Θέατρο του παραλόγου που μαθηματικά οδηγεί σε νεκρούς!

Η ερώτηση μου υποθετική, αλλά την απάντηση την ξέρετε όλοι. Αν το ματς του Ολυμπιακού με τον Παναθηναϊκό ήταν για το Τσάμπιονς Λιγκ ή το Γιουρόπα Λιγκ θα έμπαινε έστω και ένας στο τέλος μέσα στο γήπεδο; Φυσικά και όχι.

Όπως δεν υπήρξε πρόβλημα σε οποιοδήποτε ματς, σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο Καραϊσκάκη, στην Λεωφόρο, στο ΟΑΚΑ, στη Νέα Φιλαδέλφεια ακόμη και στην Τούμπα με εξαίρεση τη νύχτα με την Παρί Σεν Ζερμέν το 1992, για την οποία η καμπάνα από την ΟΥΕΦΑ ήταν βαρύτατη στον ΠΑΟΚ. Αλλά εδώ είναι ελληνικό ποδόσφαιρο και τα γκέμια τα κρατά η Σούπερ Λίγκα, η ΕΠΟ και το υπουργείο Αθλητισμού, οπότε μπορεί ο κάθε κάφρος να κοιμάται ήσυχος.

Στην Αγγλία, τα γράφαμε προχτές, ένας 24χρονος που μπήκε στο γήπεδο και χτύπησε παίκτη της Στίβενειτζ, φυλακίστηκε. Εδώ, μπήκαν δεκάδες και ο πρόεδρος της ίδιας της Λίγκας και του Ολυμπιακού τους είδε μόλις πέντε και δεν διαπίστωσε κάτι κακό! Πάλι καλά που είπε το αυτονόητο πως θα καταδικάσει ότι έγινε, αν το δει σε βίντεο, αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός οφείλει μόνος του να ζητήσει να τιμωρηθούν οι όποιοι ένοχοι.

Με τα λέιζερ, δεν ασχολούμαι καν, γιατί οι υποανάπυκτοι στην Αγγλία και την Γερμανία συλλαμβάνουν και φυλακίζουν ακόμη και ένα οπαδό που τα χρησιμοποιεί ενώ εμείς ως γνήσιοι δημοκράτες έχουμε ευαισθησίες!

Ποτέ δεν μάσησα τα λόγια μου για τους κάφρους. Και δεν είναι λίγοι, δυστυχώς αυτοί οι ανεγκέφαλοι αλλά πολλοί. Πιο πολλοί από τους ανθρώπους που θέλουν να πάνε σε ένα γήπεδο και να απολαύσουν πραγματικά ποδόσφαιρο. Πιστεύει κανείς στην Ελλάδα πως αυτοί που πάνε πλέον σε τέτοια ματς, θέλουν να δουν καλή μπάλα; Μόνο τη νίκη της ομάδας τους με κάθε κόστος. Είτε φοράνε κόκκινα, είτε πράσινα, είτε κίτρινα κασκόλ, είτε ασπρόμαυρα, το αποτέλεσμα αγιάζει τα μέσα σε μία σύγχρονη μακιαβελική λογική.

Κρίμα, γιατί δεν ήταν έτσι ο Έλληνας, μέχρι και πριν δύο δεκαετίες. Ο κόσμος που γέμιζε τις εξέδρες στην δεκαετία του ’50, του ’60, του ’70, ήταν πιο αγνός και κυρίως χωρίς οργή. Γιατί προερχόταν από έναν μεγάλο πόλεμο και μία εμφύλια σύρραξη και παρότι ήταν πολύ πιο φτωχός ήξερε να εκτιμά αξίες. Και μέσα από δύσκολες συνθήκες διαβίωσης είχε μάθει να υπολογίζει την ανθρώπινη ζωή, ως υπέρτατο αγαθό.

Η μετάλλαξη της κοινωνίας μας από την δεκαετία του ’80, όταν ξεκίνησε η ανομία να μπαίνει στην καθημερινότητα και η αγένεια, η απρέπεια, η επίδειξη πλούτου και η περιφρόνηση του διπλανού ως ξεχωριστής οντότητας να μεταβάλλονται σε νοοτροπίες ζωής, το νερό είχε πάρει τον δρόμο του.

Σήμερα, η τυφλή βία που τυλίγεται με ένα κασκόλ δεν είναι πια γηπεδικό προνόμιο μόνο αλλά μεταφέρθηκε ως κοινωνικός χουλιγκανισμός στο δρόμο. Μία άβουλη Πολιτεία που ποτέ δεν θέλησε να εφαρμόσει τους νόμους που η ίδια ψηφίζει είναι συνένοχη και φυσικά οι παράγοντες σε αυτό το γαϊτανάκι ανευθυνότητας έχουν την καίρια ευθύνη.

Στην μέση ο Τύπος εκεί όπου όλοι μας επιτρέψαμε να κυκλοφορούν ελεύθεροι ανάμεσα μας, χούλιγκαν με… πληκτρολόγια που όλη τους η ζωή περιφερεται στο πως να λειτουργούν ως σημαιοφόροι του λαϊκισμού!

Φυσικά αυτά που έγιναν στο Φάληρο, έχουν ξαναγίνει, σε ελληνικό πρωτάθλημα και Κύπελλο, και σε άλλα γήπεδα. Και θα ξαναγίνουν. Με κάθε καινούργια εκδοχή να χρησιμοποιεί την ατιμωρησία της προηγούμενης φοράς ως άλλοθι!

Θα ήταν η απόλυτη έκφραση του Θεάτρου του Παραλόγου, μόνο που έρχονται και χειρότερα. Και είναι μόνο θέμα τύχης που δεν είχαμε ακόμα νεκρούς. Αλλά η ώρα αυτή έρχεται με μαθηματική ακρίβεια. Και τότε κάποιοι από την Πολιτεία με δάκρυα στα μάτια και οργίλο λόγο θα καταδικάζουν πάνω από τα φέρετρα, ο Τύπος θα ζητάει να αποδοθούν ευθύνες, οι οπαδοί θα φωνάζουν και πάλι συνθήματα.

Φυσικά αναλόγως με το ποιανού «χρώματος» θα είναι τα θύματα θα βλέπουμε και τα ανάλογα πρωτοσέλιδα. Οι παράγοντες θα κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα από τον καθένα, δηλαδή εμπρηστικές δηλώσεις και ο κάθε αρμόδιος υπουργός της εποχής θα υπόσχεται ένα νέο Νόμο που θα θεραπεύσει «πάσα νόσον και πάσαν μαλακία». Θα λέγαμε ως επίλογο πως «και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα» αλλά δεν είναι παραμύθι. Είναι θρίλερ και τα χειρότερα πολύ φοβάμαι πως δεν τα είδαμε ακόμη!

Του Χρήστου Σωτηρακόπουλου. Από το site aixmi.gr

Περί κλανιάς

Ακολουθεί ένα μικρό λεξικό με την ρίζα [κλαν-…], καθώς και μερικά απ’ τα παράγωγα και τα σύνθετά της.

Αφιερωμένο -ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ- σε όλους αυτούς που ΝΟΜΙΖΟΥΝ (!) ότι κάτι κάνουν!

• κλανάμαξα

Οι βρωμερές κλινάμαξες του ΟΣΕ (Ούτε Σιδηροδρόμους Έχουμε) με τα έξι κρεβάτια σε ένα χώρο 1X1m όπου στοιβάζονται ρωσοπόντιοι, φοιτητές, γύφτοι, φαντάροι, αλβανοί και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς για να ταξιδεύσουν βραδινές κυρίως ώρες από Αθήνα-Θεσσαλονίκη... Από το πολύ κλάσιμο (κλάνω...) που έπεφτε εκεί μέσα, τη ζέστη που έκανε λόγω του χαλασμένου εξαερισμού των βαγονιών και την ποδαρίλα, έπρεπε να ήσουν εφοδιασμένος με ειδική στολή ραδιοβιοχημικού πολέμου προκειμένου να βγεις ζωντανός. Ανώνυμες δημοσιογραφικές πηγές αναφέρουν ότι ο Σαντάμ Χουσεϊν είχε χρησιμοποιήσει τις κλανάμαξες στην προσπάθειά του να αναπτύξει όπλα μαζικής καταστροφής. Οι κλανάμαξες ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς την προηγούμενη δεκαετία και όλοι όσοι τις χρησιμοποίησαν θυμούνται με νοσταλγία τις ωραίες ευωδιαστές ώρες που πέρασαν σε αυτές και τους τόσους ενδιαφέροντες ανθρώπους που γνώρισαν κατά τη διάρκεια των πολύωρων ταξιδιών τους (τη δεκαετία του 90 ο μέσος χρόνος Αθήνα-Θεσσαλονίκη κάποιες φορές ξεπέρναγε τις 12 ώρες). π.χ:

-Ρε μαλάκα Τάκη πάλι με κλανάμαξα θα ταξιδεύσουμε για Θεσσαλονίκη;
-Και τι θες να κάνουμε ρε Γιώργο, με 20 ευρώ τι περιμένεις να νοικιάσουμε, κάνα αεροσκάφος;

• κλάνει ο πεθαμένος;

Χρησιμοποιείται για να περιγράψει την αδυναμία κάποιου να κάνει κάτι ή γενικότερα πράγματα που δεν είναι δυνατόν να συμβούν.

-Αν μας πιάσει ο Μήτσος την γ@μήσαμε μαλάκα, θα φάμε πολύ ξύλο!
-Ποιος ρε, αυτό το λιμό; Κλάνει ο πεθαμένος;

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Και όμως σύμφωνα με τους ιατροδικαστές κλάνει μετά από τις πρώτες 10 ώρες θανάτου χωρίς καμία πίεση στην κοιλιά, λόγω παραγωγής αερίων σήψης.

• κλανεινύχτα

Η μάγκικη καληνύχτα, ευχή για καλή νύχτα συνοδευόμενη από πολλά ανακουφιστικά αέρια.

-Μάγκες κλανεινύχτα, τα μελέ το πρωί.

• κλανί, το

Αποτελεί περιγραφή χρώματος (!) και εντάσσεται σε μία ευρύτερη ομάδα λέξεων που προσπαθούν να προσδιορίζουν ακαθόριστα χρώματα και αποχρώσεις. Όλα ξεκίνησαν πριν από πολλά χρόνια με τις γυναίκες κυρίως να χρησιμοποιούν κάτι περίεργες λέξεις για να περιγράψουν διάφορα χρώματα και αποχρώσεις, κυρίως ρούχων και υφασμάτων, ενίοτε και άλλων πραγμάτων όπως μαλλιών, ψιμυθίων, αξεσουάρ, κ.λπ. Οι λέξεις αυτές ήταν εντελώς ακατανόητες από την πλειονότητα των αρσενικών που στην καλύτερη περίπτωση ζητούσαν επεξηγήσεις, συνήθως όμως περιορίζονταν σε συγκαταβατικό κούνημα του κεφαλιού. Το ελληνικό λεξιλόγιο εμπλουτίστηκε πάραυτα με λέξεις αμφίβολης προέλευσης που επιπλέον τις χαρακτήριζε η θολούρα ως προς την ουσία του χρώματος που σκόπευαν να περιγράψουν, όπως για παράδειγμα:
Εκρού - καθώς και εκρού του νεκρού (σε μια απέλπιδα προσπάθεια επεξήγησης) -, ιβουάρ, εκάι, πετρόλ, αρζάν, βεραμάν, καφέ-ο-λέ, παστέλ, οφ-μπλακ, λιλά, άσπρο του πάγου, αλλά και λουλακί, κροκί, κοραλί, ουρανί, κ.λπ. Καθώς το πράγμα ξεσάλωνε περαιτέρω, επιστρατεύτηκε το φυτικό βασίλειο (σαπιομηλί, λαχανί, φυστικί, ροδί, κανελί, λαδί, κυπαρισσί, καροτί, ροδακινί, κ.λπ) αλλά και το ζωϊκό (ποντικί, ελεφαντί, τιγρέ, λεο-παρδαλέ, καναρινί, κορακί, κ.λπ). Μέχρι εδώ, οι λέξεις αυτές δεν συνιστούν αργκό παρά την εισβολή τους στην καθομιλουμένη. Το θέμα που μας αφορά όμως εδώ είναι η εξέλιξη αυτής της παλέτας που συν τω χρόνω πήρε τη μορφή καζούρας. Πολλοί ήταν αυτοί που, ορμώμενοι από αυτές τις περίεργες περιγραφές χρωμάτων, άρχισαν να τις περιπαίζουν και να αυτοσχεδιάζουν με αποτέλεσμα την επέκταση σε ακόμη πιο σουρεάλ αποχρώσεις. Στην αρχή έκαναν αθώα την εμφάνισή τους πιο χειροπιαστά χρώματα όπως το σκατί, το κουραδί, το τσιρλί, το κατρουλί, το μυξί, για να προστεθούν σύντομα πιο αφηρημένα «χρώματα» όπως το κλανί, το πορδί, το καμπινεδί (το οποίο απαντάται ως προσδιορισμός, π.χ. ροζ καμπινεδί), το κομοδινί κ.ο.κ., καθώς και το κλασικό πλέον σιμπιζάκι (από το γνωστό ανέκδοτο).
Έτσι πλέον μιλάμε για μία γκάμα λέξεων που χρησιμοποιούμε πια στην καθομιλουμένη και μπορεί να χαρακτηριστεί αργκό, όταν θέλουμε να περιγελάσουμε πρόσωπα, αντικείμενα και καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από περίεργες έως ανέφικτες πλην όμως γελοίες «χρωματικές αποχρώσεις». Το «κλανί» αποτελεί αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της εν λόγω συλλογής. π.χ

1: -Χρυσή μου, πού να στα λέω... εχτές έπεσα πάνω στην Σούλα που έβγαινε από το κομμωτήριο και κόντεψα να παραπατήσω! καλέ τι φανταχτερό κομοδινί έβαψε το μαλλί της!
-Α ναι, την είδα κι εγώ το πρωί στη στάση, καλέ αυτό δεν είναι κομοδινί, προς το πορδί φέρνει για την ακρίβεια!

2: -Κόψε σαραβαλάκι ο παππούς, πώς κυκλοφορεί ρε τούτο ακόμη!
-Κορόλα του '60 φίλε, η πρώτη που κυκλοφόρησε! και από χρώμα δεν μπορείς να πεις ε; σκίζει το τσιρλί!
-Τι τσιρλί ρε, κλανί δε λες καλύτερα;!

