης αυτής πόλης. Τότε στη γραμμή αυτή ταξίδευαν αριστοκράτες, Ελληνες της Αιγύπτου. Το άλλο δεκαπενθήμερο κάναμε τη γραμμή Νάπολη - Γένοβα - Μασσαλία, όπου ταξίδευαν πολλοί επιχειρηματίες. Την εποχή εκείνη το μεγαλύτερο όνομα στην κρουαζιέρα ήταν ο Χανδρής, με τα πλοία «Καρίνα», «Φιέστα», «Ρεγγίνα» «Πρίμα», «Ρομάντικα». Εκανε κρουαζιέρες στη Μεσόγειο και το Αιγαίο, έφτανε όμως μέχρι την Καραϊβική», θυμάται. Οπως μας λέει, τα κρουαζιερόπλοια εκείνης της εποχής δεν υστερούσαν σε χλιδή των σημερινών. «Υπήρχαν εστιατόρια, κινηματογράφοι, παρουσιάζαμε πρόγραμμα, υπήρχαν όλες οι ανέσεις». Για τον ίδιο, το διαχρονικό μυστικό μιας επιτυχημένης κρουαζιέρας είναι η εξυπηρέτηση και η ποιότητα. «Το να έρθει κάποιος να ζήσει και να διασκεδάσει σε ένα καράβι, προϋποθέτει πολύ υψηλό σέρβις. Μετράει η εικόνα σου, το χαμόγελό σου. Λιγότερη σημασία έχει το πού πηγαίνει το καράβι. Κρουαζιέρα δεν σημαίνει ταξίδι σε μια σειρά λιμάνια, αλλά αυτό που ζεις μέσα στο καράβι».
Ερχόμαστε στο σήμερα, στη σύγχρονη κρουαζιέρα στη Μεσόγειο και στους νέους επιχειρηματικούς ομίλους, οι οποίοι, έξι δεκαετίες μετά τους πρωτοπόρους, συνεχίζουν να βγάζουν χρυσάφι από τη θάλασσα. Ο κυπριακός όμιλος Λούης είναι ένας από αυτούς και η εταιρεία φέρει τον τίτλο Louis Hellenic Cruises. Στο πολυώροφο κτίριο του ομίλου, απέναντι από το μέγαρο του ΟΛΠ συναντήσαμε τον Χάρη Παπαχαραλάμπους, επικεφαλής του τμήματος πωλήσεων και μάρκετινγκ. Μοιράζεται το ίδιο συναίσθημα όσων εργάζονται στην κρουαζιέρα: «Το να ταξιδεύεις τον κόσμο, σε οποιοδήποτε κομμάτι του τουρισμού κι αν αναφερόμαστε, είναι σαν να ‘’πουλάς’’ ένα όνειρο, πόσω μάλλον στην κρουαζιέρα». > η louis είναι η τελευταία μεγάλη είσοδος στη βιομηχανία της κρουαζιέρας με εκπληκτικά καράβια όπως το «Majesty» ή το «Καλυψώ», τα οποία μάλιστα δουλεύουν πλέον ν τον χρόνο. Ο κ. Χ. Παπαχαραλάμπους ο οποίος είναι χρόνια στην κρουαζιέρα, μας εξηγεί ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ από τις εποχές του ’60 και του ’70. «Η κρουαζιέρα είναι εδώ και πολλά χρόνια πιο φθηνή. Εχει γίνει, μάλιστα, ένα από τα πιο οικονομικά πακέτα διακοπών αφού αφενός περιλαμβάνει πλήρη εξυπηρέτηση του πελάτη και αφετέρου τα μεγαλύτερα έξοδα του επιβάτη περιλαμβάνονται ήδη στην τιμή. Στη ουσία, πρόκειται για διαμονή σε ένα ξενοδοχείο πολυτελείας, με πολύ χαμηλότερες τιμές». Επιπλέον, η νέα πολιτική τιμών, από τις κύριες εταιρείες του κλάδου, οδήγησε σε αισθητή ανθρωπογεωγραφική αλλαγή της κρουαζιέρας. «Η κρουαζιέρα δεν είναι πλέον για τους λίγους ή τους ηλικιωμένους και ο μέσος όρος ηλικίας των επιβατών έχει πέσει σημαντικά σε όλες τις εταιρείες του κλάδου», σημειώνει με έκδηλη χαρά.
