Η ιστορία του 11ημερου

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, τα -πρώην- ΕΛ.Δ.Α. (ΕΛ.ληνικά Δ.ιυλιστήρια Α.σπροπύργου), ολοκλήρωσαν ένα τεράστιο Έργο αναβάθμισης, δημιουργώντας τις «Μονάδες Μετατροπής» και αναβαθμίζοντας τις «Μονάδες Διύλισης». Αρχής γενομένης το 1985, και αποκορύφωμα τη λειτουργία τη 2ετία 1987-1989, ένας πολύ μεγάλος αριθμός νέων (κυρίως) ανθρώπων προσλήφθηκαν τότε με σκοπό άλλοι (οι περισσότεροι…) να επανδρώσουν τις νεότευκτες μονάδες και άλλοι να αντικαταστήσουν αυτούς που μετατέθηκαν εκεί κουβαλώντας την εμπειρία τους. Παράλληλα, «παρα-μεγάλωσε» και το Τμήμα Διακίνησης ενώ ανάλογες αλλαγές απαιτήθηκαν και στα Υποστηρικτικά Τμήματα της Συντήρησης. Το πρόγραμμα βάρδιας τότε ήταν 4ψήφιο, 28ήμερου κύκλου, με την Κανονική Άδεια «ελεύθερη». Το μεγάλο πρόβλημα ήταν ΕΚΕΙ ΑΚΡΙΒΩΣ, αφού με προσωπικό σχεδόν διπλάσιο, οι περισσότεροι που ήλθαν αντιμετώπιζαν ουκ ολίγα προβλήματα με τη λήψη της Κανονικής Άδειας.

Πέραν του προβλήματος με τη λήψη της Κανονικής, υπήρχε μια δυσμορφία στο τότε πρόγραμμα, αφού με έναρξη του κύκλου την Παρασκευή, ξεκινούσε το 7ήμερο πρωινής βάρδιας που τελείωνε την επόμενη Πέμπτη. «Καπάκι» ακολουθούσαν 3 Απογευματινά από Παρασκευή μέχρι Κυριακή και μετά 4 Νυχτερινά από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή. Επειδή από τη λήξη των πρωινών, στις 15:00 της Πέμπτης μέχρι τις 15:00 της Παρασκευής που ξεκίναγαν τα Απογευματινά, μεσολαβούσαν 24 Ώρες, αυτό η εταιρεία το θεωρούσε Repo, το περίφημο «8^ο Repo» που μας το πλήρωνε. Σωματικά όμως, αυτές οι 14 ημέρες ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΗΣ εργασίας ήταν ανυπόφορες! Ακολουθούσε το «μικρό» 3ήμερο Repo και από Δευτέρα ξεκίναγαν 4 Απογευματινά μέχρι τη Πέμπτη και μετά 3 Νυχτερινά από Παρασκευή μέχρι Κυριακή. Τότε ερχόταν το «μεγάλο» -όπως το λέγαμε εμείς- Repo διάρκειας 4 ημερών(!) μέχρι τη Πέμπτη και από την Παρασκευή ξανάρχιζε ο 28ήμερος κύκλος.

Το 'Παλαιό' Πρόγραμμα Βάρδιας που εφαρμοζόταν στα ΕΛ.Δ.Α. μέχρι τις αρχές του 1996.
28ήμερος κύκλος, 4 ψηφίων με την Κανονική Άδεια ελεύθερη. 

Το καλοκαίρι το πρόβλημα έφτανε στο αποκορύφωμά του. Γεγονός είναι ότι πολλοί συνάδελφοι, είχαν αντικειμενικά προβλήματα που συνδέονταν με οικογενειακές δυσκολίες, όπως εργαζόμενη σύζυγο, παιδιά στο σχολείο κ.α. που τους υποχρέωναν να ζητούν ΚΑΘΕ χρόνο προνομιακή Καλοκαιρινή Άδεια σε βάρος των νεότερων και κυρίως των άγαμων συναδέλφων. Είχαμε όμως και φαινόμενα «κατασκευής» διάφορων σεναρίων από ορισμένους για να πάρουν Άδεια όποτε τους βόλευε σε βάρος άλλων, που μπορεί ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ να τους γελοιοποιούσαν στα μάτια μας οι λόγοι που επικαλούνταν και να δημιουργούνταν εντάσεις μεταξύ μας, ωστόσο την Άδεια την έπαιρναν όποτε ήθελαν!