• κλανιέμπα

Ο φόβος, το άγχος.
Επίσης νιώθω φόβο ή άγχος, τα κάνω πάνω μου, τρομάζω. Π.χ

-Μαλάκα έτσι όπως πετάχτηκες μέσα στο σκοτάδι... Πωωω, κλανιέμπα...

• κλανίκουλας

Ο άνθρωπος που φοβάται πολύ, ο φοβιτσιάρης, ο δειλός. Π.χ

-Ρε, πάμε αύριο να κάνουμε Extreme Snowboard;
-Έεεμμ, άστο καλύτερα, δεν...
-Άντε ρε κλανίκουλα!

• κλανιόλα

Οικιακό σκεύος της υψηλής κοινωνίας του περασμένου αιώνα, σε σχήμα χωνιού (όπως το χωνί στα παλιά γραμμόφωνα) το οποίο χρησίμευε στο να διοχετεύει τη βρώμα μιας κλανιάς που έπεφτε κάτω από τα σκεπάσματα, μακρυά από το κρεβάτι. Στις μέρες μας ο όρος χρησιμοποιείται υποτιμητικά για γυναίκες που πέφτουν στις παρακάτω κατηγορίες: μπάζο, το, σαύρα, μπουρούχα, γενικά γυναίκες που είναι για κλάσιμο μόνο και τίποτε άλλο.
Π.χ: (Σε δημοπρασία στο Sotheby;s του Λονδίνου)

-Το επόμενο αντικείμενο της συλλογής Γλύξμπουργκ, νούμερο 324 στους καταλόγους σας, η χειροποίητη ασημένια κλανιόλα του Βασιλέως Γεωργίου του Β΄κατασκευασμένη από τον οίκο Bochler (Μπόχλερ) του Αμβούργου το 1894. Τιμή εκκίνησης 75000 στερλίνες. Ακούω 75000;

• κλανοβαλβίδα, η

Συνώνυμο της κωλοτρυπίδας. Ενώ η λέξη κωλοτρυπίδα προσδιορίζει γεωγραφικά το συγκεκριμένο εξάρτημα τόσο από πλευράς συντεταγμένων όσο και μορφολογίας -αφού κάνει ξεκάθαρα λόγο για μία οπή στην περιοχή των κωλομερίων-, η λέξη κλανοβαλβίδα είναι πιο χρηστική, περιγράφοντας μία εκ των λειτουργιών του προαναφερθέντος εξαρτήματος. Υπό την έννοια αυτή δεν προσφέρεται όταν τα συμφραζόμενα είναι σεξουαλικής φύσεως για ευνοήτους λόγους, αλλά τι να πω, αν κάποιος τη βρίσκει με το κλανίδι (όχι τον χρήστη του slang.gr, το κανονικό, το βρωμερό) δικαίωμά του.
Άλλα συνώνυμα είναι το γκρόβερ, η ροδέλα, η σούφρα, ο ρόζος και τα κωλοφάρδουλα (ή κωλοβάρδουλα).
Συντάσσεται συχνά με το «μου 'φυγε» ή με το «θα σου φύγει» αντικαθιστώντας τον τάκο. Σημαίνει ότι το υποκείμενο του οποίου η κλανοβαλβίδα έφυγε ή θα φύγει, ξαφνιάστηκε, έπαθε πλάκα, τα είδε όλα. Π.χ

1. [ΠΦΦΦΦΦ!!!!!.....]
-Έλεος βρε πούστη άντρα. Έχει χαλάσει η κλανοβαλβίδα σου και κοντεύεις να μας χέσεις; Έχει βρωμίσει όλο το σπίτι. Ήμαρτα!

2.-Εξάρες. Μάλλον πάει για μαρς μεγάλε.
-Αφού σου έχει ανοίξει η κλανοβαλβίδα ρε μπινέ που τολμάς και μιλάς κιόλας...

3. -Καλά, ήρθε η θεία μου από την Αυστραλία και μου 'φυγε η κλανοβαλβίδα μεγάλε. Μιλάμε για ασύλληπτο milf. Έτοιμος ήμουν να τον βγάλω και να τον παίξω.
-Βουρ στον πατσά πρόεδρε.

4. - Άμα δεις το καινούριο το Evo Χ θα σου φύγει η κλανοβαλβίδα. Unpektable.
Ω ρε πούστη Μάκη, μας τα 'χεις κάνει τσουρέκια με τ' αμάξια. Έλεος!

• κλανόγελο

Έντονος γέλωτας ο οποίος συνοδεύεται από ακατάσχετο, ανελέητο, βροντερό και εν πάση περιπτώσει φρικτή ευωδία. Συνηθέστερο δε είναι ύστερα από κατανάλωση αμυλούχου γεύματος ήτοι φασόλια και άλλα ψυχανθή. Π.χ

Φαίδων: -Έξοχο αστείο! Χα χα (πρρρρρρρ...) χε χε (πρρρ..)
Τίμων: -Εάν εγνώριζα ότι θα πρόβαινες εις κλάνογελον τέτοιας ισχύος, θα σιωπούσα!

• κλανόδιος (ουσ.)[κλάνω + οδός]

Ο επιτήδιος και ταυτόχρονα γνώστης της επικινδυνότητας των αερίων του που, για να μη γίνει δολοφόνος και ταυτόχρονα αντιληπτός από τους γύρω του, τη χωρίζει σε τρεις ή τέσσερις μικρότερες δόσεις και σαν πλανόδιος την αφήνει σε ισάριθμα πόστα. Π.χ

Ο Νίκος ειναι γνωστός κλανόδιος. Πάλι καλά γιατί θα υπήρχε πρόβλημα αν τις άφηνε ολόκληρες.

• κλανοπάζαρο

Συνάθροιση κλανιάρηδων. Π.χ

-Αμάν ρε μαλάκες, κλανοπάζαρο το κάνατε! Ανοίχτε κάνα παράθυρο τουλάχιστον!

• κλανοσκεπάσματα, τα

Τα κλινοσκεπάσματα, στη φανταροσλανγκική. Η ετυμολογία και τα συμφραζόμενα είναι αυτονόητα.

• κλανόσκονη, η

Η υπερβολικά χαμηλοκώλα γυναίκα, που όταν κλάνει σηκώνει σκόνη!

• κλανοσφυρίχτρα

Ο κλανιάρης εκείνος που κάθε φορά που κλάνει σφίγγεται, με αποτέλεσμα να αμολάει παρατεταμένες πορδές υψηλών συχνοτήτων που κάνουν αίσθηση. Π.χ

[Φσσσσσσσσσσσστ!] -Πάλι έκλασες μωρή κλανοσφυρίχτρα;

• κλανοτρομπέτα

Αν και θήλυ, το ουσιαστικό «κλανοτρομπέτα» απευθύνεται εις άρρενες, οι οποίοι πέρδονται διαρκώς, βροντερώς (εξού και τρομπέτα) και ασυστόλως, παράγοντας ούτως ειπείν αυτήν την χαρακτηριστική... ευωδίαν. Τυγχάνει δε οι παραπάνω άνδρες να αδιαφορούν παντελώς δια πάσαι συνέποιαι η συνήθεια αυτή εμπεριέχει προς αυτούς και προς τον περίγυρό των. Π.χ

-Φαίδων: «Μα μνήστητι μου Κύριε, διατί πέρδεις τόσο βροντερώς και βρομερώς συνάμα εν μέσω κόσμου; Θα χαρακτιρισθείς ως κλανοτρομπέτα!»
-Τρύφων: «Αδιαφορώ, θα πέρδομαι εν τιαύτο τρόπο προ οιασδήποτε θυσίας!»

• κλάνω

Είμαι ασυνεπής. Πχ

-Μη με κλάσεις σήμερα σαν την άλλη φορά που περίμενα μια ώρα. Δεν μπορεί να μου κάνει τίποτα, δεν είναι της κλάσης μου. Π.χ:
-Θα μου κλάσει τα @ρχίδι@ ή ακόμα καλύτερα: θα μου κλάσει το δεξί @ρχίδι.

Πορδίζω. Π.χ:
-Σταμάτα ρε να κλάνεις, θα πεθάνουμε εδω μέσα.

• κλάνω μέντες

Το λέμε για να δείξουμε μεγάλη τρομάρα. Χρησιμοποιείται και ως έκλασα πατάτες/ φασκόμηλο/ μαλλί/ μπάμιες/ πόμολα/ πετούγιες, με την ίδια σημασία. Πχ

1: -Με το που είδα τι γομάρι ήταν έκλασα μέντες και του ζήτησα συγνώμη.

2: -«Χέντριξ και Καζαντζίδης
δέκα χιλιάδες βατ
να κλάσουνε πατάτες
οι μπάτσοι και τα MAT»
(Τζιμάκος)

Ειδικά το κλάνει πατάτες: απότομος θόρυβος όταν ξεμπουκάρει η εξάτμιση ενός αυτοκίνητου ή μιας μηχανής. Οι περαστικοί συνήθως εξίστανται, επικαλούμενοι τα θεία ή το θρυλικό «…έτσι να κάνει ο κώλος σου!»

• κλάνω μπιφτέκια

Βρίσκομαι σε πολύ άσχημη κατάσταση λόγω υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, ναρκωτικών ή λόγω φόβου. Π.χ

-'Ασε, εχθές ήπια 20 μπύρες και έκλασα μπιφτέκια.

• κλάσε μάγκα να φουμάρω

Υβριστικότατη έκφραση που χρησιμοποιούσαν οι μάγκες στους τεκέδες για άτομα που θεωρούσαν ψευτόμαγκες και ψευτονταήδες. Π.χ

-Όχι ρε και να φοβηθώ το Δημητράκη. Αυτός είναι «κλάσε μάγκα να φουμάρω».

• κλάσε να προσανατολιστώ!

Κραυγή απελπισίας ανθρώπου που αδυνατεί να ανταποκριθεί στα δέοντα καθώς το αντικείμενο του πόθου του είναι χοντρό, πνιγμένο μες το λίπος, ένα απαίσιο και αιμοβόρο κήτος. Π.χ

-Καλά τα ορεκτικά Σάκη, αλλά μήπως ήρθε η ώρα να περάσουμε στο κυρίως πιάτο;
-Ουγκ. Γκασπ. Κλάσε μωρή να προσανατολιστώ!

• klan my pouts/κλαν μάι πούτς

Επιτιμητικά προς υπερφίαλους εκπροσώπους του Γερμανικού φύλου. Π.χ

-Sakis : Friedrich !!
-Friedrich : ja was ist los Sakis ?
-Sakis : κλαν μαι πουτς ρε Friedrich!

Με τις υγείες σας/μας!!!

Ένας αναγκαίος αναχρονισμός

Υπήρξε δάσκαλος του Πλάτωνα και συνομιλητής των σοφιστών Γοργία και Πρωταγόρα, του κυνικού Αντισθένη, των πολιτικών Αλκιβιάδη και Κριτία, του ιστορικού Ξενοφώντα, του ρήτορα Αισχίνη κ.α. Και η ζωή του έγινε θέμα της κωμωδίας του Αριστοφάνη "Νεφέλες". Κορυφαίος φιλόσοφος του Αρχαίου Κόσμου, που δεν άφησε γραπτή την διδασκαλία του, θεμελιωτής της διαλεκτικής, ο Σωκράτης (470 ~ 399 π.Χ.) που υποστήριζε πως "... η αρετή είναι η γνώση" παραπέμφθηκε σε δίκη το 399 π.Χ. από τους συμπολίτες του, με την κατηγορία ότι δεν πίστευε στους θεούς "ους η πόλις νομίζει" και ότι εισήγε "καινά δαιμόνια" και διάλεξε να πεθάνει αντί να εξοριστεί.

Tην άνοιξη του 399 π.Χ., κάποιος Αθηναίος πολίτης ονόματι Μέλητος, ποιητής κατά δήλωσή του, αγνώστων λοιπών στοιχείων, μήνυσε τον Σωκράτη κατηγορώντας τον ότι δεν σεβόταν τους θεούς της πόλης και ότι με τη διδασκαλία του διέφθειρε τη νεολαία. Τη μήνυση προσυπέγραψαν και δύο ακόμη Αθηναίοι, ο Άνυτος, βυρσοδέψης στο επάγγελμα και ηγετική φυσιογνωμία της δημοκρατικής παράταξης, και κάποιος Λύκων.

Το δικαστήριο συγκροτήθηκε με κλήρωση, όπως συνέβαινε με τους περισσότερους θεσμούς της δημοκρατικής Αθήνας. Το αποτελούσαν άνδρες που είχαν συμπληρώσει το τριακοστό έτος της ηλικίας τους, οι οποίοι έκριναν πως ο κατηγορούμενος ήταν ένοχος. Η πλειοψηφία που καταδίκασε τον Σωκράτη, ακόμη και αν δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ισχνή, ήταν σίγουρα μικρή: μόλις εξήντα ψήφοι σε πεντακόσιους δύο ψηφοφόρους.

Αν η απαγγελία της κατηγορίας και η καταδίκη μάς περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο η αθηναϊκή δημοκρατία μπορούσε να αντιμετωπίσει έναν άνθρωπο σαν τον Σωκράτη, η συνέχεια είναι αποκαλυπτική ως προς τον ίδιο τον Σωκράτη και τις απρόβλεπτες αντιδράσεις του. Ενώ ώς τότε, σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ο «εκκεντρικός» σοφός- «άτοπο» τον χαρακτηρίζει ο Πλάτων στο Συμπόσιο διά στόματος Αλκιβιάδη - είχε αντιμετωπίσει με ανεπιφύλακτο σεβασμό τους θεσμούς της δημοκρατίας στην πόλη του, μετά την καταδίκη του, η περιφρόνηση με την οποία αντιμετωπίζει τους δικαστές του θα τον οδηγήσει στον θάνατο.

