50 χρονιές που σημάδεψαν την Ιστορία

Οι χρονιές που άλλαξαν τον τρόπο που αναπτύχθηκε η ανθρώπινη κοινωνία, προς το καλύτερο ή το χειρότερο, στις πέντε τελευταίες χιλιετίες.

Το να ξεχωρίσει κανείς 50 ημερομηνίες από την παγκόσμια ιστορία είναι μια δύσκολη αποστολή. Είναι απίθανο δύο άνθρωποι να διαλέξουν τις ίδιες. Οποιοσδήποτε κατάλογος προκαλεί την αντίδραση, «γιατί αφήνεις απ΄ έξω αυτή; Γιατί επιλέγεις την άλλη;»

Το ζήτημα της γεωγραφίας σημαίνει ότι πρέπει να μείνουν απ΄ έξω σημαντικές ημερομηνίες από την ιστορία της Ευρώπης για να μείνει χώρος για ημερομηνίες από την αρχαία Κίνα, τη Μέση Ανατολή ή την Αμερική. Η ανθρώπινη ιστορία είναι μεγάλη και περίπλοκη, όμως η ανθρώπινη κοινωνία λειτούργησε τα 5.000 προηγούμενα χρόνια χάρη σε μερικές σημαντικές εφευρέσεις και ανακαλύψεις. Γι΄ αυτό περιελήφθησαν ο τροχός, το άροτρο, το ιστίο και το φορητό ρολόι.

Συνεκτικός κρίκος των ανθρώπινων κοινωνιών είναι η θρησκεία, γι΄ αυτό περιελήφθησαν οι ιδρυτές των μεγάλων θρησκειών. Τα πολιτικά γεγονότα σπάνια είναι σημαντικά, όμως σε μερικές περιπτώσεις διαμορφώνουν καθοριστικά το μέλλον κι αυτός είναι ο λόγος που περιελήφθη η ενοποίηση της αρχαίας Κίνας. Αν οι Πέρσες είχαν νικήσει τους αρχαίους Έλληνες ή οι Καρχηδόνιοι τους Ρωμαίους, ο κλασικός κόσμος θα ήταν πολύ διαφορετικός. Η άνοδος και η πτώση του κομμουνισμού στον 20ό αιώνα επηρέασε τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων.

Τέλος η ευφυΐα και η εφευρετικότητα του ανθρώπου διαμόρφωσαν τον τρόπο που σκεπτόμαστε τον κόσμο. Η Φυσική του Νεύτωνα, η Βιολογία του Δαρβίνου και τα έργα του Σαίξπηρ άλλαξαν τον κόσμο.