Πολλοί από τους «παλαιούς» βολεύονταν σε μια καθεστηκυία τάξη, ενώ αρκετοί απ’ αυτούς «ισχυρίζονταν» ότι είχαν συζύγους που εργάζονταν «[…] και παίρνει Άδεια τον Αύγουστο…» προβάλλοντάς το αυτό ως δικαιολογία. Αποτέλεσμα, πολλοί από τους νέους να «βολευόμαστε» σε Άδειες τον Ιούνιο ή το πολύ μέχρι 10 Ιουλίου και Σεπτέμβριο! Ο μισός (και παραπάνω…) Ιούλιος και ο Αύγουστος ήταν εξαφανισμένοι για του νέους! Οι κόντρες ήταν πολλές και οι αντεγκλήσεις πολύ περισσότερες, μεταξύ μάλιστα συναδέλφων που είχαν προσληφθεί ακόμη και με διαφορά 2–3 μηνών!

Το Πρόγραμμα βάρδιας του 1993. 

Φτάσαμε έτσι μέχρι το 1995, με τα παράπονα των νέων συναδέλφων στους Εργοδηγούς/ Συντονιστές/ Προϊσταμένους, αλλά ΚΑΙ προς το Σωματείο για τις Καλοκαιρινές Άδειες να πληθαίνουν. Αυτό ήταν που οδήγησε ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ να επιδιώξει την αλλαγή του Προγράμματος. Η εταιρεία ΞΕΚΙΝΗΣΕ τις διαβουλεύσεις και το Σωματείο με τον τότε πρόεδρο, τον Νίκο τον Ορφανό, μπήκε στη διαδικασία της συζήτησης. Τέθηκε το πλαίσιο των 5 Ψηφίων και παράλληλα η απαίτηση νέων προσλήψεων. Συμπληρωματικά, ο Γραμματέας του Σωματείου τότε, ο Βασίλης ο Νικήτας, μου είχε ζητήσει να δουλέψω κάποια -εναλλακτικά- 4ψήφια, 28ήμερου κύκλου. Τα είδε, τα συζητήσαμε, μου εκμυστηρεύτηκε ότι «Γιάννο, τα θέλω για να δω τι θα κάνω στο Χημείο…», αλλά έμειναν ιδέες. Στο πλαίσιο των ερευνών, με τη συνδρομή της «Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Διυλιστήρια και τις Χημικές Βιομηχανίες» (ο προκάτοχος της ΠΟΕ…), και του Δικτύου Συνδικάτων Πετρελαίου & Χημικής Βιομηχανίας της ΝΑ Ευρώπης (ο προκάτοχος της RETUN SEE…), αναζητήθηκαν Διυλιστήρια του εξωτερικού που «δούλευαν» τέτοια προγράμματα.

Ο Νίκος, μαζί με τον Κώστα τον Λάσκο από τη Μετατροπή και τον Στέλιο τον Παπαναγιώτου από τη Διύλιση (δεν θυμάμαι αν πήγε κι άλλος...), επισκέφτηκαν αρχικά ένα Διυλιστήριο της TOTAL στη Γαλλία, κοντά στη Χάβρη, στη Νορμανδία για περίπου μια βδομάδα, μιλώντας με τους ανθρώπους εκεί για το πρόγραμμα που δούλευαν. Ήταν 5ψήφιο, 35ήμερου κύκλου με την Κανονική Άδεια ελεύθερη. Παρόμοιο δούλευαν και σ’ ένα γειτονικό Διυλιστήριο της EXXON-MOBIL (αμφότερα στη δεξιά όχθη των εκβολών του Σηκουάνα στη Μάγχη…). Διέφεραν στο ότι της TOTAL ήταν 38ωρο σε Εβδομάδα 6 ημερών, ενώ της EXXON-MOBIL, 35ωρο σε Εβδομάδα 5 ημερών (δηλαδή ΠΛΗΡΕΣ 35ωρο! -για να καταλάβετε, εμείς δουλεύαμε τότε 40ωρο, σε Εβδομάδα 6 ημερών…)