Το δικαίωμα που είχε κάθε Αθηναίος κατάδικος να επιλέξει την ποινή του- ανάμεσα σε μία γκάμα ποινών που αντιστοιχούσε στο αδίκημα για το οποίο είχε καταδικαστεί- ο Σωκράτης, ως γνωστόν, αρνήθηκε να το αξιοποιήσει γελοιοποιώντας το. Θα μπορούσε στη θέση του κωνείου να είχε επιλέξει την ισόβια εξορία, όμως ο ίδιος πρότεινε να καταβάλει κάτι ψιλά για πρόστιμο και στη συνέχεια να τον σιτίζουν ισοβίως στο Πρυτανείο για τις υπηρεσίες που πρόσφερε στην πόλη, όπως έκαναν για να τιμήσουν τους νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων. Κι όταν πια αποφάσισαν να τον θανατώσουν απευθυνόμενος σε όσους ψήφισαν την αθώωσή του, λέγοντάς τους πως μόνον αυτούς αναγνωρίζει για πραγματικούς δικαστές του, τους εξηγεί πως ενδέχεται να πρέπει να χρωστάει ευγνωμοσύνη και σε όσους τον καταδίκασαν σε θάνατο, για τον απλούστατο λόγο ότι κανείς δεν ξέρει αν ο θάνατος είναι καλύτερος από τη ζωή. Στο κάτω κάτω εκεί, στον κάτω κόσμο θα έχει την ευκαιρία να συναντήσει και να συνομιλήσει με ένα σωρό σπουδαία πρόσωπα, όπως ο Μουσαίος, ο Ησίοδος, ο Ορφέας και ο Όμηρος.

Aρκεί να θυμηθεί κανείς τι λέει ο Αχιλλέας στον Οδυσσέα στη Νέκυια της Οδύσσειας για να διαπιστώσει το άλμα που έχει κάνει η σκέψη με τον Σωκράτη. Από το καλύτερα δούλος στους ζωντανούς παρά βασιλιάς στους νεκρούς του ομηρικού ήρωα, έχουμε περάσει σε μια αντίληψη του θανάτου που αρχίζει να χαράζει σαν απελευθέρωση από τα δεσμά του παρόντος και τις δουλείες του κόσμου. Πάνω σ΄ αυτή θα στηριχτεί ο πνευματικός ηρωισμός του Σωκράτη.

Βέβαια, όλα αυτά δεν μας τα λέει ο ίδιος ο Σωκράτης, ο οποίος δεν έγραψε ούτε μία γραμμή, αλλά ο Πλάτων, ο βασικός απολογητής του στην περίφημη Απολογία Σωκράτους, «ένα από τα ωραιότερα κείμενα που γράφτηκαν ποτέ» όπως το χαρακτηρίζει ο Καρλ Πόπερ, χαρακτηρισμός που αποκτά ακόμη μεγαλύτερο βάρος αν σκεφτεί κανείς ότι ο Πόπερ υπήρξε ένας από τους βασικούς επικριτές του Πλάτωνα στη σύγχρονη εποχή.

Περίπου έναν μήνα μετά την καταδίκη του σε θάνατο, τρεις ημέρες πριν από την εκτέλεσή του- η κατάποση του κωνείου προϋπέθετε την ενεργό συμμετοχή του ίδιου, με αποτέλεσμα να μοιάζει αρκετά με αυτοκτονία- ο ίδιος αυτός Σωκράτης, που έδειξε τέτοια περιφρόνηση στον θεσμό που τον καταδίκασε, δεν θα δεχτεί να δραπετεύσει όπως του προτείνει ο φίλος του Κρίτων, για να μην τραυματίσει τους νόμους της πόλης που τον γέννησε και τον ανέθρεψε.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Γάλλος φιλόσοφος Μοντένιος, ο οποίος έζησε τον 17ο αιώνα, στο δοκίμιό του Περί Ματαιοδοξίας εξηγεί ότι δεν μπορεί να καταλάβει τη στάση του αρχαίου σοφού. Ο ίδιος, απ΄ ό,τι λέει, αν και υπήρξε δήμαρχος της γενέτειράς του Μπορντό, δεν θα δίσταζε ούτε στιγμή να επιλέξει την απόδραση. Σε αντίθεση με τον Σωκράτη, ο οποίος είχε ταξιδέψει μόνον δύο φορές στη ζωή του εκτός Αθηνών, ως οπλίτης του εκστρατευτικού σώματος, ο Μοντένιος ήταν λάτρης των «μακρινών αποδράσεων», ίσως όμως η εξήγηση γι΄ αυτήν την παράδοξη, με τα σημερινά δεδομένα, επιλογή να βρίσκεται σ΄ αυτό που λέει ο Ξενοφών στη δική του Απολογία. Ο Σωκράτης είχε πατήσει ήδη τα εβδομήντα και δεν είχε καμία διάθεση να ζήσει την κατάρρευση των γηρατειών. Προτίμησε να αποχωρήσει εγκαίρως.

Το βέβαιο είναι ότι δυόμισι χιλιάδες χρόνια μετά, η δίκη του Σωκράτη, αν και θεωρείται το μεγαλύτερο έγκλημα κατά του πνεύματος που έγινε ποτέ, εξακολουθεί να παραμένει σκοτεινή. Σκοτεινή κυρίως ως προς τα κίνητρα των κατηγόρων του.

Να πιστέψουμε πως ήταν αμιγώς θρησκευτικά, πως η επίκληση του δαιμονίου- μιας θεότητας που δεν είχε ούτε όνομα ούτε ανθρώπινα χαρακτηριστικά, εξίσου αφηρημένη με την προσωπική συνείδηση του καθενός μας- ήταν κάτι σαν σκάνδαλο που ξεπερνούσε τα όρια της ανεκτικότητας της Αθήνας;

Να πιστέψουμε πως ήταν καθαρά πολιτικά; Ο Άνυτος, ο κύριος κατήγορός του, εκ των προσωπικοτήτων της δημοκρατικής παράταξης, είναι σίγουρο πως δεν ξεχνούσε ότι ο Κριτίας, ο επικεφαλής των Τριάντα Τυράννων που βούτηξαν την Αθήνα στο αίμα, ήταν μέλος της εκλεκτής ομήγυρης του φιλοσόφου. Όπως και κανείς από τους δικαστές του δεν είχε ξεχάσει πως φίλος του ήταν και ο Αλκιβιάδης, ο άνθρωπος που πρόδωσε την Αθήνα αφού την οδήγησε στη σικελική καταστροφή. Και οι δύο μεγάλες πολιτικές τερατογενέσεις που ταλαιπώρησαν την Αθήνα του 5ου αιώνα βγήκαν από τα σπλάχνα «του σοφότερου των Ελλήνων»- έτσι τον είχε χαρακτηρίσει το Μαντείο των Δελφών όταν το είχε ρωτήσει ο φίλος του Σωκράτη, ο Χαιρεφών. Μήπως εν τέλει παίρνει την απόφαση να πιει το κώνειο και να μη δραπετεύσει επειδή ο ίδιος αισθάνεται ένοχος απέναντι στην πόλη του και θέλει να εξιλεωθεί;

Το βέβαιο είναι πως με τη στάση του και με τον θάνατό του ο Σωκράτης έδωσε μια τραγική διάσταση στην περιπέτεια της σκέψης και της αλήθειας, τη φόρτωσε με αντιφάσεις και τη φόρτισε με συγκρούσεις, την ανέδειξε στο βάθρο ενός εντελώς ιδιαίτερου ηρωισμού- και τίποτε δεν είχε στον ήλιο της αρχαίας Ελλάδας μοίρα χωρίς το ένδυμα του σχετικού ηρωισμού. Όπως ο ομηρικός Αχιλλέας θυσίασε τη ζωή του και τη νεότητά του στον βωμό της δόξας, ο Σωκράτης τη θυσίασε στον βωμό της αλήθειας, εγκαινιάζοντας μια στάση πνευματικού ηρωισμού, η οποία στη διάρκεια των αιώνων που θα ακολουθήσουν δεν θα πάψει να ταυτίζεται με ένα συνεχές αίτημα ελευθερίας.

O άνθρωπος που κατέβασε τη φιλοσοφία στη γη, όπως τον αποκαλούσαν οι Λατίνοι, δεν κατέθεσε καμία μεγαλειώδη ανακάλυψη, δεν άφησε πίσω του καμία μαγική ερμηνεία του σύμπαντος, δεν αποκάλυψε καμία καινούργια υπερφυσική δύναμη. Απλώς έδειξε ότι η σκέψη και η αναζήτηση της αλήθειας αρχίζουν από την στιγμή που μπορείς να πάρεις τις αποστάσεις σου από τα πράγματα της ζωής σου, από τη στιγμή που η στάση σου απέναντι στον κόσμο και τον εαυτό σου αποκτά εκείνη την τονωτική χροιά της ειρωνείας. Αυτή η δύναμη της ειρωνείας είναι και το σημαντικότερο σωκρατικό κεφάλαιο στην ιστορία της σκέψης.

Ίσως και γι΄ αυτό δεν έγραψε ποτέ. Επειδή ήξερε πως στον γραπτό λόγο, εκεί που οι λέξεις παραμένουν βουβές, όπως μας λέει ο Πλάτων στον Φαίδρο, η ειρωνεία είναι η πιο φευγαλέα και άρα η πιο παρεξηγήσιμη δύναμη.

Γράφοντας μπορείς να κάνεις τους αναγνώστες σου να γελάσουν ή να κλάψουν, όμως πώς τους δείχνεις το λεπτό ξεγλίστρημα του ύφους- ε ναι, χρειαζόταν ένα συγγραφικό μεγαλείο του μεγέθους του Πλάτωνα για να το καταφέρει και να το διδάξει σε τόσους και τόσους αιώνες πολιτισμού. Πάσχοντας από μια μάλλον συγγενή απέχθεια προς τη συστηματική φιλοσοφία, με συγκινεί ακόμη περισσότερο αυτή η αρχετυπική φυσιογνωμία του διανοητή για τον οποίον η φιλοσοφία ήταν τρόπος ζωής. Ο Σωκράτης είναι ο πατριάρχης του γένους των διανοουμένων και, σε πείσμα της αλαζονείας των οικονομοτεχνικών τυραννίσκων που κυβερνούν σήμερα τον κόσμο μας, κοινωνία χωρίς σκέψη, άρα χωρίς διανοούμενους, δεν μπορεί να υπάρξει, εκτός πια κι αν μας φτάνει ως «κοινωνία» το γενικευμένο σκυλάδικο της κακόφωνης αλητείας που δίνει σήμερα τον τόνο στις σχέσεις μας.

Η μορφή του Σωκράτη, όπως και του κάθε Σωκράτη, σήμερα μας είναι περισσότερο απαραίτητη παρά ποτέ.

Και μη φανταστείτε πως ήταν κάνας σαλεμένος δαίμων του κοινωνικού περιθωρίου, όπως πολλοί θέλουν να μας τον παρουσιάσουν. Ήταν κακάσχημος είναι η αλήθεια, χοντρός, κοιλαράς, με σαρκώδη χείλια, πλακουτσωτή μύτη και μάτια γουρλωμένα που είχαν και το ελάττωμα να αλληθωρίζουν. Πρέπει να ήταν και λίγο ώς πολύ βρώμικος. Γενικά μπορούμε να πούμε πως η εμφάνισή του δεν τον βοηθούσε, ειδικά στην Αθήνα της εποχής όπου το κάλλος, και δη το ανδρικό, αντιμετωπιζόταν λίγο- πολύ ως σύμπτωμα μεταφυσικής ισχύος.

Κατά τα άλλα, θα μπορούσε κάλλιστα να τον χαρακτηρίσει κανείς κάτι σαν μικροαστό της εποχής- τηρουμένων όλων των αναλογιών εννοείται. Ο πατέρας του Σωφρονίσκος ήταν γλύπτης και η μητέρα του η Φαιναρέτη ήταν μαία.

Αυτοί φαίνεται πως του άφησαν κάποιο μικρό κεφάλαιο, το οποίο του επέτρεπε να ζει χωρίς να αμείβεται για τις φιλοσοφικές του υπηρεσίες. Όπως μάλιστα λέει ο βιογράφος του Διογένης Λαέρτιος, όσο κι αν πολλοί τον θεωρούν αναξιόπιστο, είχε μάθει την τέχνη του «χρηματισμού»- ήξερε να τοκίζει και να κερδίζει απ΄ αυτό.

Απ΄ ό,τι μας πληροφορεί ο Αριστοτέλης, και οι σχέσεις του με τις γυναίκες δεν ήταν τόσο απλές όσο θέλουν να μας τις παρουσιάσουν όσοι εμφανίζουν δίπλα του τη μέγαιρα Ξανθίππη. Διότι όπως υποστηρίζει ο Σταγειρίτης, τον οποίον επικαλείται ο Λαέρτιος, ο Σωκράτης είχε παντρευτεί και τη Μυρτώ, την κόρη του Αριστείδη του Δίκαιου, την οποία την είχε πάρει άπροικη και μαζί της έκανε δύο γιους. Όσο για το σύνηθες πορτρέτο της Ξανθίππης, δεν αποκλείεται διόλου να το χρωστάμε στην ομοφυλόφιλη αντιζηλία του Πλάτωνα.

Γεννημένος γύρω στο 470 π.Χ., άκουσε τη διδασκαλία του Αναξαγόρα και των σοφιστών, υπήρξε φίλος του Περικλή, έζησε την άνοδο και την πτώση της νεογέννητης δημοκρατίας, τη σικελική εκστρατεία και την ήττα της Αθήνας στον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Πάντα κατά τον Διογένη Λαέρτιο, υπήρξε φίλος του Ευριπίδη τον οποίον και επηρέασε. Υπήρξε και στόχος της μεγαλύτερης και πιο βρώμικης συκοφαντικής επίθεσης που έχει καταγράψει η ιστορία του πνεύματος. Στις Νεφέλες του ο Αριστοφάνης τον εμφανίζει ως έναν σοφιστή, ο οποίος διδάσκει την τέχνη της απάτης. Αυτό έγινε το 423 π.Χ.

Δύο δεκαετίες αργότερα, στη διάρκεια της δίκης του, ο Σωκράτης εξακολουθεί να θεωρεί τον κωμικό ποιητή τον πιο σοβαρό, και άδικο εννοείται, κατήγορό του.