Η επιλογή του ιστορικού Ρίτσαρντ Όβερι

1. Περίπου 3500 π.Χ. Ο τροχός και το αλέτρι εφευρίσκονται στη Μεσοποταμία· στην Αίγυπτο επινοείται το ιστίο: τρεις ανακαλύψεις θεμελιώδεις για το εμπόριο, τη γεωργία και την εξερεύνηση
2. Περίπου 3200 π.Χ. Η γραφή επινοείται στη Μεσοποταμία: το μέσο για την καταγραφή και την κατανόηση της Ιστορίας
3. Περίπου 3000 π.Χ. Οι πρώτες πόλεις ιδρύονται στη Σουμερία (σημερινό Ιράκ): η καταγωγή των σύγχρονων κοινωνικών και διοικητικών δομών
4. Περίπου 1600 π.Χ. Επινοείται το αλφάβητο: το ουσιώδες μέσο καταγραφής περίπλοκων εννοιών και διάδοσης πολιτισμού
5. Περίπου 1600 π.Χ. Αρχή του ελληνικού πολιτισμού: ουσιώδης για τη δυτική κληρονομιά και τις ρίζες των μαθηματικών, της φιλοσοφίας, της πολιτικής σκέψης και της ιατρικής
6. 753 π.Χ. Ίδρυση της Ρώμης: η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είναι ένας πυλώνας της σύγχρονης εποχής, παραγωγός ιδεών στη Δικαιοσύνη, τον νόμο, τη μηχανική και τον πόλεμο
7. Περίπου 670 π.Χ. Επινοείται η σιδηρουργία: κλειδί για περαιτέρω τεχνικές, οικονομικές και στρατιωτικές εξελίξεις
8. Περίπου 551 π.Χ. Γέννηση του Κομφούκιου, ιδρυτή ενός από τα μείζονα φιλοσοφικά συστήματα του κόσμου
9. 490 π.Χ. Μάχη του Μαραθώνα: οι Έλληνες απωθούν την περσική εισβολή διασφαλίζοντας την επιβίωση του ελληνικού πολιτισμού και της επιστήμης
10. 486 π.Χ. Γέννηση του Βούδα, ιδρυτή μιας από τις μείζονες θρησκείες
11. 327 π.Χ. Η αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου φτάνει στην Ινδία: το πρώτο δείγμα της μακράς και συχνά βίαιης σχέσης ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία
12. 202 π.Χ. Ο Αννίβας ηττάται από τη Ρώμη: νίκη ουσιώδης για την εξασφάλιση της επιβίωσης και της επέκτασης του ρωμαϊκού πολιτισμού
13. 27 π.Χ. Ίδρυση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας: η αρχή της κλασικής περιόδου της ρωμαϊκής κυριαρχίας στην Ευρώπη και τη Μεσόγειο
14. Περίπου 5 π.Χ. Γέννηση του Ιησού Χριστού, ιδρυτή του Χριστιανισμού. Η ακριβής ημερομηνία αμφισβητείται
15. 105 μ.Χ. Πρώτη χρήση του χαρτιού: αντικαθιστά την πέτρα, την πλάκα, τον πάπυρο και την περγαμηνή ως φτηνότερο και βολικότερο μέσο
16. 280 μ.Χ. Η ενοποίηση της Κίνας υπό τη δυναστεία Τσιν δημιουργεί την πολιτική μορφή της σύγχρονης Κίνας
17. 312 μ.Χ. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος της Ρώμης ασπάζεται τον Χριστιανισμό: καθίσταται δυνατή η διάδοση της χριστιανικής θρησκείας στην Ευρώπη
18. 476 μ.Χ. Η πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στη Δύση τερματίζει 800 χρόνια ρωμαϊκής ηγεμονίας. Αρχίζει η δημιουργία της σύγχρονης Ευρώπης
19. Περίπου 570 μ.Χ. Γέννηση του Μωάμεθ, ιδρυτή μιας από τις μεγάλες θρησκείες του κόσμου
20. Περίπου 730 μ.Χ. Η τυπογραφία εφευρίσκεται στην Κίνα: ένα ουσιώδες βήμα στη μαζική επικοινωνία/ διοίκηση/ πολιτιστική διασπορά
21. 800 μ.Χ. Ο Καρλομάγνος στέφεται αυτοκράτορας της νέας Δυτικής Αυτοκρατορίας. Σηματοδοτεί την έναρξη της επανένωσης της Ευρώπης
22. 1054 Σχίσμα ανάμεσα στην Ελληνική και τη Λατινική Εκκλησία. Η Χριστιανοσύνη διχάζεται για πάντα
23. 1088 Ιδρύεται το πρώτο πανεπιστήμιο στην Μπολόνια της Ιταλίας: η αρχή μια σύγχρονης αντίληψης για τις ανώτερες σπουδές και την γνώση
24. 1206 Ο Τζένγκις Χαν αρχίζει την κατάκτηση της Ασίας. Επιδρά σημαντικά στην ανάπτυξη της Ασίας και τη μετακίνηση πληθυσμών
25. 1215 Η Μάγκνα Κάρτα υπογράφεται από τον Βασιλέα Ιωάννη της Αγγλίας: απ΄ αυτή πηγάζει η σύγχρονη αντίληψη της κυριαρχίας του συντάγματος
26. 1453 Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς
27. 1455 Τυπώνεται το πρώτο βιβλίο με κινητούς χαρακτήρες: η επανάσταση του Ιωάννη Γουτεμβέργιου στην τεχνολογία της τυπογραφίας καθιστά δυνατή τη μαζική παραγωγή βιβλίων