Το Πρόγραμμα Βάρδιας που δούλευαν στα Διυλιστήρια της ΕΧΧΟΝ/MOBIL στο Accès Porte St Georges & της TOTAL στη Gonfreville-l'Orcher (αμφότερα στη δεξιά όχθη των εκβολών του Σηκουάνα στη Μάγχη…)

Ακολούθησε ακόμη μια βδομάδα στο Διυλιστήριο της BP στο Γκραγκενμάουθ, στη μέση της ανατολικής ακτής της Σκωτίας, κοντά στο Εδιμβούργο που αυτό μάλιστα είχε και πλατφόρμα Άντλησης στα ανοικτά στη Βόρεια Θάλασσα. Ήταν και αυτό 5ψήφιο, 35ήμερου κύκλου, «πλασματικού» όμως (αν θυμάμαι καλά…) 35ωρου σε 4ήμερο, με την Κανονική Άδεια ενσωματωμένη και ήταν αυτό που τελικά πάνω του βασίστηκε το 11ήμερο. Η βασική λεπτομέρεια είναι ότι, ΚΑΙ στο γαλλικό ΚΑΙ στο βρετανικό πρόγραμμα, υπήρχαν 5,7 ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ εργαζόμενοι σε ΚΑΘΕ θέση εργασίας! Αυτό ήταν η λύση στη διαθεσιμότητα λήψης των Αδειών και των Εκπαιδεύσεων. Κανείς και κανένα Ψηφίο ΔΕΝ «έκανε» σημαντικά γεγονότα μέσα ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΑ χρόνια!

Μια παρένθεση εδώ με αφορμή τις Εβδομαδιαίες Ώρες Εργασίας. Η τότε ηγεσία της ΓΣΕΕ είχε προτείνει στο Υπουργείο Εργασίας, μια ή κάποιες από τις επιχειρήσεις που είχαν βαρύνουσα συμμετοχή στην Εθνική Οικονομία (όπως τα ΕΛ.Δ.Α. και αργότερα ΕΛ.ΠΕ. …) να δουλέψουν 35ωρο σε Εβδομάδα 6 ημερών. Έμεινε ευχή και δεν υλοποιήθηκε ποτέ! Μετά την Ενοποίηση του 1998, ως ΕΛ.ΠΕ. πλέον «δουλέψαμε» 39ωρο από τον Ιούλιο του 1999 μέχρι τον Νοέμβριο του 2002 και έκτοτε 38ωρο μέχρι τον Αύγουστο του 2011, που επιστρέψαμε στο 40ωρο. Από τον Ιανουάριο του 2018 εργαζόμαστε 39 Ώρες σε Εβδομάδα 6 ημερών.

Έχοντας καταλήξει στο βρετανικό πρόγραμμα, προσαρμοσμένο στα δικά μας δεδομένα, στις συζητήσεις που έγιναν με την εταιρεία (εκπρόσωποί της οι Κ^οι Απόστολος Ριζάκος και Απόστολος Χρυσικός) γενικά, «χτυπούσαν» περίεργα οι 11 ημέρες και «φαινόταν» ένας δισταγμός. Άφηναν όμως το περιθώριο της διαπραγμάτευσης με μόνη υπόδειξη το 4ήμερο της Κανονικής Άδειας να ΜΗ συμπεριλαμβάνει τη Δευτέρα, αφού έτσι θα κερδίζαμε ΑΜΕΣΩΣ 3 μέρες κάθε χρόνο, την Καθαρά Δευτέρα, τη Δευτέρα του Πάσχα και τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος. Θυμίζω εδώ ότι μέχρι το 2014, κάθε Αργία που έπεφτε μέσα στη Κανονική Άδεια, τη κερδίζαμε. Αρχής γενομένης από Πέμπτη, το πρόγραμμα σπάει με Repo 1 ημέρας τα 7 πρωινά από τα εν συνεχεία 4 Απόγευμα και 3 Νύχτα, βάζει τις 11 ημέρες που συμπεριλαμβάνουν 4 Repo από Παρασκευή μέχρι Δευτέρα, το 4ήμερο της Κανονικής από Τρίτη μέχρι Παρασκευή και το 3ήμερο Repo από Σάββατο μέχρι Δευτέρα. Ακολουθούν τα 3 Απόγευμα, τα 4 Νύχτα και μετά από 2 ημέρες Repo ο Κύκλος ξαναρχίζει.