Δεν ήταν επαναστάτης ούτε κοινωνικός ανατροπέας ούτε θεόπνευστος προφήτης. Το δαιμόνιό του δεν του αποκάλυπτε αλήθειες. Μιλούσε μόνο με την σιωπή του. Ήταν ένας άνθρωπος του καιρού του, ο οποίος πέρασε όλη του τη ζωή «εντός των τειχών», παλεύοντας να ανοίξει ζωτικό χώρο για την ύπαρξη μέσα στα όρια της ανθρώπινης συνύπαρξης. Αγαπούσε την Αθήνα, τη βαβούρα της αγοράς, τη ζωή στα γυμνάσια και τα συμπόσια, τους διαλεκτικούς καβγάδες με τους σοφιστές.

Υπήρξε ο άνθρωπος που μας έμαθε να αντιμετωπίζουμε με καχυποψία τους «κοινούς τόπους» της δουλείας μας: από το γεγονός ότι δεν έπαιρνε χρήματα για τη «διδασκαλία» του ώς το περίφημο «εν οίδα ότι ουδέν οίδα» έδειξε ότι πάντα υπάρχει ένας πλάγιος δρόμος διαφυγής από τη στερεότυπη συμπεριφορά και τις παγιωμένες αντιλήψεις. Τη ζωή αυτή αξίζει να τη ζήσεις μόνον αν τη μετατρέψεις σ΄ ένα τεράστιο ερωτηματικό, σ΄ ένα συνεχές «γνώθι σαυτόν», σε μια πάγια αναζήτηση του ανθρώπινου σύμπαντος.

Σύγχρονός μας;

Μάλλον ένας αναγκαίος, ζωτικής σημασίας για την ελευθερία της συνείδησής μας αναχρονισμός.

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου. Από ΤΑ ΝΕΑ του Σαββατοκύριακου 9-10 Αυγούστου 2008

Γνωστός για την αρχαιογνωσία του, ο συγγραφέας Τάκης Θεοδωρόπουλος προσέγγισε τα τελευταία χρόνια την αρχαιότητα με λόγο μυθιστορηματικό, ιδίως στα έργα του «Το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα» και «Το αριστερό χέρι της Αφροδίτης». Πρόσφατη είναι και η μελέτη του «Με την ανάσα της Αθήνας και της Ρώμης».

Νίκος Καζαντζάκης - "Συμπόσιον"

Καυτή, ξερή, άγονη η Ελλάδα του 2070

Η κλιματική αλλαγή δεν είναι μελλοντικό σενάριο. Σημάδια της είδαμε το χειμώνα, ζήσαμε τούτο το δραματικό καλοκαίρι, που απεδείχθη το πιο ζεστό της τελευταίας πεντηκονταετίας (σ.σ.: πρόκειται για το καλοκαίρι του 2007). Πώς ακριβώς θα εξελιχθεί είναι, εν μέρει, στο χέρι μας. Εξαρτάται από τις μεθόδους ανάπτυξης που θα διαλέξουμε και άρα την αύξηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Μελέτη του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών αποκαλύπτει ότι οι αλλαγές θα είναι καταιγιστικές. Το 2070 η μέση θερμοκρασία το καλοκαίρι στην Ελλάδα θα είναι 41 βαθμοί, από 33 σήμερα. Οι βροχές θα μειωθούν κατά 80%, ενώ πολλές παράκτιες περιοχές της χώρας μας θα έχουν σβηστεί από το χάρτη λόγω ανόδου της στάθμης της θάλασσας.

Η μελέτη, την οποία παρουσιάζει σήμερα η «Κ», διερευνά με ακρίβεια τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε τέσσερις ζωτικούς τομείς. Στην ενέργεια, τη γεωργία, τους υδατικούς πόρους και τις παράκτιες περιοχές. Σύμφωνα με τη μελέτη, θα υπάρξει πρόβλημα ενεργειακής επάρκειας, η απόδοση των καλλιεργειών θα διαφοροποιηθεί δραστικά, ενώ η πρωτεύουσα θα αντιμετωπίσει σημαντικό πρόβλημα επάρκειας νερού.

Καυτή, ξερή, άγονη η Ελλάδα του 2070

Δραματική εικόνα από τις συνέπειες των κλιματικών αλλαγών δίνει πρόσφατη μελέτη του Αστεροσκοπείου Αθηνών

Της Τάνιας Γεωργιοπούλου

Όσα ζήσαμε το καλοκαίρι που πέρασε, λόγω καύσωνα, δεν είναι παρά μια πρόγευση αυτού που θα συμβεί στο μέλλον. Η μέση μέγιστη θερμοκρασία τον Ιούλιο στη χώρα μας, που σήμερα είναι στους 33 βαθμούς Κελσίου, θα σκαρφαλώσει στους 41 βαθμούς τις επόμενες δεκαετίες, ενώ παράλληλα θα σημειωθεί μείωση βροχοπτώσεων κατά μέσο όρο της τάξης του 20%, που τους καλοκαιρινούς μήνες θα φτάνει το 80%. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι, παρά τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ενωσης για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου λόγω της κλιματικής αλλαγής, ο μέσος όρος αύξησης θα είναι τουλάχιστον 3,5 βαθμοί στα επόμενα χρόνια. Η αύξηση αυτή, ωστόσο, θα επηρεάσει διαφορετικά τις διάφορες περιοχές του πλανήτη. Τις συνέπειες των κλιματικών αλλαγών για την Ελλάδα, σε τέσσερις τομείς –ενέργεια, γεωργία, υδατικοί πόροι και παράκτιες περιοχές– μελέτησε η Ομάδα Ενεργειακού Σχεδιασμού, Κλιματική Αλλαγή, Βιώσιμη Ανάπτυξη στο πλαίσιο προγράμματος του Αστεροσκοπείου Αθηνών σε χρονικό διάστημα δύο ετών και ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2007.

Τα αποτελέσματα είναι άκρως ανησυχητικά καθώς σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας θα υπάρξει πρόβλημα ενεργειακής επάρκειας, η απόδοση των καλλιεργειών θα διαφοροποιηθεί δραστικά, μεγάλες παράκτιες εκτάσεις θα πλημμυρίσουν, ενώ η πρωτεύουσα θα αντιμετωπίσει σημαντικό πρόβλημα επάρκειας νερού. Ολα αυτά, όπως διευκρινίζουν οι επιστήμονες, δεν επιτρέπουν κανένα εφησυχασμό όσον αφορά τόσο τα μέτρα για την επιβράδυνση του φαινομένου των κλιματικών αλλαγών όσο και τα μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεπειών του.

Η κλιματική αλλαγή δεν είναι μελλοντικό σενάριο. Σημάδια της είδαμε φέτος τον χειμώνα, ζήσαμε φέτος το καλοκαίρι. Πώς ακριβώς θα εξελιχθεί είναι, εν μέρει, στο χέρι μας. Εξαρτάται από τις μεθόδους ανάπτυξης που θα διαλέξουμε, άρα τη μελλοντική αύξηση των εκπομπών του αερίου του θερμοκηπίου. Δεν είναι ο καύσωνας, οι υψηλές θερμοκρασίες, που δείχνουν ότι το κλίμα έχει αλλάξει, είναι η συχνότητα εμφάνισης αυτών των ακραίων φαινομένων, τονίζει ο κ. Δημήτρης Λάλας. Στην Αθήνα την τριαντακονταετία 1961-1990 είχαμε συνολικά 28 ημέρες με θερμοκρασία πάνω από 40 βαθμούς. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των επιστημόνων, από το 2071 - 2100 οι ημέρες που το θερμόμετρο θα σκαρφαλώνει πάνω από τους 40 βαθμούς Κελσίου υπολογίζεται ότι θα φτάσουν τις 580 έως 1.078, ανάλογα με την αύξηση των εκπομπών που θα έχουμε.

Το διοξείδιο του άνθρακα

Η αύξηση των παγκόσμιων εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου (κυρίως διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται απ’ όλες τις διαδικασίες καύσης) έως το 2100 υπολογίζεται ότι θα είναι από 62%-250%, ανάλογα με τα μέτρα μείωσης των εκπομπών που ενδεχομένως θα εφαρμοστούν. Αυτό πρακτικά σημαίνει συγκέντρωση 850-950 ppm CO2 στην ατμόσφαιρα σε σύγκριση με 380 ppm, σήμερα. Πρόκειται για σενάρια εξέλιξης των παγκόσμιων εκπομπών τα οποία κατά γενική παραδοχή είναι ρεαλιστικά, σύμφωνα με τον κ. Λάλα. Οι εκπομπές αυτές θα φέρουν αύξηση της μέσης θερμοκρασίας τουλάχιστον κατά 3,5 βαθμούς Κελσίου και άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά 0,35 - 0,45 μέτρα. Τα δεδομένα αυτά αφορούν τις αλλαγές στο κλίμα συνολικά του πλανήτη, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙPCC (Διεθνής Οργανισμός για τις Κλιματικές Αλλαγές).

Η ομάδα Ενεργειακού Σχεδιασμού για την Κλιματική Αλλαγή και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του Αστεροσκοπείου Αθηνών εξειδίκευσε τα συγκεκριμένα στοιχεία για την Ελλάδα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, παρατηρείται σημαντική αύξηση της μέσης μέγιστης θερμοκρασίας σε ολόκληρη την περιοχή, κυρίως όμως σε χώρες των Βαλκανίων, όπου η μέση μέγιστη θερμοκρασία για τον μήνα Ιούλιο αυξάνεται έως και 11 βαθμούς Κελσίου. Στην Ελλάδα η αύξηση είναι της τάξης των 6,1 - 8,9 βαθμών Κελσίου στις νότιες περιοχές, ενώ στην Κεντρική και τη Βόρεια Ελλάδα η αύξηση κυμαίνεται μεταξύ 6,5 - 10,7 βαθμούς Κελσίου. Λίγο μικρότερη είναι η αύξηση που παρατηρείται τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο, και κυμαίνεται στις νότιες περιοχές μεταξύ 3,9 - 8,9 βαθμών Κελσίου και 3,4 - 9,9 στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα. Η μέση μέγιστη θερμοκρασία του Ιουλίου για την Αθήνα από 33 βαθμούς σήμερα, θα φτάσει τους 41 βαθμούς Κελσίου.

Μείωση βροχοπτώσεων

Δραματική θα είναι και η μείωση της μέσης τιμής των βροχοπτώσεων, περίπου 20%, αλλά ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες θα φτάσει το 80%. Τον Δεκέμβριο, μήνα με τις περισσότερες βροχές, η μείωση των βροχοπτώσεων είναι σημαντική κυρίως πάνω από τις θαλάσσιες περιοχές της Α. Μεσογείου αλλά και τη Δυτική Ελλάδα όπου η μέση βροχόπτωση την περίοδο 2071-2100 θα κυμαίνεται περίπου στο 60-70% της σημερινής. Ωστόσο, στη Βορειοανατολική Ελλάδα, στα νησιά του Α. Αιγαίου και την Κρήτη η μείωση θα είναι μικρότερη. Μεγαλύτερη θα είναι η μείωση των βροχοπτώσεων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα και τα Βαλκάνια: η μέση βροχόπτωση θα κυμαίνεται περίπου στο 20-30% της σημερινής. «Ειδικά στις περιοχές της Γιουγκοσλαβίας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας η μείωση της βροχόπτωσης τους καλοκαιρινούς μήνες είναι εξαιρετικά μεγάλη και ανησυχητική γιατί τροφοδοτεί με νερό μεγάλα ποτάμια τα οποία διασχίζουν τη χώρα μας», τονίζει η κ. Ελενα Γεωργοπούλου, ερευνήτρια στην ομάδα που πραγματοποίησε τη συγκεκριμένη μελέτη. Το μέσο ύψος βροχής ανά μήνα μειώνεται σημαντικά, άρα μπορούμε να μιλήσουμε για πιο ξηρό κλίμα. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση σημειώνεται Ιούλιο και Αύγουστο (κατά 64-77%) με τη μεγαλύτερη να καταγράφεται στην Αθήνα και τη μικρότερη στη Θεσσαλονίκη.

Το μέλλον, λοιπόν, διαγράφεται πιο ζεστό και σαφώς πιο ξηρό. «Μια γεύση πήραμε αυτό το καλοκαίρι», λέει η κ. Γεωργοπούλου. «Φανταστείτε έναν Ιούλιο με θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών και ενδιαμέσως να υπάρχουν και θερμοκρασίες γύρω στους 50», προσθέτει ο κ. Λάλας. Ο πληθυσμός της πόλης, εξηγεί, ασφαλώς θα επιδιώξει να μετακινηθεί προς ψυχρότερες περιοχές. «Εκεί να δείτε οικιστικές πιέσεις στην Πάρνηθα, για παράδειγμα, αφού η Πάρνηθα έχει υψόμετρο 1.000 μέτρα και άρα θερμοκρασία περίπου 6-7 βαθμούς χαμηλότερη», συμπληρώνει.

1. Ενέργεια

Οι κλιματικές αλλαγές αναμένεται να επηρεάσουν δραματικά τον τομέα της ενέργειας στη χώρα μας. Από τη μία σαφώς θα υπάρξει αύξηση της ζήτησης κατά 5% (μέση τιμή για όλο το χρόνο), επιπλέον αυτής που έτσι και αλλιώς αναμένεται να υπάρξει λόγω της ανάπτυξης. Η αύξηση αυτή τους καλοκαιρινούς μήνες θα είναι μεγαλύτερη από 13%-23%. Ωστόσο, εκείνο που θα παίξει καθοριστικό ρόλο είναι η μείωση της δυνατότητας παραγωγής ενέργειας από τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς της χώρας λόγω της μείωσης των βροχοπτώσεων που μπορεί να φτάσει και το 50%.

Σήμερα στην Ελλάδα λειτουργούν με ευθύνη της ΔΕΗ 15 μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 3017,8 MW. H ΔΕΗ προγραμματίζει για τα επόμενα χρόνια τη λειτουργία 7 νέων υδροηλεκτρικών μονάδων συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 622 MW. To 2005 η υδροηλεκτρική παραγωγή στη χώρα έφθασε τα 5,6 GMh συμβάλλοντας κατά 10% στη συνολική παραγωγή ηλεκτρισμού.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, η μείωση της παραγωγικής δυνατότητας των εν λόγω εργοστασίων, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, θα είναι ιδιαίτερα σημαντική. «Η παραγωγικότητα των υδροηλεκτρικών συγκροτημάτων στον Αχελώο και στον Αλιάκμονα αναμένεται να περιορισθεί κατά 30 - 50%», τονίζει ο κ. Σεβαστιανός Μοιρασγέντης. Οι μειώσεις μάλιστα σε κάποιες υδροηλεκτρικές μονάδες αναμένεται να είναι ακόμα μεγαλύτερες και να φθάσουν στα επίπεδα του 70%, εξαιτίας της μεγάλης μείωσης των βροχοπτώσεων στην περιοχή, ενώ σε άλλες περιοχές όπως στη λίμνη Πλαστήρα εκτιμάται ότι θα είναι μικρότερες.

