Οι εξισλαμισμοί των πρώτων χρόνων της Τουρκοκρατίας δημιούργησαν σε ολόκληρη την αχανή Οθωμανική αυτοκρατορία κρυπτοχριστιανούς. Στον Πόντο τους αποκαλούσαν Σταυριώτες, στην Κρήτη Κουρμούληδες, στην Ήπειρο Σπαθιώτες, στην Κύπρο Λινοβάμβακους. Όπως γίνεται αντιληπτό, μόνο και μόνο η αναφορά της λέξης, ήταν συνυφασμένη με φόβο και τρόμο! Παρά ταύτα το τολμούσαν! Μια τέτοια περίπτωση λοιπόν ήταν και η Γραμματική Αναστασίου, που την πληροφορούμαστε από έγγραφα που φυλάσσονται στο Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας. Πρόκειται για μια απόφαση του καδή της Βέροιας πάνω σε αντιδικία ενός Τούρκου μπέη & μιας Ελληνίδας, για το ποιος θα πάρει το παιδί που γεννήθηκε κατά την συμβίωση στην οποία την εξανάγκασε.
 |
| Artist: Charles Edward Wilson από τη σελίδα Beautiful Paintings and Pictures στο Facebook |
Βρισκόμαστε λοιπόν την 30η Απριλίου του 1600 και ας παρακολουθήσουμε την διαδικασία. Σύμφωνα με την απόφαση, παρουσιάστηκε ο Αμπντή πασάς στο Ιεροδικαστήριο της Βέροιας και είπε ανάμεσα σε άλλα:
«Πριν από τέσσερα χρόνια, κάτι άγνωστοι μπήκανε στο σπίτι του Ιωάννη Αναστασίου στην Κούρσοβα και τον σφάξανε μαζί με τα δυο παιδιά του, τον Μελέτιο και τον Γεώργιο. Έτσι, η γυναίκα του που έμεινε χήρα κι απροστάτευτη, με παντρεύτηκε νόμιμα και με ιεροδικαστική πράξη και μάλιστα γέννησε πριν ένα χρόνο ένα αγόρι που το ονόμασα Λουτφή, γιατί το παιδί σύμφωνα με τις διατάξεις του σεριάτ θεωρείται μουσουλμάνος και ανήκει στον πατέρα του. Όμως η αμαρτωλή και άπιστη Γραμματική όσο ζούσαμε μαζί εξακολουθούσε παρ’ όλες τις απειλές και τις νουθεσίες μου να τον φωνάζει Μελέτιο και να νομίζει ότι ανήκει στην βρωμερή θρησκεία των άπιστων. Γι’ αυτό την χώρισα πριν λίγες μέρες και την έδιωξα από το σπίτι μου. Εκείνη όμως, μια μέρα που ‘λειπα, μπήκε μέσα και άρπαξε το παιδί την ώρα που κοιμότανε μπροστά στα μάτια της υπηρέτριάς μου, της Χατιτζέ. Την απείλησε μάλιστα με ένα πέλεκυ και τελικά πήρε μαζί της το μικρό σε άγνωστο μέρος. Σας ζητάω λοιπόν να την τιμωρήσετε, να μου δοθεί το παιδί μου και προτείνω για μάρτυρα την υπηρέτριά μου Χατιτζέ».
Η Χατιτζέ που ήταν παρούσα, προχώρησε προς τους δικαστές και ορκίστηκε στο κοράνι.
«Πραγματικά, το περασμένο Σάββατο, μπήκε κρυφά στο σπίτι η Γραμματική και άρπαξε μπροστά στα μάτια μου τον γιό του κυρίου μου, τον Λουτφή, ενώ κοιμόταν. Προσπάθησα να την εμποδίσω και τότε εκείνη έβγαλε από τα ρούχα της ένα πέλεκυ που είχε μαζί της και με απείλησε να με σκοτώσει. Μ’ έπιασε φόβος και έκανα στην άκρη. Τότε εκείνη άνοιξε την ξώπορτα κι εξαφανίσθηκε μαζί με τον Λουτφή. Ας είναι ο Θεός βοηθός και το ιερό κοράνι του».
Μετά ήλθε και η σειρά της καημένης της Γραμματικής που με ψυχραιμία και θάρρος δεν δίστασε να καταφύγει στην τουρκική νομοθεσία.
«Ο άνδρας μου Αμπντή από καιρό ερωτοτροπούσε μαζί μου. Για το λόγο αυτό εξόπλισε μερικούς άγνωστους που όρμισαν την νύχτα στο σπίτι του πρώτου συζύγου μου και τον σφάξανε μαζί με τα δυο παιδιά μας. Χήρα και απροστάτευτη αναγκάστηκα με τη βία και τις απειλές του Αμπντή σιπαχή να γίνω γυναίκα του. Εκείνος τότε, πριν από τέσσερα χρόνια με μετέφερε στη Βέροια, όπου ζώντας μαζί του απέκτησα ένα αγόρι. Αυτό που άρπαξα, γιατί ανήκε σε μένα, τη μητέρα του, που σύμφωνα με τις διατάξεις του σεριάτ, έχω το δικαίωμα να το αναθρέψω ως τα εφτά του χρόνια»
Οι δικαστές βρέθηκαν σε δύσκολη θέση. Βρήκαν όμως πάτημα. Η Γραμματική δεν ήταν μουσουλμάνα! Μόνο αν γινόταν θα αποκτούσε δικαίωμα. Και πάλι όμως η Ελληνίδα δεν το έβαλε κάτω. Διακήρυξε λοιπόν ότι:
πήρε το όνομα Σεφιχά και της δώσανε το παιδί.«Ναι! ένας μονάχα Θεός υπάρχει και προφήτης του ο Μωάμεθ»,
Η μάνα…
 |
| "Ελληνίδες σε σκλαβοπάζαρο" Stanislas-Henri-Benoit Darondeau (1807–1841) από paletaart2 – Χρώμα & Φώς |
Η Γραμματική λοιπόν με τον τρόπο που είδαμε, κατάφερε να πάρει το παιδί της, το μοναχοπαίδι της. Είχε όμως ορκιστεί στο Κοράνι. Αλλά πάνω της, κρυμμένο μέσα στα μαλλιά της είχε πάντα ένα σταυρό. Και κάθε φορά που αναγκαζόταν να αναφέρει τον Αλλάχ χάιδευε το κεφαλοκάλυμμα σε εκείνο ακριβώς το σημείο που βρισκόταν ο σταυρός. Και τον μικρό τον φώναζε Μελέτιο με κάθε ευκαιρία. Είχε μάλιστα φτιάξει κι ένα νανούρισμα...