Προσιτή πολυτέλεια
Για το ζήτημα των αλλαγών στην πληθυσμιακή σύνθεση της κρουαζιέρας μιλήσαμε με έναν από τους πλέον έμπειρους πράκτορες της Μεσογείου, τον Ανδρέα Στυλιανόπουλο, αντιπρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του ταξιδιωτικού οργανισμού Navigator, αποκλειστικού αντιπρόσωπου των εταιρειών Royal Caribbean International, Celebrity Cruises και Azamara Cruises σε Ελλάδα και Κύπρο. «Η στερεότυπη εικόνα για την κρουαζιέρα έχει αλλάξει αρκετά», τονίζει και συμπληρώνει: «Η κρουαζιέρα πλέον αποτελεί μια οικονομική επιλογή διακοπών, καθώς επιτρέπει στους ταξιδιώτες να συνδυάζουν την εξερεύνηση πολλών χωρών, τις αστείρευτες επιλογές διατροφής εν πλω, τη χαλάρωση στα πολυτελή spa και τη διασκέδαση μέσα από τις πολυάριθμες επιλογές ψυχαγωγίας. Από την άλλη, ο ‘’σκόπελος’’ της ηλικίας έχει ξεπεραστεί, αφού στα κρουαζιερόπλοια μπορεί κανείς να συναντήσει πλέον όλες τις ηλικίες. Σε αυτήν την αλλαγή θα έλεγα ότι έχουν συμβάλει οι εκτεταμένες επιλογές οι οποίες μπορούν να ικανοποιήσουν όλες τις ανάγκες των ταξιδιωτών, ανεξαρτήτως ηλικίας». Σύμφωνα με στοιχεία του οργανισμού Navigator, οι ηλικίες κάτω των 34 ετών φτάνουν το 30% των επιβατών των κρουαζιερόπλοιων της Royal Caribbean Cruises, ενώ οι νιόπαντροι αγγίζουν το 15%. Οσο για τις νέες υπηρεσίες που έχουν ενταχθεί πλέον στα κρουαζιερόπλοια, ο Ανδρέας Στυλιανόπουλος μας πληροφορεί: Spa, θεματικά εστιατόρια, επιδείξεις πατινάζ, αναρριχητικοί τοίχοι, εκθέσεις έργων τέχνης και φυσητού γυαλιού αλλά και θεατρικά έργα.
Η κρουαζιέρα δεν είναι μια στατική μορφή τουρισμού και αυτό το αποδεικνύει το γεγονός ότι νέοι προορισμοί αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια και ορισμένοι από αυτούς έχουν φανατικούς φίλους. Το Ντουμπάι και η Αυστραλία ήρθαν τα τελευταία χρόνια να «ανακουφίσουν» τις υπερφορτωμένες γραμμές της Καραϊβικής και της Μεσογείου και να δώσουν στα εκατομμύρια φίλων της κρουαζιέρας, των Ελλήνων συμπεριλαμβανομένων, νέες διεξόδους. Στην περιοχή μας, πάντως, σε έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς του κόσμου, τα προβλήματα περισσεύουν αλλά δεν πτοούν εφοπλιστές και πράκτορες. «Το ταξίδι σε κάποια από τα νησιά του Αιγαίου μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο, δεν είναι όμως αδύνατο», επισημαίνει ο κ. Αν. Στυλιανόπουλος. «Εκ των πραγμάτων, όλα τα νησιά, δεδομένου και του μικρού τους μεγέθους, δεν μπορούν να υποδεχθούν όλους τους τύπους κρουαζιερόπλοιων. Η Royal Caribbean Cruises επισκέπτεται με τα κρουαζιερόπλοιά της νησιά όπως η Μύκονος, η Ρόδος, η Σαντορίνη και η Κέρκυρα, ενώ στους επιβάτες που θέλουν να επισκεφτούν ακόμη και πιο μικρά και απομονωμένα μέρη δίνεται η δυνατότητα να πραγματοποιήσουν κρουαζιέρες με την Azamara Cruises, η οποία διαθέτει μικρά κρουαζιερόπλοια, που δεν στερούνται όμως σε τίποτα της πολυτέλειας των μεγάλων».
Κλείνουμε επιστρέφοντας στον κ. Δέδε, ο οποίος μας περιγράφει τη «μαγεία» του επαγγέλματός του, τη «μαγεία» της κρουαζιέρας. «Δεχόμουν πολλές ερωτήσεις από φίλους και γνωστούς για τη δουλειά μου, ήταν όντως συναρπαστικό για όλους τους υπόλοιπους. Με ρωτούσαν για το καράβι, για τα περίεργα μέρη στα οποία είχα βρεθεί. Ο κόσμος πράγματι ενδιαφερόταν πολύ, ενώ και ο μισθός μας, πέντε φορές πάνω από τον μέσο μισθό στην Ελλάδα, ήταν κάτι που γοήτευε τους Ελληνες». Ο κ. Δ. Δέδες είναι αισιόδοξος ότι η κρουαζιέρα θα αναπτυχθεί όταν όλο και περισσότεροι Ελληνες τη δοκιμάσουν, χωρίς να τη φοβούνται. «Είναι σπάνια ευκαιρία να ζήσεις επτά προορισμούς σε μια εβδομάδα και την εμπειρία της ζωής στο πλοίο, και παράλληλα να γνωρίσεις εκατοντάδες ανθρώπους άλλων πολιτισμών και να γίνεις φίλος μαζί τους. Είναι καλό να βλέπουμε περισσότερους νέους στα κρουαζιερόπλοια, ειδικά νέους γονείς με τα παιδιά τους και μη νομίζετε ότι είναι φθηνότεροι οι άλλοι τρόποι διακοπών» μας είπε. Οσο για τους έρωτες των κρουαζιερόπλοιων, ο κ. Δ. Δέδες έχει να θυμηθεί πολλά. «Κάθε ταξίδι είναι ερωτικό, πόσω μάλλον τα πολυήμερα με κρουαζιερόπλοια», λέει και νοσταλγεί τις Αμερικανίδες τουρίστριες, απελευθερωμένες και ευκατάστατες που έκαναν σαν τρελές για το πλήρωμα...