Εκείνο που πρέπει να εκτιμηθεί ιδιαίτερα, αναφέρουν οι ερευνητές, είναι ότι σε κάποιες περιόδους, ιδιαίτερα το καλοκαίρι, θα υπάρξει εξαιρετικά αυξημένη ζήτηση που θα πρέπει να καλυφθεί. Από την άλλη πλευρά, η ζήτηση ενέργειας τον χειμώνα μπορεί να είναι σημαντικά περιορισμένη.

2. Γεωργία

Στο σχολείο μαθαίναμε ότι η Ελλάδα έχει εύκρατο κλίμα και ότι στη χώρα μας ευδοκιμούν συγκεκριμένα φυτά. Οπως φαίνεται, σύντομα τα βιβλία της μελέτης περιβάλλοντος θα χρειαστεί να αλλάξουν. Οι ερευνητές εξέτασαν την επίδραση των κλιματικών αλλαγών σε μια σειρά καλλιεργειών και συγκεκριμένα τον αραβόσιτο, το σιτάρι, το βαμβάκι και τα αμπέλια, που αποτελούν το 43% των καλλιεργούμενων εκτάσεων στη χώρα (Θράκη, Μακεδονία, Θεσσαλία, Ηπειρος και Πελοπόννησος) και βέβαια συνεισφέρουν σημαντικά στο αγροτικό εισόδημα.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η παραγωγή του αραβόσιτου την περίοδο 2071-2100 αναμένεται να μειωθεί σημαντικά για όλες τις περιοχές που εξετάστηκαν έως και 55% ανάλογα με τις ποικιλίες που χρησιμοποιούνται. Στην περίπτωση του σιταριού τα αποτελέσματα παρουσίασαν μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ των περιοχών –μείωση από 67% έως και αύξηση της τάξης του 15%– δεδομένου ότι πρόκειται για καλλιέργεια που συχνά δεν αρδεύεται και άρα επηρεάζεται από την ξηρασία. Οσον αφορά την καλλιέργεια βαμβακιού, η παραγωγή κυμαίνεται από -29% μέχρι +21%. Παρουσίασε αύξηση στη Θράκη, αφού η αύξηση της θερμοκρασίας θα επιτρέπει να ολοκληρωθεί ο κύκλος της καλλιέργειας, και μείωση σε Μακεδονία και Θεσσαλία, επειδή η αύξηση της θερμοκρασίας θα επηρεάσει την ανάπτυξη του καρπού. Η επίδραση της αλλαγής στο αμπέλι είναι περισσότερο πολύπλοκη, καθώς ο χρόνος ζωής των αμπελώνων είναι μεγάλος· έτσι, σε κάποιες περιοχές και ποικιλίες θα σημειωθεί μεγάλη αύξηση ενώ σε άλλες μεγάλη μείωση.

Συνολικά, ωστόσο η αξία παραγωγής θα μειωθεί κατά 40%, εφόσον βέβαια οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις παραμείνουν στα σημερινά επίπεδα. «Οι προσαρμογές που μπορούν να γίνουν στη γεωργία είναι σχετικά εύκολες, όπως αλλαγή της ημερομηνίας σποράς και χρήση άλλων ποικιλιών, περισσότερο προσαρμοσμένων σε θερμότερα κλίματα», τονίζει η κ. Μαίρη Βιταλιώτου.

3. Υδατικοί πόροι

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους υδάτινους πόρους είναι εξαιρετικά σημαντικές, σύμφωνα με τον ερευνητή κ. Ηλία Ταρναρά. Οπως φαίνεται, εφόσον επαληθευτούν τα συγκεκριμένα σενάρια ανόδου της θερμοκρασίας κατά 3,5 βαθμούς, που μάλιστα από ορισμένους κρίνονται ως μετριοπαθή, η Αθήνα θα διαθέτει κατά 50% λιγότερο νερό από αυτό που έχει ανάγκη για την ύδρευση των κατοίκων της.

Οι ερευνητές εξέτασαν τις αναμενόμενες μεταβολές στη διαθεσιμότητα των υδατικών πόρων για τρεις επιλεγμένες γεωγραφικές περιοχές και συγκεκριμένα τις υδρολογικές λεκάνες του Μόρνου, του Εύηνου και του Βοιωτικού Κηφισού ακριβώς λόγω της σύνδεσης των αποθεμάτων τους με την ύδρευση της πρωτεύουσας.

Οι ετήσιες ανάγκες του πολεοδομικού συγκροτήματος της πρωτεύουσας είναι σήμερα 400 εκατ. κ.μ. νερό τον χρόνο με τις υπάρχουσες βέβαια συνθήκες. Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας, ο συνολικός αξιοποιήσιμος όγκος νερού θα είναι ίσος με 125,4 εκατομμύρια κ.μ. ενώ εφόσον επικρατήσουν καλύτερα σενάρια και ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, ο συνολικός αξιοποιήσιμος όγκος μπορεί να φτάσει και τα 202,6 εκατ. κ.μ. νερό. Αν πραγματοποιηθούν έργα υποδομής και γίνει δυνατό να αξιοποιηθούν όλα τα υδατικά αποθέματα των τριών λεκανών, ο διαθέσιμος όγκος νερού δεν θα ξεπεράσει τα 321,5 εκατ. κ.μ. νερό, δηλαδή σημαντικά μικρότερος από τον απαιτούμενο για τις ανάγκες ύδρευσης της πρωτεύουσας.

4. Παράκτιες περιοχές

Η στάθμη της θάλασσας σύμφωνα με τις περισσότερο μετριοπαθείς εκτιμήσεις θα ανέβει κατά περίπου 60 εκατοστά. Ωστόσο, οι επιστήμονες τονίζουν ότι αύξηση της στάθμης κατά 1 ή 2 μέτρα είναι επίσης ένα ρεαλιστικό σενάριο. Συνολικά αναμένεται ότι θα χαθούν περίπου 310.000 - 560.000 στρέμματα στη χώρα μας, σύμφωνα με τους ερευνητές, καθώς θα πλημμυρίσουν. Παρά το γεγονός ότι σε επίπεδο χώρας το ποσοστό αυτό είναι μικρό, σε τοπικό επίπεδο οι αρνητικές επιπτώσεις αναμένονται να είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Η εκτίμηση της ανόδου κατά 60 εκατοστά, ένα ή δύο μέτρα ασφαλώς αφορά το σύνολο των θαλάσσων, ενώ κατά περιοχή οι επιπτώσεις διαφοροποιούνται ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες.

Οι περιοχές της Ελλάδας που θα επηρεαστούν περισσότερο, σύμφωνα με τους ερευνητές είναι τα Δέλτα του Εβρου και του Νέστου, η περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου, η Λήμνος, η περιοχή του Παγασητικού Κόλπου, η Κέρκυρα, η περιοχή του Αμβρακικού, η λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού και του Μεσολογγίου, η περιοχή του κόλπου Κυλλήνης, η Κρήτη και η Ρόδος. Το μεγαλύτερο ποσοστό, 47% της έκτασης που θα χαθεί, βρίσκεται στις παραθαλάσσιες ζώνες, το 16-27% είναι καλλιεργούμενη έκταση, το 6-9% είναι περιοχές με θαμνώδη βλάστηση.

Οι βασικές επιπτώσεις στις παράκτιες περιοχές από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας είναι εκτός από τις πλημμύρες και η μετατόπιση των υγροτόπων, η διάβρωση των ακτών, η επιδείνωση των παράκτιων πλημμυρών, η αύξηση της αλατότητας του νερού των ποταμών στις εκβολές και η χειροτέρευση της ποιότητας νερού. Οσον αφορά τέλος την άνοδο του επιπέδου της θάλασσας εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών, υπάρχουν και πολύ χειρότερα σενάρια, όπως αυτό που εκτιμά ότι οι παγετώνες της Γροιλανδίας θα εξαφανιστούν οπότε η θάλασσα θα ανέβει κατά 7 περίπου μέτρα.

Ζήσαμε το πιο θερμό καλοκαίρι της 50ετίας!
Τρεις παρατεταμένοι και ισχυροί καύσωνες, ενώ σημειώθηκαν θερμοκρασίες-ρεκόρ σε όλη τη χώρα

Του Γιάννη Ελαφρού

Το πιο θερμό καλοκαίρι τουλάχιστον των τελευταίων 50 χρόνων ήταν το φετινό πύρινο τρίμηνο, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας. Με τρεις καύσωνες, για πρώτη φορά από τότε που υπάρχουν μετρήσεις, με θερμοκρασίες - ρεκόρ σε μια σειρά περιοχές, το καλοκαίρι έγινε... κακοκαίρι. Τις συνέπειες τις νιώσαμε στο πετσί μας. Ταυτόχρονα, η φετινή έξαρση της ζέστης στην Ελλάδα αποτελεί έναν κρίκο στην αλυσίδα ανόδου των θερμοκρασιών, που παρατηρείται τα τελευταία 30 χρόνια. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ήδη εδώ και ας κάνουν οι πολιτικοί και οι διαχειριστές της εξουσίας, παγκόσμια, ότι δεν το αντιλαμβάνονται...

Το φετινό καλοκαίρι παρουσιάζει όντως μια ιδιαιτερότητα, σημειώνει ο μετεωρολόγος και συνεργάτης της «Κ» κ. Δημήτρης Ζιακόπουλος, «η οποία συνίσταται στα εξής: Σημειώθηκαν τρεις παρατεταμένοι και ισχυροί καύσωνες. Παρατηρήθηκαν μέγιστες τιμές θερμοκρασίας πρωτοφανείς, τουλάχιστον για τα τελευταία 50 χρόνια στη χώρα. Σε αρκετές περιοχές ήταν το θερμότερο καλοκαίρι των τελευταίων δεκαετιών, με βάση τις μέσες μέγιστες τιμές του τριμήνου».

Οι τρεις καύσωνες

Ο κ. Ζιακόπουλος μας δίνει τη «γεωγραφία» των τριών φαινομένων καύσωνα. Κατά τη διάρκεια του πρώτου καύσωνα (19-28 Ιουνίου 2007) επηρεάστηκε κυρίως η Ανατολική και Νότια Ελλάδα, με αποτέλεσμα να καταγραφούν υψηλότατες τιμές σε Αθήνα και ανατολική Πελοπόννησο. Στην πρωτεύουσα, ο σταθμός της Νέας Φιλαδέλφειας κατέγραψε 46,2 βαθμούς Κελσίου, ενώ στο Αργος έπιασε 46,4 και στο Αστρος 46 βαθμούς Κελσίου. «Στο Αστεροσκοπείο η θερμοκρασία έφτασε στους 44,8 βαθμούς Κελσίου, που είναι η υψηλότερη τιμή από τα τέλη του 19ου αιώνα», υπογραμμίζει ο κ. Ζιακόπουλος. «Ο Ιούνιος του 2007 ήταν σε ορισμένες περιοχές ο θερμότερος Ιούνιος από το 1955, όπως για παράδειγμα στην Αθήνα με τη μέση μέγιστη τιμή να φθάνει τους 33,9 βαθμούς».

Στον δεύτερο καύσωνα (18-25 Ιουλίου 2007) επηρεάστηκε κυρίως η Δυτική και Βόρεια Ελλάδα, όπου καταρρίφθηκαν και πάλι ρεκόρ δεκαετιών σε μια σειρά πόλεις (Σέρρες, Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα). «Ο Ιούλιος ήταν γενικά πολύ ζεστός. Στην Αθήνα η μέση μέγιστη θερμοκρασία έφθασε τους 36,1 βαθμούς Κελσίου, η τρίτη κατά σειρά τιμή από το 1955. Το ρεκόρ κρατά ο Ιούλιος του 2000 με 36,3 βαθμούς Κελσίου», σημειώνει ο κ. Ζιακόπουλος.

Ο τρίτος καύσωνας (21-26 Αυγούστου 2007) επηρέασε βασικά τη Δυτική Ελλάδα και είναι φανερό ότι συνέβαλε στο φούντωμα των καταστροφικών πυρκαγιών της Δυτικής Πελοποννήσου. «Οι καταβατικοί ισχυροί βορειοανατολικοί άνεμοι ανέβασαν για αρκετές ημέρες τη θερμοκρασία σε επίπεδα πάνω από τους 40 βαθμούς στην Ηπειρο, στη Δυτική Στερεά και τη Δυτική Πελοπόννησο», εξηγεί ο συνεργάτης της «Κ». «Στην ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα ο καύσωνας αυτός ήταν ηπιότερος, η θερμοκρασία δεν ξεπέρασε τους 39 βαθμούς Κελσίου. Στην Αθήνα, ειδικότερα, η μέση μέγιστη θερμοκρασία του Αυγούστου ήταν 35,1 βαθμούς Κελσίου (το ρεκόρ είναι 35,8 βαθμοί από το 1998)».

Αλλά δεν ήταν μόνο οι τρεις καύσωνες. Υψηλότατη ήταν και η μέση μέγιστη θερμοκρασία του φετινού καλοκαιριού. Σύμφωνα με τα στοιχεία του μετεωρολογικού σταθμού στη Νέα Φιλαδέλφεια, η τιμή διαμορφώθηκε στους 35 Κελσίου, η υψηλότερη των τελευταίων 52 ετών! Η αμέσως επόμενη υψηλή τιμή καταγράφηκε το 1998 (34,7 βαθμοί Κελσίου), ενώ την τριετία 1999 - 2001 κινήθηκε στους 34,3 - 34,4 βαθμούς. Το 2003 είχε πιάσει 34,5 βαθμούς.