«σαν μεγαλώσεις θα γενείς γενναίο παλληκάρι κι εκεί όπου θα πατείς θα βγάζει η γης χορτάρι. Μελέτιε, αγόρι χρυσαφένιο, θα’ ρθει η ώρα να γενείς θεριό ανδρειωμένο»
Κι έτσι περνούσαν οι μέρες με την Γραμματική όλη την ημέρα να πρέπει να τηρεί τα μουσουλμανικά έθιμα και κάθε νύχτα να την βρίσκει γονατισμένη μπροστά στο εικόνισμα να εξηγεί στον άγιο τις αμαρτίες της. Και ο μικρός μεγάλωσε και άρχισε να καταλαβαίνει. Και η Γραμματική του μιλούσε για τον πατέρα που δεν είχε, για τα αδέλφια του που έφυγαν, για το σπιτικό που τους περίμενε. Και εκείνος άκουγε... και άκουγε... και άκουγε. Και όταν πλησίαζε η ώρα που η Γραμματική θα έπρεπε να τον αποχωριστεί, του είπε:
«Ήρθε η ώρα που σου είπα γιέ μου. Εγώ ό,τι ήταν να κάνω το έκανα. Τώρα μένει σε σένα να μου δείξεις αν κατάλαβες ή όχι».
Τον φίλησε σταυρωτά και με σκυμμένο το κεφάλι έφυγε. Πέντε χρόνια έκανε ο Μελέτιος ό,τι και η μητέρα του. Και τα βράδια, αχ τα βράδια... Με φόβο και τρόμο περίμενε να ησυχάσει το σπίτι για να βγει στις μύτες των ποδιών του και να τρέξει στο στάβλο εκεί που είχε κρυμμένη την εικόνα και τον σταυρό που του είχε δώσει η μητέρα του. Όμως ο Αμπντή ένα βράδυ ξύπνησε κι ανακάλυψε ότι έλειπε από το κρεβάτι του. Πιστεύοντας ότι το ‘σκασε ο "αχάριστος" -όπως συνήθιζε να τον λέει- φώναξε να του ετοιμάσουν τ’ άλογο και συνοδεία. Ο ιπποκόμος ήταν αυτός που βρήκε τον νεαρό Μελέτιο χωμένο μες στο άχυρο με την εικόνα στο χέρι να κοιμάται.
Τα έγγραφα δεν αναφέρουν την τιμωρία του μικρού. Χάνονται δέκα ολόκληρες σελίδες! Και συνεχίζεται ξαφνικά με μια και μόνο σελίδα από τα πρακτικά μια νέας δίκης, αυτής της Γραμματικής για φόνο! Ποιον σκότωσε κανείς δεν ξέρει…
 |
| "Ελληνίδα Μάνα με το νεκρό παιδί της", Αγνώστου, Γαλλικής σχολής, Α' μισό 19ου Αιώνα, Λάδι σε μουσαμά, 83 X 100 εκ. από huffingtonpost |
Η συγγραφέας-ιστορικός αναφέρει ότι προσπάθησε να βρει την τύχη της Γραμματικής και του Μελέτη και ότι κανείς δεν ξέρει τι απέγιναν οι δυο τους. Διευκρινίζει ότι βρήκε την ιστορία τους μεταξύ των δυο δικών από απόγονο του πρώτου συζύγου της, χωρίς να βρει πληροφορίες για τη δεύτερη δίκη ή για τον Τούρκο άνδρα της.
Συνεχίζοντας την έρευνά της, από την εμπειρία της, δηλώνει ότι η άνεση που η Γραμματική ορκίστηκε στο Κοράνι, την προετοίμαζε ότι ήταν κρυπτοχριστιανή. Για το τέλος, περισσότερο κλίνει στο να πήρε εκδίκηση για τον θάνατο του γιου της. Το συμπέρασμα το εξάγει με το σκεπτικό ότι:
«Αν ήθελαν να τελειώσουν την ιστορία, θα το είχαν κάνει από την πρώτη δίκη. Δεν βρίσκω τον λόγο γιατί να της δώσουν το παιδί για εφτά χρόνια. Θα μπορούσαν να γράψουν ότι δεν αλλαξοπίστησε και τέλος»
Στέκεται και στην εξυπνάδα της Γραμματικής. Κατάλαβε δηλαδή ότι δεν χρειάζονταν αποδείξεις αλλά ένας απλός όρκος. Γι’ αυτό πιστεύει ότι σίγουρα σκότωσαν το παιδί κι εκείνη αποφάσισε να εκδικηθεί και να παραδοθεί! Εικάζει ότι αυτόν έφαγε η Γραμματική, λόγω της απουσίας οποιασδήποτε πληροφορίας σχετικά με το μετά του μπέη...
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