Αυτοψία και εντυπώσεις
Πριν από λίγες εβδομάδες κατηφορίσαμε στον Πειραιά και ξεναγηθήκαμε στο Voyagers of the Seas, που είχε αγκυροβολήσει στην ειδική μαρίνα. Ψηλοτάβανα καταστρώματα, πολύχρωμοι χώροι γεμάτοι μαγαζιά και καφετέριες ανέδυαν μια αίσθηση παρόμοια με αυτή των malls. Το γήπεδο μπάσκετ, το μίνι γκολφ με πλαστικό τάπητα, οι δύο πισίνες με τη δυνατότητα τεχνητού κυματισμού και τις εκατοντάδες ξαπλώστρες ολόγυρά τους, το τεράστιο γυμναστήριο πλαισιωμένο από μια ελαστική τζαμαρία που προσέφερε άπλετη θέα στο απέραντο γαλάζιο είναι μερικά από εκείνα που μας εντυπωσίασαν.
Ημερολόγια καταστρώματος
- 1939 Ο Παναγής Γιαννουλάτος και ο Αθανάσιος Μανουηλίδης δημιουργούν την εταιρεία ΕΛΜΕΣ, την πρώτη εφοπλιστική εταιρεία που δραστηριοποιήθηκε αμιγώς στις κρουαζιέρες, με περιοχή δραστηριότητας τη Μεσόγειο.
- 1949 Η κρουαζιέρα ανοίγει πανιά με δύο οικογένειες: Τυπάλδοι και Ποταμιάνοι. Οι πρώτοι ξεκίνησαν το 1949 με τα «Αγγέλικα», «Αιγαίον» και «Mediterranean» στη Μεσόγειο. Οι δεύτεροι με το «Σεμίραμις», με ολιγοήμερες κρουαζιέρες σε Υδρα, Μύκονο, Δήλο και Σαντορίνη.
- 2009 Η Ελλάδα είναι ο δεύτερος δημοφιλέστερος ευρωπαϊκός προορισμός για κρουαζιέρες. Πρώτη είναι η Ιταλία.
- 1 κιλό Η πρόσληψη κιλών για τους επιβάτες της κρουαζιέρας είναι δεδομένη, λόγω της αφθονίας και της κατανάλωσης χωρίς περιορισμούς. Η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην «επιβάρυνση» έως και ενός κιλού σε καθημερινή βάση.
Μύκονος και Σαντορίνη
«Το πλοίο θα σαλπάρει το βραδάκι,
πάρε το μετρό για Πειραιά.
Μέσα στο γλυκό καλοκαιράκι
να πάμε κρουαζιέρα στα νησιά.
Α, κρουαζιέρα θα σε πάω
A, γιατί σε νοιάζομαι και σ’ αγαπάω
A, Mύκονο και Σαντορίνη
A, σαν ερωτευμένοι πιγκουίνοι [...]»
Ο Βαγγέλης Γερμανός και η «Κρουαζιέρα» του, από το δίσκο «Ερωτικό Κούρδισμα» (1982). Παρεμπιπτόντως, Σαντορίνη, Μύκονος και Ρόδος είναι τα πιο δημοφιλή ελληνικά νησιά για κρουαζιέρες.
Κρουαζιερόπλοιο Συρακουσία
- Οι κρουαζιέρες δεν αποτελούν φαινόμενο της σύγχρονης εποχής. Από την αρχαιότητα υπήρχαν πλοία που χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για ψυχαγωγικούς σκοπούς. Το πιο γνωστό από αυτά ήταν το περίφημο «Συρακουσία», που κατασκευάστηκε για τον τύραννο των Συρακουσών, Ιέρωνα (2ος αιώνας π.Χ.). Διέθετε 30 δωμάτια, ναό της Αφροδίτης, βιβλιοθήκη με αναγνωστήριο, κήπο και όλες τις ανέσεις.
Για το θέμα μιλούν:
- Χάρης Παπαχαραλάμπους, επικεφαλής πωλήσεων και μάρκετινγκ Louis Hellenic Cruises
- Ανδρέας Στυλιανόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του ταξιδιωτικού οργανισμού Navigator.
- Δημήτρης Δέδες, συνταξιούχος head of hotel services σε κρουαζιερόπλοια.