Δεν πρόκειται για μεμονωμένο φαινόμενο. Συνολικά, τα τελευταία δέκα χρόνια, έξι φορές η μέση μέγιστη θερμοκρασία στη Νέα Φιλαδέλφεια έχει ξεπεράσει τους 34 βαθμούς Κελσίου, γεγονός που ήταν σπάνιο παλαιότερα. Πρόκειται για μια σημαντική τάση ανόδου, εάν συνυπολογίσουμε ότι η μέση μέγιστη τιμή των θερινών μηνών της 30ετίας 1961-1990 (η οποία ονομάζεται Κανονική Τιμή) είναι 32,6 βαθμοί Κελσίου. «Υπάρχει αδιαμφισβήτητη άνοδος της θερμοκρασίας στην πρωτεύουσα μετά το 1975, όπως φαίνεται και από το διάγραμμα θερμοκρασιών», υπογραμμίζει ο κ. Ζιακόπουλος.

Το καυτό καλοκαίρι που περάσαμε, ένα από τα χειρότερα των τελευταίων δεκαετιών, είχε ένα δραματικό απολογισμό: εκατομμύρια στρέμματα καμένων εκτάσεων, χαμένες ζωές. Αλλά και γενικευμένη δυσφορία στις πόλεις, θερμοπληξίες (τουλάχιστον 366 περιστατικά, εκ των οποίων 18 θανατηφόρα στους δύο πρώτους καύσωνες), επιβάρυνση της υγείας, καταπόνηση χλωρίδας και πανίδας, πρωτοφανή κατανάλωση ενέργειας. Ισως τα καλοκαίρια δεν θα είναι πια τόσο ανέμελα, όσο παλιότερα...

Ζέστη ακόμη και τη νύχτα

Του Μιχάλη Πετράκη*

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μέση μέγιστη θερμοκρασία του καλοκαιριού έχει τραβήξει προς τα πάνω. Συνέβαλαν σημαντικά και τα θερμικά επεισόδια, οι καύσωνες, που είχαμε φέτος. Η τάση αυτή είχε ανιχνευθεί από την ανάλυση των μοντέλων κλιματικής αλλαγής, αλλά πλέον καταγράφεται στην πραγματικότητα. Η συχνότητα εμφάνισης υψηλών τιμών είναι τριπλάσια τα τελευταία 15 χρόνια απ’ ό,τι παλιότερα.

Ιδιαίτερα πρέπει να μας ανησυχήσει το τι συμβαίνει με την ελάχιστη θερμοκρασία, δηλαδή με το πόσο πέφτει η θερμοκρασία τη νύχτα. Η πτώση αυτή ανακουφίζει τους κατοίκους και την πόλη, βοηθά στην αντιμετώπιση της ζέστης της ημέρας.

Oμως, ειδικά στο κέντρο της Αθήνας αλλά και στα τσιμεντοποιημένα προάστια, η άναρχη δόμηση, τα κτίρια – τέρατα που έχουμε οικοδομήσει (όπως στο Μαρούσι), διαμορφώνουν το φαινόμενο της θερμικής νησίδας, που κρατά τη ζέστη και μειώνει τη θερμοκρασιακή διαφορά ημέρας – νύχτας. Το γεγονός, μάλιστα, ότι κάηκαν τα περιαστικά δάση της Αθήνας μειώνει τη δυνατότητα δροσισμού της πόλης. Τα χρόνια που έρχονται μπορεί να είναι πολύ χειρότερα. Πρέπει να πάρουμε μέτρα...

* Ο κ. Μ. Πετράκης είναι διευθυντής Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της Κυριακής, 7 Σεπτεμβρίου 2007

Η παιδεία των µεγάλων ανισοτήτων

Η Ελλάδα παραµένει διαιρεµένη ανάµεσα σε προνοµιούχους και παρίες της εκπαίδευσης, δείχνει έρευνα.

∆ιαιρεµένη σε προνοµιούχους και παρίες της εκπαίδευσης παραµένει η Ελλάδα: οι πολίτες πληρώνουν συνολικά 5,17 δισ. ευρώ από τις τσέπες τους, δηλαδή το 35,2% της συνολικής χρηµατοδότησης που ανέρχεται στο ιλιγγιώδες ποσό των 14,7 δισ. ευρώ (!), για τις διάφορες εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών. Από τα δισ. της ιδιωτικής δαπάνης, 1,6 δισ. προορίζονται για τη µέση εκπαίδευση και από αυτό ποσοστό 37,4% πηγαίνει σε φροντιστήρια. Κι όµως 37.652 παιδιά εγκαταλείπουν τα σχολεία τους...

Αυτή η εικόνα εµφανίζεται στην ετήσια έρευνα του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ) της ΓΣΕΕ για την εκπαίδευση. Μια έρευνα που κανονικά θα έπρεπε να κάνει το κράτος, την κάνει η ΓΣΕΕ, προκειµένου, όπως λέει ο γραµµατέας Εκπαίδευσης της Συνοµοσπονδίας Μιχάλης Κουρουτός, «να διαµορφώσουµε εθνική στρατηγική για την παιδεία µέσα από τεκµηρίωση». Από τη φετινή έρευνα, αναφέρει ο ερευνητής Ν. Παΐζης, προκύπτουν ανάγλυφα για µια ακόµα φορά οι µεγάλες κοινωνικές ανισότητες της ελληνικής εκπαίδευσης, οι οποίες µάλιστα σε αρκετούς νοµούς της χώρας µε χαµηλές µαθητικές επιδόσεις φαίνεται πως επιδεινώθηκαν.

Υψηλές επιδόσεις εµφανίζουν οι µαθητές από Χίο, Θεσσαλία και Λέσβο

Οι περιοχές της Ελλάδας όπου οι περισσότεροι υποψήφιοι έχουν χαµηλές επιδόσεις χωρίζονται σε διαφορετικές κατηγορίες: είναι είτε περιοχές µε χαµηλούς δείκτες ανάπτυξης, υψηλή ανεργία, χαµηλό κατά κεφαλήν εισόδηµα, όπως οι Νοµοί Ξάνθης και Ροδόπης, είτε περιοχές µέσα στο πολεοδοµικό συγκρότηµα της πρωτεύουσας µε έντονα στοιχεία οικονοµικής ύφεσης (π.χ. ∆υτική Αττική, Πειραιάς). Επίσης, περιοχές κυρίως νησιωτικές µε υψηλό ποσοστό απασχολουµένων σε τουριστικές επιχειρήσεις, όπως Λευκάδα, Κέρκυρα, Ζακύνθος, Χαλκιδική, Ρέθυµνο, Ηράκλειο και Κυκλάδες. Στον αντίποδα, υψηλότερες επιδόσεις εµφανίζουν µεταξύ άλλων η Χίος, η Θεσσαλία, η Λέσβος, Πιερία, η Φλώρινα.

Το υπουργείο Παιδείας, όπως υποσχέθηκε η αναπληρώτρια υπουργός Φώφη Γεννηµατά, θα επιχειρήσει να εξαλείψει τις ανισότητες οι οποίες, όπως είπε, πλήττουν την κοινωνική συνοχή. Το ξεκίνηµα θα γίνει µε τη δηµιουργία Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας σε Πλατεία Βάθη, Κάτω Πατήσια, Ταύρο, Αχαρνές, ενώ 300 τάξεις υποδοχής θα λειτουργήσουν µέσα στο επόµενο διάστηµα. «Η ανισότητα µπορεί να καταπολεµηθεί µόνο µε ανισότητα», τόνισε ο καθηγητής Κοινωνιολογίας και πρόεδρος της επιστηµονικής επιτροπής του ΚΑΝΕΠ Νίκος Μουζέλης, συµφωνώντας ότι οι επιπλέον πόροι πρέπει να κατευθυνθούν κυρίως προς τα πιο αδύναµα κοινωνικά στρώµατα.

14,71
δισ. ευρώ είναι η συνολική δαπάνη της Ελλάδας για την εκπαίδευση (δηµόσια 52,4%, ιδιωτική 35,2%, κοινοτική 12,5%) που αντιστοιχεί στο 6,15% του ΑΕΠ.
Η ιδιωτική δαπάνη φτάνει τα 5,17 δισ. ευρώ

37.652
µαθητές εγκατέλειψαν το σχολείο.
Στο ∆ηµοτικό 3.408 µαθητές διέκοψαν αδικαιολόγητα, στο Γυµνάσιο 13.730, στο Λύκειο 5.182 και στα ΤΕΕ 15.332

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ:
ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΣΧΟΛΕΣ ΑΝΤΙ ΤΜΗΜΑΤΩΝ

Κατ’ αρχήν ναι στην πρόταση του υπουργείου Παιδείας για εισαγωγή των νέων φοιτητών σε πανεπιστηµιακές σχολές και στη διασπορά τους σε συγκεκριµένα τµήµατα από το δεύτερο έτος της φοίτησης, είπαν χθες τα περισσότερα µέλη του Εθνικού Συµβουλίου παιδείας (ΕΣΥΠ), το οποίο συνεδρίασε για να επεξεργαστεί προτάσεις αλλαγών στον τρόπο εισαγωγής. Ωστόσο οι εκπρόσωποι της ΟΛΜΕ και άλλοι παράγοντες εξέφρασαν σοβαρές επιφυλάξεις ως προς το αδιάβλητο ενός τέτοιου συστήµατος, τονίζοντας ότι τα κριτήρια του «ξεκαθαρίσµατος» στο δεύτερο έτος θα πρέπει να προσεχθούν πάρα πολύ, ώστε να µην οδηγηθούµε σε συναλλαγές κάτω από το τραπέζι, δεδοµένου ότι οι περισσότεροι θα δηλώνουν τµήµατα πρώτης προτίµησης.

Ρεπορτάζ του Νίκου Μάστορα, από ΤΑ ΝΕΑ της Πέμπτης 3 Φεβρουαρίου 2011.

Ο Αντονι Κουίν, τα κανόνια του Ναβαρόνε και η... πλαζ

Η πολυετής διαμάχη του αμερικανού ηθοποιού με το Ελληνικό Δημόσιο για μια παραλία στη Ρόδο που του παραχωρήθηκε από το κράτος τη δεκαετία του ΄60 και για την οποία ζητούν αποζημίωση πλέον οι κληρονόμοι του.

ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ το τελευταίο διάστημα λέγεται ότι βρέθηκε στο υπουργείο Οικονομικών για να συναντήσει τον γενικό γραμματέα του υπουργείου κ. Δ. Γεωργακόπουλο ο αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα κ. Ντάνιελ Μπένετ Σμιθ.

Και τις δύο φορές δεν ανακοινώθηκε το παραμικρό. Τι γύρευε όμως ο αμερικανός πρεσβευτής στο υπουργείο Οικονομικών; Οι Αμερικανοί φαίνεται ότι πιέζουν, εν μέσω οικονομικής κρίσης, την ελληνική κυβέρνηση να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη και να αποκαταστήσει οικονομικά μετά θάνατον τον... Αντονι Κουίν.

Όλα άρχισαν το 1960, όταν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας «Τα κανόνια του Ναβαρόνε» ο πρωταγωνιστής Αντονι Κουίν «ερωτεύθηκε» έναν μικρό ορμίσκο στη Ρόδο ανάμεσα στις παραλίες Φαληράκι και Λαδικό, 15 χιλιόμετρα νότια από την πρωτεύουσα του νησιού. Μια εκπληκτική παραλία μήκους 250 μέτρων, η οποία, σε συνεννόηση με την τότε κυβέρνηση, συμφωνήθηκε να παραχωρηθεί στον πρωταγωνιστή της ταινίας αντί του ποσού, όπως είχε διαρρεύσει τότε, των... 64.000 δραχμών. Η τότε κυβέρνηση προφανώς συμφώνησε στο συμβολικό αυτό τίμημα για να τιμήσει τον διάσημο ηθοποιό, κάτι που έκαναν και οι Ρόδιοι, οι οποίοι από τότε αποκαλούν τον ορμίσκο «Παραλία Αντονι Κουίν».

Ο Κουίν ήθελε να αξιοποιήσει τουριστικά αυτή την παραλία και πάλευε να την αποκτήσει ως τον θάνατό του το 2001. Ο Κουίν είχε ανοίξει αλληλογραφία με την ελληνική κυβέρνηση και απειλούσε ότι αν δεν ικανοποιούσε το «δίκαιο», όπως το χαρακτήριζε, αίτημά του, τότε «θα διέσυρε τη χώρα διεθνώς». Όταν όμως πέθανε, σε ηλικία 86 ετών, η τέφρα του σκορπίστηκε στα φαράγγια του Τσιουάουα, όπου γεννήθηκε και έζησε τα φτωχά παιδικά του χρόνια. Η παραλία στη Ρόδο δεν περιήλθε ποτέ στην κυριότητά του.

Ο θησαυρός του μακαρίτη

Η χήρα του ηθοποιού κυρία Κάθριν Κουίν δεν ξέχασε όμως την παραλία και άρχισε εδώ και χρόνια έναν αγώνα όχι για να τη διεκδικήσει, αλλά για να εισπράξει αποζημίωση. Σε έκθεσή της που έχει τον τίτλο «Legal and Ρolitical Ηistory», την οποία απέστειλε στο υπουργείο Οικονομικών, περιγράφει με εντυπωσιακό τρόπο, εμπλέκοντας σε αυτήν... βασιλείς, πρωθυπουργούς, υπουργούς, υφυπουργούς, πρεσβευτές, την όλη περιπέτεια της «Παραλίας Αντονι Κουίν». Απαιτεί αποζημίωση εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, κάτι που το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης επιθυμεί να παζαρέψει, ώστε να λήξει η όλη υπόθεση.

Γράμμα στον Καραμανλή

Στην έκθεση την οποία έχει στη διάθεσή του «Το Βήμα» περιγράφεται ανάμεσα στα άλλα και η αλληλογραφία που είχε ο διάσημος ηθοποιός με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και αργότερα με τους υπουργούς κκ. Ι. Παλαιοκρασσά και Π. Δούκα, τους δημάρχους Καλλιθέας και Ρόδου, αμερικανούς γερουσιαστές και τον χρηματοπιστωτικό οίκο ΡriceWaterhouseCoopers.