Το «11ήμερο» Πρόγραμμα Βάρδιας που εφαρμόστηκε στο Διυλιστήριο Ασπροπύργου από τις αρχές του 1996. 35ημερος κύκλος 5 ψηφίων με την Κανονική Άδεια ενσωματωμένη.

Εξετάσαμε το ενδεχόμενο να «αλλάξουμε» τα Απόγευμα-Νύχτα σε Νύχτα-Απόγευμα, αλλά υπήρξε μεγάλος προβληματισμός για την ημέρα της Αλλαγής αφού θα σχολάγαμε στις 07:00 και στις 15:00 έπρεπε να ξανάρθουμε. Η μορφή του προγράμματος, μετά από κάποιες διαφοροποιήσεις που δοκιμάσαμε (π.χ. προσθήκης Repo ανάμεσα στα Απόγευμα-Νύχτα, που ΜΕΙΩΝΑΝ όμως το 11ήμερο…), κατέληξε και ξεκίνησαν οι συναντήσεις με τον κόσμο, παρουσιάζοντας τη νέα πρόταση. Με δεδομένο ότι όταν δουλεύεις σε πρόγραμμα βάρδιας, ΔΕΝ υπάρχουν Συμβατικά Σαββατοκύριακα, Συμβατικοί (Συνοδικοί) μήνες και Συμβατικές Αργίες (ΥΠΑΡΧΟΥΝ όμως για τους δικούς μας ανθρώπους, ΜΗ ΤΟ ΞΕΧΝΑΜΕ ΑΥΤΟ…), δόθηκε έμφαση στους 10,42 35ήμερους κύκλους του έτους (ΑΥΤΟΙ είναι οι «μήνες» της βάρδιας…) και -φυσικά- στην ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΗ ΑΠΟΥΣΙΑ οποιουδήποτε Προγραμματισμού Κανονικής Άδειας, αφού τονιζόταν ιδιαίτερα η λήψη 3 -ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ- 11ήμερων ΜΕΣΑ στο καλοκαίρι (τα 2 χρονικά ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ…), ΧΩΡΙΣ να χρειάζεται να διαπραγματευτείς με ΚΑΝΕΝΑΝ γι’ αυτό.

Υπήρξαν αντιδράσεις, κυρίως στη Διύλιση που ήταν και οι παλαιότεροι. Το μεγάλο ζόρι των εξηγήσεων και προθέσεων (λες και ήταν η εταιρεία…) το τράβηξαν ο Κώστας ο Λάσκος και ο Θωμάς ο Κώτσιας που, σαν μέλη του Δ. Σ. του Σωματείου που εργάζονταν ή προέρχονταν από την βάρδια, στηρίζοντας ΣΘΕΝΑΡΑ και ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΟΥΣ τις αιτιάσεις των νέων που φωνάζαμε για αποκατάσταση της ισονομίας, δέχτηκαν ιδιαίτερο βάρος και πίεση. Εμείς, δρούσαμε υποστηρικτικά, προετοιμάζοντας τις παρουσιάσεις και βοηθώντας στη κατανόηση. Τότε προτάθηκαν και οι Αλλαγές Βαρδιών για επέκταση του 11ήμερου. Προτείναμε την αλληλοκάλυψη (υποχρεωτικά με υπερωρίες…) με τα 3ήμερα πριν ή (κυρίως…) ΜΕΤΑ το 11ήμερο, κάνοντάς το 14ήμερο που αποδείχτηκε από την ίδια τη ζωή ότι κάλυπτε ΑΠΟΛΥΤΑ τις ανάγκες των οικογενειακών διακοπών. Για την ιστορία να σας πω ότι αυτό στις ΒΕΑ εφαρμόστηκε κατά κόρον. Υπήρξαν και περιπτώσεις προσθήκης 7ήμερου μετατρέποντάς το σε 20ήμερο!