28. 1492 Ο Χριστόφορος Κολόμβος ανακαλύπτει τον Νέο Κόσμο και φέρνει την Αμερική στο παγκόσμιο εμπορικό/πολιτιστικό σύστημα
29. 1509 Επινοείται το φορητό ρολόι: ουσιώδες στη σύγχρονη οικονομία και διοίκηση, εισάγει την έννοια της τακτικής χρονομέτρησης
30. 1517 Ο Μαρτίνος Λούθηρος κηρύσσει τη Μεταρρύθμιση. Αρχή του Προτεσταντικού Χριστιανισμού και της ιδέας του θρησκευτικού ατομικισμού
31. 1519 Ο Κορτές αρχίζει την κατάκτηση της Νότιας Αμερικής, η οποία εντάσσεται στο ευρύτερο παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό σύστημα
32. 1564 Γεννιέται ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ: τα θεατρικά έργα του περιέχουν θεμελιώδεις δηλώσεις για την ανθρώπινη συνθήκη
33. 1651 Εκδίδεται ο «Λεβιάθαν» του Τόμας Χομπς: πηγή της σύγχρονης ιδέας της πολιτικής κοινωνίας, της ισονομίας και του εγωιστικού ατομικισμού
34. 1687 Ο Ισαάκ Νεύτων εκδίδει το Ρrincipia Μathematica που θεμελίωσε τη σύγχρονη φυσική επιστήμη
35. 1776 Η αμερικανική Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας καθορίζει την πολιτική εξέλιξη του Νέου Κόσμου και την άνοδο της αμερικανικής δύναμης
36. 1789 Η Γαλλική Επανάσταση κάνει τομή στην παράδοση της μοναρχίας· καθιερώνονται τα «δικαιώματα του Ανθρώπου»
37. 1815 Μάχη του Βατερλώ: τερματίζεται η Ναπολεόντεια Αυτοκρατορία και μαζί της η φιλοδοξία του Ναπολέοντα για κυριαρχία στην Ευρώπη
38. 1825 Κατασκευάζεται η ατμομηχανή Rocket, σηματοδοτώντας την αρχή της σιδηροδρομικής εποχής των φτηνών και γρήγορων χερσαίων μεταφορών
39. 1859 Εκδίδεται το βιβλίο του Δαρβίνου «Περί της Καταγωγής των Ειδών». Η εξελικτική θεωρία του μεταμορφώνει τον τρόπο που βλέπουμε τον Άνθρωπο και το περιβάλλον του, καθώς και την πίστη στον Θεό
40. 1885 Ο Μπεντς κατασκευάζει το πρώτο αυτοκίνητο που κινείται με βενζίνη ξεκινώντας την πιο βαθιά τεχνική και κοινωνική σύγχρονη επανάσταση
41. 1893 Η Νέα Ζηλανδία υιοθετεί την ψήφο των γυναικών. Οι γυναίκες κερδίζουν την αρχή της πολιτικής ισότητας
42. 1905 Δημοσιεύεται η θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν. Μεταμορφώνει τη φύση της σύγχρονης γνώσης της Φυσικής
43. 1917 Η Ρωσική Επανάσταση δημιουργεί το πρώτο επιτυχημένο επαναστατικό κράτος
44. 1918 Τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι αυτοκρατορίες των Αψβούργων και των Οθωμανών καταρρέουν· χαράσσονται εκ νέου οι χάρτες της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής
45. 1939 Ξεσπά ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: 50 εκατ. άνθρωποι πεθαίνουν σ΄ όλο τον κόσμο από το 1939 ώς το 1945 στη μεγαλύτερη και πιο αιματηρή σύγκρουση στον κόσμο, με την οποία τερματίζεται η μακροχρόνια εποχή των ιμπεριαλισμών
46. 1945 Τέλος του Β΄ Παγκοσμίου· η έκρηξη της πρώτης ατομικής βόμβας δείχνει πως η ανθρωπότητα έχει αναπτύξει τα μέσα για να αυτοκαταστραφεί
47. 1949 Ιδρύεται η κομμουνιστική Κίνα: η Κίνα δημιουργείται ως ενιαία εδαφική μονάδα με κοινή διοίκηση και εκσυγχρονισμένη οικονομία
48. 1959 Επινοείται το μικροκύκλωμα (τσιπ) από πυρίτιο. Είναι η μείζων τεχνική επινόηση του περασμένου αιώνα, που κατέστησε δυνατή την εποχή των ηλεκτρονικών υπολογιστών
49. 1960 Το πρώτο αντισυλληπτικό χάπι γίνεται διαθέσιμο για τις γυναίκες, οι οποίες μπορούν πλέον να κάνουν τις δικές τους βιολογικές επιλογές όσον αφορά την αναπαραγωγή
    
50. 1989-90 Καταρρέουν τα κομμουνιστικά καθεστώτα στην Ευρώπη: σηματοδοτείται το τέλος του μακροχρόνιου κομμουνιστικού πειράματος· ο ασιατικός κομμουνισμός αλλάζει επίσης.

Του Richard Οvery διευθυντή της "Πλήρους Ιστορίας του Κόσμου" των «ΤΗΕ ΤΙΜΕS», η οποία κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Collins.
Δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ της Παρασκευής-Σαββάτου, 26-27 Οκτωβρίου 2008.