«Στα τέλη της δεκαετίας του ΄60 κυκλοφορούσαν φήμες για απαλλοτρίωση της περιουσίας του Αντονι Κουίν. Τον Απρίλιο του 1968 ο Κουίν έλαβε επιστολή από τον γενικό γραμματέα του ΕΟΤ που τον διαβεβαίωνε ότι οι φήμες δεν αληθεύουν και ότι περιμένουν συγκεκριμένες προτάσεις για την αξιοποίηση της περιουσίας του». Με αυτόν τον τρόπο αρχίζει την εξιστόρηση της περιπέτειας του συζύγου της στην έκθεση που παρέδωσε στο ελληνικό υπουργείο Οικονομικών και συνεχίζει: «Ο Κουίν συνέχισε να ελπίζει... Το 1977 ο Κουίν προσέλαβε τον Αλ. Λυκουρέζο. Πληροφορείται ότι η αγορά της γης το 1960 δεν ήταν νόμιμη και ότι η κυβερνητική απόφαση (14185 της 29.4.1960) που αναφέρεται στο συμβόλαιο δεν επικυρώθηκε ποτέ από τη Βουλή, με αποτέλεσμα η πώληση να είναι άκυρη».

«Στις 20.9.1991 ο υπουργός Οικονομικών Γ. Παλαιοκρασσάς έστειλε επιστολή στον Κουίν ενημερώνοντάς τον ότι “ επιθυμώ να σας διαβεβαιώσω για το προσωπικό μου ενδιαφέρον για το πρόβλημά σας και μόλις εξασφάλισα τις απαραίτητες άδειες που θα μου επιτρέψουν να ξεκινήσω τη διαδικασία για να καταθέσω στη Βουλή τον σχετικό νόμο“» αναφέρει σε άλλο σημείο της έκθεσής της η χήρα Κουίν και αποκαλύπτει:

«Αναψυκτικά στην παραλία μου»

«Στις 11.2.1992 ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζέιμς Μπέικερ έγραψε στον Πρόεδρο Καραμανλή, εξηγώντας την ιστορία της παραλίας και ζητώντας του βοήθεια για να βρεθεί μια λύση. Ο Μπέικερ έλαβε απάντηση στις 4.6.1992 από τον νομικό σύμβουλο του Προέδρου της Δημοκρατίας που τον πληροφορούσε ότι ο Πρόεδρος επιθυμεί να βρεθεί μια ικανοποιητική λύση, αλλά δεν έχει την αρμοδιότητα και η επιστολή προωθήθηκε στο υπουργείο Οικονομικών» .

Ο Κουίν στο μεταξύ διόρισε και έναν δικηγόρο από την Ιταλία και η χήρα του αναφέρει: «Στις 5.10.1992 ο δικηγόρος έλαβε επιστολή από τον κ. Παλαιοκρασσά πληροφορώντας τον ότι δεν είναι πλέον υπουργός Οικονομικών και ότι προωθεί την επιστολή Κουίν στον νέο υφυπουργό Οικονομικών Πέτρο Δούκα». Ο κ. Δούκας, όπως αναφέρει η κυρία Κουίν, έστειλε στις 16.10.1992 επιστολή στον σύζυγό της, στην οποία του γνωστοποιούσε ότι η υπόθεση εκκρεμεί στη Δικαιοσύνη και «επομένως προτού εκδοθεί η απόφαση η κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει τίποτε» .

Στην έκθεσή της η κυρία Κουίν σημειώνει:

«Τον Σεπτέμβριο του 2001 οι κληρονόμου του Κουίν προσέλαβαν τη δικηγορική εταιρεία Αβραμόπουλου. Αφού μελέτησαν τα χαρτιά, αποφάνθηκαν ότι υπήρχε περίπτωση να διεκδικήσουμε εκ νέου την επιστροφή δαπανών», δηλαδή περίπου 600.000 ευρώ. Τον Αύγουστο του 2005 η ΡriceWaterhouseCoopers έκανε εκτίμηση του μεγαλύτερου μέρους της περιουσίας στα 311.000 ευρώ.

«ΑΛΑΖΟΝΙΚΟ ΚΑΘΑΡΜΑ»

Ο πρωταγωνιστής του «Ζορμπά» του Μιχάλη Κακογιάννηκαι των ταινιών «Λόρενς της Αραβίας», «La Strada», «Βίβα Ζαπάτα» (με συμπρωταγωνιστή τονΜάρλον Μπράντο), «Τα κανόνια του Ναβαρόνε», «Ο Έλληνας μεγιστάνας» (που αναφερόταν στον Ωνάση, ο οποίος στην ταινία ονομαζόταν... «Τομάσης»), «Γαλαξίας» και άλλων περίπου 150 ταινιών και στο θέατρο του «Λεωφορείον ο Πόθος» γεννήθηκε στις 21 Απριλίου 1915 στην πόλη Τσιουάουα του Μεξικού. Πέθανε στη Βοστώνη το 2001. Στην αυτοβιογραφία του «Οne man tango» έγραφε:

«Τι σημασία έχει το τι πέρασα; Σημασία έχει μόνο ποιος είμαι. Και εγώ είμαι γλύπτης, ζωγράφος, αλαζονικό κάθαρμα. Είμαι Μεξικανός, Ιρλανδός, Ινδιάνος, Αμερικανός, Ιταλός, Έλληνας, Ισπανός, Κινέζος, Εσκιμώος, μουσουλμάνος. Είμαι όλα αυτά και πολλά άλλα. Και πολύ λιγότερα. Πάνω απ΄ όλα όμως είμαι καλλιτέχνης. Αυτή ήταν η αρχή μου και αυτό θα είναι το τέλος μου...».

Πιέζουν οι Αμερικανοί

Όπως ισχυρίζονται οι κληρονόμοι του διάσημου ηθοποιού, οι Έλληνες δεν φέρθηκαν όπως έπρεπε στον Αντονι Κουίν ή, όπως καλύτερα τον γνωρίζουν οι περισσότεροι στην Ελλάδα, Αλέξη Ζορμπά. Το θέμα της αποζημίωσης των κληρονόμων του Αντονι Κουίν απασχολεί τους Αμερικανούς, τόσο που, όπως αφήνουν να διαρρεύσει από το υπουργείο Οικονομικών, ετοιμάζεται να το θέσει ακόμη και η κυρία Χίλαρι Κλίντον στον πρωθυπουργό κ. Γ. Παπανδρέου κατά την επίσκεψή της στην Αθήνα τον προσεχή Φεβρουάριο. Ήδη, όπως οι πληροφορίες επιμένουν, το Μέγαρο Μαξίμου ζήτησε από το υπουργείο Οικονομικών ολόκληρο τον φάκελο «Αντονι Κουίν» εν όψει της συνάντησης του Πρωθυπουργού με την επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Του Νίκου Χασαπόπουλου. Από το ΤΟ ΒΗΜΑ, της Κυριακής 30 Ιανουαρίου 2011.

Γυναίκες δηλητήριο

Λέγεται ότι πίσω από κάθε πετυχημένο άντρα κρύβεται μια γυναίκα και, καθώς φαίνεται, δίπλα σε κάθε δικτάτορα στέκεται μια εξίσου αυταρχική εκπρόσωπος του διόλου ασθενούς φύλου. Πίσω από έναν κακό άνδρα κρύβεται µια ακόµη πιο κακιά γυναίκα... Χίτλερ, Τσαουσέσκου, Μποκάσα, Μουσολίνι και Μάο Τσε Τουνγκ , αλλά και άλλοι, το ένιωσαν στο πετσί τους .

H Ιστορία κοιτούσε πάντοτε µε αµηχανία τις γυναίκες. Από τη µια τα ελλιπή στοιχεία κι από την άλλη η ανεκδοτολογία που τις συνοδεύει, συσκότιζαν την υπόθεση των γυναικών και τις πέταγαν κατευθείαν στο περιθώριο, εκτός κι αν αυτές είχαν παίξει διακριτό ρόλο, σαν πρωταγωνίστριες κάποιου εθνικού µύθου. Οι «ιστορικοί του φύλου» που ξεπετάχτηκαν στο τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα έκλεισαν κάπως την τρύπα στο σώµα της επίσηµης Ιστορίας, χωρίς πάντως να πείσουν όσους δεν ήθελαν να πειστούν. Η εκκρεµότητα θα παρέµενε για πάντα αν δεν αναλάµβανε, στις αρχές του νέου έτους, να µοιράσει τη διαφορά η γαλλίδα ιστορικός Ντιάν Ντικρέ µε το πόνηµά της «Γυναίκες δικτατόρων». ∆ιαλέγοντας τη συγκεκριµένη µειονότητα µέσα από το σύνολο των γυναικών, η Ντικρέ επαναδιατυπώνει την παµπάλαιη κοινοτυπία «πίσω από έναν µεγάλο άνδρα κρύβεται µια πιο µεγάλη γυναίκα», καταλήγοντας στο συµπέρασµα ότι πίσω από έναν «κακό άνδρα κρύβεται µια ακόµη πιο κακιά γυναίκα». Τώρα µάλιστα! Τα πιάσαµε τα λεφτά µας. Είναι γνωστή η αντιπάθεια που προκαλούν οι συµβίες ισχυρών ανδρών, πόσω µάλλον όταν είναι βίαιοι και αιµοβόροι. Το βιβλίο της Ντικρέ ενισχύει τη λαϊκή πεποίθηση για την κακότητα των συγκεκριµένων γυναικών προσκοµίζοντας νέα στοιχεία για την «εξουσία του κρεβατιού» και, παρά το ανεπαίσθητο µισογυνικό του κίνητρο, παρασύρει στο πιο συναρπαστικό κουτσοµπολιό. Αλλά γιατί να το καθυστερούµε άλλο; Να πέσει το βίντεο παρακαλώ...

Ο Μουσολίνι και ο χορός των επτά πέπλων

Οι φήµες για τα κρυφά χαρίσµατα του Μουσολίνι προκάλεσαν ερωτικές ανατριχίλες στην παµπόνηρη Λίντα Ραφανέλι. «Είναι ένας πραγµατικός άντρας», έλεγε παρακολουθώντας τον σε έναν από τους ντελιριακούς του λόγους το 1913, τότε που ακόµη εµφανιζόταν ως «σοσιαλιστής». Η συνέχεια γράφτηκε στα ιδιαίτερα διαµερίσµατα της Ραφανέλι. Η αλήθεια είναι ότι µέχρι να µαθευτεί το εξωσυζυγικό πάθος του Μουσολίνι, η Ραφανέλι ήταν απόβλητη από την υψηλή κοινωνία της προπολεµικής Ρώµης. Τη θεωρούσαν ψώνιο και κοινή τυχοδιώκτρια η οποία εκµεταλλευόµενη το σέξι παρουσιαστικό της προσπαθούσε να αναρριχηθεί κοινωνικά. Αφού ασπάστηκε τον µουσουλµανισµό άρχισε να κυκλοφορεί ντυµένη µε πέπλα. Το σπίτι της ήταν σκηνικό της λαγγεµένης Ανατολής στο Κάιρο, φορούσε τουρµπάνι και τα µπράτσα της ήταν ένα πραγµατικό δειγµατολόγιο από ανατολίτικα βραχιόλια. Έπειτα από κάποια µελοδραµατικά γράµµατα στα οποία ο Μουσολίνι της πρότεινε να του διαβάζει το Κοράνι κι αυτός να της διαβάζει Νίτσε, έκανε την τελική εφόρµηση του ντυµένος, κατά πώς λένε, βεδουίνος!

Ο Μάο στο κλουβί με την «τίγρη» του

Χαµός έγινε όταν η Χε Ζισιέν έπιασε στα πράσα τον Μάο µε µια ηθοποιό τρίτης υποστάθµης. «Γιε γουρουνιού, αυγό χελώνας, άχρηστε που δεν σκέφτεσαι τίποτα άλλο από το πώς θα γ.... αυτήν την τσούλα». Βρισκόµαστε στο 1937 και ο Μάο Τσε Τουνγκ ήταν ήδη ανερχόµενος ηγέτης της Κίνας αλλά για την (υπ’ αριθµόν 3) σύζυγό του δεν ήταν παρά ο ένας άπιστος σύζυγός της. Ματαίως προσπάθησε να της πει το κλασικό «δεν είναι αυτό που νοµίζεις». Η Χε Ζισιέν άστραψε δυο ξανάστροφες στην πέτρα του σκανδάλου, την άρπαξε από τα µαλλιά και την έσυρε στο πάτωµα. Με τον ίδιο τρόπο περιποιήθηκε και την αµερικανίδα δηµοσιογράφο που ήταν παρούσα στη σκηνή θεωρώντας την ηθική αυτουργό. Η αµερικανίδα της το ανταπέδωσε µε ένα γερό ντιρέκτ, η Χε Ζισιέν όµως ανέκτησε δυνάµεις αρκετές ώστε να στολίσει τον Μάο κατά πώς του έπρεπε. «Μα τι σόι κοµµουνιστής είσαι συ που αφήνεις µια ιµπεριαλίστρια να µε χτυπάει µπροστά στα µάτια σου;». Ο Μάο δεν έβγαλε τσιµουδιά µόνο ζήτησε διά νεύµατος από τον σωµατοφύλακά του να δώσει τις πρώτες βοήθειες στη δηµοσιογράφο και άρχισε να βαδίζει προς την έξοδο. Τότε ήταν που η Χε Ζισιέν άπλωσε το πόδι της κι έβαλε τρικλοποδιά στον Μεγάλο Τιµονιέρη.

Η Εύα Μπράουν έχει νεύρα

Για να δει κανείς ολόκληρη την γκαρνταρόµπα της έπρεπε να διανύσει χιλιόµετρα µέσα σε ντουλάπες καθότι η Εύα Μπράουν είχε τη συνήθεια να αλλάζει λουκ έξι φορές τη µέρα. Το ατελιέ του Φεραγκάµο στην Ιταλία δεν προλάβαινε να εκτελεί τις παραγγελίες της ενώ η κοµµώτρια 24ώρου δράσεως είχε πάθει κιρσούς από την ορθοστασία χτενίζοντας το ξανθό κεφαλάκι της κάθε µέρα µε διαφορετικό τρόπο. Ο αγαπηµένος της «Αλφι» τρόµαζε να την αναγνωρίσει κάθε που άλλαζε χτένισµα, όµως ποια άλλη είναι η δουλειά της σωστής γυναίκας από το να εκπλήσσει και να κρατάει στην τσίτα τον καλό της; «Είσαι φάλτσος», του έλεγε κάθε φορά που αυτός προσπαθούσε να τραγουδήσει, ενώ µε το ζόρι κρατιόταν να µη φαρµακώσει την Μπλόντι, έναν γερµανικό ποιµενικό, η οποία παρενοχλούσε τα δυο µικρόσωµα τεριέ της. Για να την καλµάρει ο Χίτλερ τής άφηνε σηµειώµατα: «Εφι σε παρακαλώ µπορεί αυτή η κακοµοίρα η Μπλόντι να καθίσει δίπλα µας απόψε για κανένα µισάωρο;».