Οι λύση που είχε προταθεί για το Πάσχα. Αριστερά το πρόγραμμα όπως "τρέχει" και δεξιά η προτεινόμενη λύση 

Έγινε αντιληπτό και το πρόβλημα με τα συνεχόμενα Πάσχα. Το 11ήμερο, κατά μια διαβολική σύμπτωση, σε κύκλο 15ετίας σε «βγάζει» 6 ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΑ Πάσχα ΈΞΩ (3 στο πρώτο και 3 στο δεύτερο Σ/Κ του 11ήμερου) και μετά 9 ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΑ Πάσχα ΜΕΣΑ (με τη σειρά, 3 Νύχτα, 3 Πρωί και 3 Απόγευμα). Προσπάθησα να το διορθώσω, βγάζοντας ένα πρόγραμμα που διαφοροποιείται σε διάρκεια 4 ημερών, «φέρνοντας» τα Πάσχα στο «υποφερτό» 2 ΜΕΣΑ - 1 ΕΞΩ - 1 ΜΕΣΑ - 1 ΕΞΩ σε κύκλο 5ετίας, αλλά απαιτεί θυσία -μάλλον- «δύσκολη» αφού πρέπει Ψηφία που είναι σε Repo να έλθουν μέσα. Βέβαια, τα Ψηφία αλληλοκαλύπτονται, αλλά «δύσκολα» θα προχωρούσε κάτι τέτοιο.

Είχε και διάφορα «περίεργα» η εφαρμογή του. Για την ιστορία, ένα παράδειγμα. Όταν εφαρμόστηκε το πρόγραμμα, το Ψηφίο Α ευνοήθηκε από το 1998 «βγαίνοντας» 7 συνεχόμενα Πάσχα ΕΞΩ! Υπήρχε μάλιστα ένας μύθος που έλεγε ότι «[…] είχα βάλει εγώ το χεράκι μου επειδή ανήκα τότε στο Ψηφίο Α’»! Ήρθε-ήρθε και με τη πάροδο των ετών, το πρόγραμμα «διόρθωσε» ΜΟΝΟ ΤΟΥ την «ατασθαλία» του, αφού όταν ξαναήλθε η σειρά του, το Ψηφίο Α «βγήκε» 5 συνεχόμενα Πάσχα ΕΞΩ! (Εγώ όμως ήμουν στο Ε’ τότε…)

Το πρόγραμμα της -τότε- ΕΚΟ στη Θεσσαλονίκη. Το «Χειμερινό», 35ήμερο, 5ψήφιο, από περίπου μέσα Ιουνίου μέχρι μέσα Σεπτέμβριου, "γύριζε" σε «Θερινό», «τύποις» 4ψήφιο, 28ήμερο χωρισμένο σε 5 περιόδους, ώστε κάθε Ψηφίο να βγαίνει σε 20ήμερη Κανονική Άδεια.

Στις Ψηφοφορίες που ακολούθησαν, «αντίπαλο» πρόγραμμα ήταν αυτό που δούλευε η -τότε ακόμα- ΕΚΟ στη Θεσσαλονίκη. Εξαιρετικό «Χειμερινό Πρόγραμμα», 5ψήφιο, 35ήμερου κύκλου, που όμως, από περίπου τα μέσα Ιουνίου μέχρι τα μέσα Σεπτέμβριου, άλλαξε στο «Θερινό Πρόγραμμα»! Γινόταν «τύποις» 4ψήφιο, 28ήμερου κύκλου χωρισμένο σε 5 περιόδους, με κάθε Ψηφίο να βγαίνει σε αλληλουχία σε 20ήμερη Κανονική Άδεια. Το Ψηφίο που επέστρεφε από την Άδεια, έπαιρνε τη θέση του Ψηφίου που «έβγαινε». Διατηρούνταν έτσι μια ισορροπία με την πάροδο των ετών αφού το «βοηθούσε» το γεγονός ότι αν «έμπαινες» π.χ. Ψηφίο Α’ στο «Θερινό Πρόγραμμα» και έπαιρνες στη θέση του Ψηφίου Δ’ όταν επέστρεφες, ακολουθούσες το πρόγραμμα του Δ’ μέχρι το επόμενο Καλοκαίρι.