Η Εύα Μπράουν σχολίαζε απαξιωτικά την κλασική στρατιωτική στολή του. «Ο Μουσολίνι», του έλεγε, «φοράει καινούργια ρούχα κι εσύ είσαι ακόµη µε το καπελάκι του ταχυδρόµου». Σιχαινόταν το τσουλούφι του και τον κατηγορούσε ότι κόβεται συχνά στο ξύρισµα. Ο Χίτλερ ανταποκρινόταν χαριεντιζόµενος: «Υπάρχει περισσότερο αίµα στον νιπτήρα µας απ’ όσο στα πεδία των µαχών».

Έλενα Τσαουσέσκου, η άπληστη

Τον Ιούνιο του 1975 το ζεύγος Τσαουσέσκου βρίσκεται στον κόλπο της Άκαµπα στην Ερυθρά Θάλασσα και απολαµβάνει free διακοπές στα πλωτά ανάκτορα του βασιλιά Χουσεΐν της Ιορδανίας. Είναι η πρώτη φορά που η Ελενα Τσαουσέσκου ανεβαίνει σε γιοτ και αυτό ως φαίνεται την εξιτάρει. «Το θέλω αυτό το γιοτ και δεν πρόκειται να φύγω από εδώ αν δεν το πάρω», δηλώνει στον σύζυγό της. Ο Νικολάι Τσαουσέσκου ξετρελαίνεται µε την ιδέα να αρµενίζει πάνω σε ένα τέτοιο κοµψοτέχνηµα στη Μαύρη Θάλασσα και χωρίς χρονοτριβή αναθέτει την υπόθεση στον διερµηνέα. Την άλλη µέρα το ζεύγος Τσαουσέσκου δέχεται ένα τηλεφώνηµα από τον απόπληκτο βασιλιά της Ιορδανίας ο οποίος εξηγεί στους φορτικούς µουσαφιραίους του ότι αυτό το γιοτ είναι δικό του δώρο προς τη θυγατέρα του πριγκίπισσα Αλια και ότι ως εκ τούτου ούτε χαρίζεται ούτε δίνεται δανεικό. Η σιωπή στην άλλη πλευρά της τηλεφωνικής γραµµής είναι εύγλωττη. Ο Τσαουσέσκου δεν το ‘χει σε τίποτα να παγώσει τις σχέσεις των δυο χωρών. Ο Χουσεΐν διαβλέπει τον κίνδυνο και παραγγέλνει ένα νέο πανοµοιότυπο πλεούµενο ειδικά φτιαγµένο για τον Τσαουσέσκου και την κυρία του.

Για την Έλενα αυτού του τύπου τα ρουσφέτια ήταν εντελώς δικαιολογηµένα αφού, σύµφωνα µε τα λεγόµενά της, «η Ρουµανία του συντρόφου Τσαουσέσκου ήταν πιο γνωστή στον δυτικό κόσµο κι από τον πύργο του Αϊφελ και πιο υπολογίσιµη κι από τη βασίλισσα της Αγγλίας».

Τι επιθύμει η αυτοκράτειρα Μποκάσα;

Όταν ο «αυτοκράτορας» της Κεντροαφρικανικής Ενωσης, Μποκάσα, βρισκόταν στον πύργο του στην παραποτάµια γαλλική πόλη Αρντρικούρ, γινόταν αρνάκι. Μακριά από την Αφρική ένιωθε λιγότερο ανασφαλής.

Από την επί γαλλικού εδάφους ηρεµία του δικτάτορα, αυτή που έβγαινε ωφεληµένη ήταν η σύζυγός του Κατρίν. Εκεί κατάφερνε να ελέγχει τις κινήσεις του προωθώντας ταυτόχρονα τα καπρίτσια της. Κανείς δεν θα µάθει αν είχε δίκιο ο Μποκάσα που στο τέλος του έγγαµου βίου τους την κατηγόρησε ότι τον κεράτωσε µε τον Ζισκάρ ντ’ Εστέν, µέχρι τη στιγµή που µιλάµε πάντως όλα πήγαιναν πρίµα για την «αυτοκράτειρα». Το προσωπικό του πύργου την άκουγε να του λέει: «Μπαµπά από σήµερα θα σας βάλω σε δίαιτα. Θα πιείτε µόνον νερό». Αλλά ο Μποκάσα προκειµένου να εξασφαλίσει µια γουλιά αλκοόλ ήταν ικανός να βάλει σε εφαρµογή τα µεγαλύτερα καραγκιοζιλίκια. Έριχνε στάχτη στα µάτια της Κατρίν κι έκανε το δικό του κρυπτόµενος στα ιδιαίτερα δωµάτιά του.

Είναι γνωστό ότι ο θηριώδης δικτάτορας ήταν γερό ποτήρι κι ότι ακόµη και την παραµονή της στέψης του τον βρήκαν τύφλα µε ένα άδειο µπουκάλι Chivas στο προσκεφάλι του. Εξοργισµένη, η Κατρίν το έκανε κοµµάτια και θρύψαλα ουρλιάζοντας ότι «ένας µέλλων αυτοκράτορας δεν επιτρέπεται να µπεκρουλιάζει».

Της Ρούλας Γεωργακοπούλου. Από ΤΑ ΝΕΑ του Σαββατοκύριακου 29/30 Ιανουαρίου 2011

Απληστες κυρίες πίσω από τους δικτάτορες

Λέγεται ότι πίσω από κάθε πετυχημένο άντρα κρύβεται μια γυναίκα και, καθώς φαίνεται, δίπλα σε κάθε δικτάτορα στέκεται μια εξίσου αυταρχική εκπρόσωπος του διόλου ασθενούς φύλου.

Προτού η Λεϊλά Μπεν Αλί κάνει πρωτοσέλιδα με την ανατροπή του συζύγου της και την επεισοδιακή διαφυγή της, τα σκήπτρα των σιδηρών κυριών κρατούσε αδιαμφισβήτητα η σύζυγος του δικτάτορα της Ζιμπάμπουε, Γκρέις Μουγκάμπε.

Η Γκρέις είναι ίσως η πιο μισητή φιγούρα στη χώρα, ακόμη περισσότερο και από τον δεσποτικό σύζυγό της, τον οποίο οι κακές γλώσσες λένε ότι έχει μαγέψει σε τέτοιο σημείο, ώστε υλοποιεί κάθε της επιθυμία. Αρκετοί πιστεύουν ότι κάθε καταστροφική κίνηση του Μουγκάμπε έχει ενορχηστρωθεί από την Γκρέις: η κατάρρευση της οικονομίας, η αρπαγή των μεγάλων ιδιοκτησιών, η αδιαλλαξία που δείχνει ο δικτάτορας σε κάθε του εμφάνιση. Όλα χρεώνονται στην τρομακτική Γκρέις.

Ζήτησε και τα ρέστα

Όταν το WikiLeaks αποκάλυψε ότι η σύζυγος του Μουγκάμπε είχε τεράστια προσωπικά οφέλη από τη διχαστική βία και τα ορυχεία διαμαντιών, όπου οι εργαζόμενοι δουλεύουν σε συνθήκες σκλαβιάς, η πρώτη κυρία της χώρας δεν δίστασε να υποβάλει μήνυση στην εφημερίδα που το δημοσίευσε, απαιτώντας 15 εκατομμύρια δολάρια ως ηθική αποζημίωση.

Η ίδια αυτοαποκαλείται «μητέρα του έθνους», αλλά δεν έδειξε ποτέ να ενδιαφέρεται πραγματικά για την τύχη του φτωχού λαού. Αντιθέτως επιδίδεται διαρκώς σε εξωφρενικά έξοδα, ζώντας το δικό της καταναλωτικό όνειρο.

Η Γκρέις και η συνοδεία της ήταν «θαμώνες» των μεγαλύτερων οίκων μόδας σε Λονδίνο και Παρίσι, όπου ξόδευε περισσότερα από 150.000 δολάρια σε δύο μόλις ώρες.

Στέλλα Ομπασάνιο – Νιγηρία.

Πλήρωσε ακριβά τη ματαιοδοξία της

Η επιδειξιομανία ήταν το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της πρώην ισχυρής Πρώτης Κυρίας της Νιγηρίας, η οποία κυκλοφορούσε στολισμένη από την κορυφή μέχρι τα νύχια με πανάκριβα κοσμήματα. Παρότι προσπάθησε να εμφανιστεί ως φιλάνθρωπη και πονόψυχη, η σύζυγος του πρώην προέδρου της χώρας, Ολουσεγκούν Ομπασάνιο, δεν έπεισε κανέναν. Η μεγάλη της αγάπη προς το χρήμα και τα υλικά αγαθά της χάρισαν το παρατσούκλι «άπληστη Στέλλα». «Νονός» της ήταν ένας δημοσιογράφος από το Λάγος, που είχε γράψει ένα εκτενές ρεπορτάζ για το χόμπι της Στέλλα, το οποίο ήταν η πώληση κρατικών κατοικιών σε συγγενείς και φίλους σε εξαιρετικά φιλικές τιμές. Η τότε Πρώτη Κυρία δεν το εκτίμησε καθόλου και αντί για άλλη απάντηση, φρόντισε να περάσει μερικά χρονάκια πίσω από τα σίδερα της φυλακής ο εν λόγω δημοσιογράφος. Τελικά, η Στέλλα έπεσε θύμα της ματαιοδοξίας της και άφησε την τελευταία της πνοή το 2005 στην Ισπανία, κατά τη διάρκεια λιποαναρρόφησης.

Ιμέλντα Μάρκος – Φιλιππίνες.

Η λάτρης της γούνας έγινε... οικολόγος

Διαβόητη για τη λατρεία της προς τα παπούτσια, η Ιμέλντα Μάρκος, σύζυγος του δικτάτορα των Φιλιππίνων, Φερντινάντο, φεύγοντας για τη Χαβάη το 1986 άφησε πίσω της 1.000 τσάντες, 508 τουαλέτες, 15 γούνινα παλτό και 3.000 ζευγάρια παπούτσια από τα χέρια γνωστών σχεδιαστών. Η Ιμέλντα, όμως, δεν χαράχτηκε στη μνήμη των συμπατριωτών της για τα ακριβά της γούστα μόνο, αλλά και για τη σκληρότητά της κατά τη διάρκεια της αυταρχικής διακυβέρνησης της χώρας από τον Μάρκος. Εις βάρος της έχουν κατατεθεί 901 αγωγές και μηνύσεις, αλλά η Ιμέλντα εξακολουθεί να ζει στον δικό της κόσμο. Τη μια παραπονιέται ότι είναι άπορη -και το λέει φορώντας κοσμήματα εκατομμυρίων- και την άλλη θέλει μια θέση στο Κογκρέσο ως η γιαγιά του έθνους. Πρόσφατα ανακάλυψε την οικολογική πλευρά της ζωής και έβαλε ως φιλόδοξο στόχο να σώσει τη Γη και την ανθρωπότητα.

Μισέλ Μπενέ – Αϊτή.

Από τη φιλανθρωπία στις σπατάλες

Η πρώην σύζυγος του Ζαν Κλοντ Ντιβαλιέ, του δικτάτορα της Αϊτής, αρχικά ήταν ιδιαίτερα αγαπητή από τον λαό, καθώς μοίραζε ρούχα και τρόφιμα στους φτωχούς και εγκαινίασε κλινικές και ιδρύματα. Σύντομα όμως αποκαλύφθηκε ο σκληρός της χαρακτήρας, που δεν μπορούσε να καλυφθεί ούτε από τα αξίας 100.000 δολαρίων πυροτεχνήματα που φώτισαν τον ουρανό στον γάμο της, ο οποίος στοίχισε συνολικά 3 εκατομμύρια. Οι σπατάλες της έμειναν στην ιστορία, όπως επίσης και η πολιτική της επιρροή. Μετά τον γάμο εκτόπισε πολιτικά τη μητέρα του δικτάτορα και βοήθησε τη δημιουργία νέων ισορροπιών στους κόλπους του καθεστώτος. Ο κόσμος την φοβόταν και πίστευε ότι η δύναμή της είναι ακόμη μεγαλύτερη απ' ό,τι του συζύγου της. Παρότι το ζευγάρι ζούσε μια ζωή μέσα στη χλιδή ακόμη και μετά την εκδίωξή του από την Αϊτή, η Μισέλ χώρισε τον «Baby Doc» λίγα χρόνια αργότερα.

Σιμόν Γκμπάγκμπο - Ακτή Ελεφαντοστού.

Κολλημένη με τον τίτλο της πρώτης κυρίας

Η Σιμόν Γκμπάγκμπο θεωρείται από πολλούς ως το... αγύριστο κεφάλι που δεν επιτρέπει στον σύζυγό της να συμβιβαστεί και να βάλει ένα τέλος στο χάος που επικρατεί στην Ακτή Ελεφαντοστού εξαιτίας της επιμονής του να μην αναγνωρίζει τον εκλεγμένο πρόεδρο της χώρας. Η Σιμόν χαρακτηρίζεται ως η πραγματική υπαίτια της κρίσης, καθότι σκληροπυρηνική, που πιέζει τον σύζυγό της να παραμείνει στη θέση του. Θέλοντας διακαώς τον τίτλο της πρώτης κυρίας, η Γκμπάγκμπο αγνοεί τα εκλογικά αποτελέσματα, τον ΟΗΕ, την Αφρικανική Ένωση και γενικότερα τη διεθνή κοινότητα και υποστηρίζει ότι ο θεός έστειλε τον σύζυγό της να κυβερνήσει την Ακτή Ελεφαντοστού. Τα ιδεολογικά κηρύγματα του Γκμπάγκμπο φημολογείται ότι γράφονται από τη σύζυγο, ενώ το ζευγάρι τιμάται δεόντως από τους σκιτσογράφους των τοπικών εφημερίδων, που παρουσιάζουν τον πανίσχυρο στρατιωτικό να σκύβει το κεφάλι από φόβο μπροστά στην οργισμένη συμβία του.

Το άρθρο διαβάστηκε και αναδημοσιεύεται από εδώ