Αυτή η εναλλαγή «Χειμερινού» σε «Θερινό» λειτούργησε ανασταλτικά τότε. Το πρόγραμμα «κουβαλούσε» κάποιες παθογένειες που θέλαμε να διορθώσουμε, π.χ. Άδειες Ιούνιο και Σεπτέμβριο, που μας είχαν γίνει εφιάλτης ή (κάτι πολύ σημαντικό τότε…) τι θα γινόταν αν άλλαζες (ή σε… «άλλαζαν»…) ψηφίο εν τω μεταξύ. Να πω την αλήθεια, διατηρούσα σοβαρές επιφυλάξεις στο πως θα εξασφαλιζόταν κάτι τέτοιο. Ότι ΔΕΝ θα έπαιρναν δηλαδή (μέσω των «αλλαγών»…) τις «Καλές Άδειες» ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΙΑ οι ίδιοι και οι ίδιοι, καταστρατηγώντας την ισορροπία λήψης της Κανονικής! Στα μειονεκτήματά του (έτσι εκτιμήθηκε τότε…) ήταν και το σχετικά δύσκολο πρόγραμμα εργασίας κατακαλόκαιρο με 7ήμερες ΙΔΙΕΣ βάρδιες.

Το 11ήμερο υπερψηφίστηκε από τα 2/3 των εργαζομένων στις βάρδιες. Υπήρξαν ΚΑΙ από την εταιρεία αντιδράσεις. Ήταν τότε που ο Κος Σαράντος ο Κυριακόπουλος, Προϊστάμενος στις Μονάδες Μετατροπής, συνέβαλε στη λύση προτείνοντας τη δοκιμαστική λειτουργία για κάποιους μήνες, εφαρμόζοντάς το από τις 2 Φεβρουαρίου του 1996 στο Τμήμα του. Στις Μονάδες Διύλισης εφαρμόστηκε 3,5 μήνες αργότερα, στις 17 Μαΐου του 1996. «Σέρνεται» ένας μύθος ότι εφαρμόστηκε στη Διύλιση 3,5 μήνες αργότερα γιατί κάποιοι ΔΕΝ ήθελαν να «χαραμίσουν» το Πάσχα. Δεν ισχύει, γιατί η αλήθεια είναι αυτή που αναφέρω παραπάνω. Εξάλλου, το Πάσχα του 1996 «έπεσε» στις 14 Απριλίου. Είναι υπερβολικά μεγάλο το διάστημα του μήνα μέχρι την εφαρμογή του.

Συνέβησαν αρκετά ευτράπελα κατά τη διάρκεια των παρουσιάσεων. Συνάδελφος έλεγε του Θωμά: 

«Τι θα κάνω τώρα που θα πρέπει να βλέπω τη γυναίκα μου 11 μέρες συνεχόμενες;» 

ή κάποιος άλλος με καταγωγή από τα Δωδεκάνησα που μεμψιμοιρούσε: 

«Κατέβαινα ένα μήνα, κανόνιζα τα ενοικιαστήρια και ησύχαζα, Τώρα τι θα κάνω, ΕΤΣΙ ΟΠΩΣ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΑΤΕ(!), που πρέπει να κατεβαίνω κάτω 3 φορές;»

Το δεδομένο είναι ότι ΟΛΑ τα Προγράμματα Βάρδιας έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Γενικά μιλώντας, με το 11ήμερο, ο προγραμματισμός της ζωής μας έγινε καλύτερος. Να πω εδώ ότι, η συντριπτική πλειοψηφία όσων διαφωνούσαν, μετά παρέλευση 2ετίας/3ετίας ευχαριστούσαν για το πρόγραμμα. Έκαναν θραύση τα πλαστικοποιημένα προγράμματα που μοιράζονταν στους συναδέλφους, που πολλοί μου ζητούσαν και τα έδιναν και στις συντρόφους/συζύγους τους! Μετά ήλθαν τα smartphones και οι σχετικές εφαρμογές! Να πούμε εδώ επίσης ότι το 11ήμερο «βοήθησε» ΚΑΙ οικονομικά αρκετούς από αυτούς που εμπλέκονταν σε μια δεύτερη απασχόληση, αφού άφηνε ένα πολύ μεγάλο χρονικό περιθώριο για ν’ ανταπεξέλθεις, κάτι που -γενικά- η εργασία σε πρόγραμμα βάρδιας ΔΕΝ «πολύ-υποστηρίζει»! Το αναφέραμε/τονίζαμε κι αυτό στις παρουσιάσεις και πιστεύω ότι έπαιξε το ρόλο του! Επίσης, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι αρκετοί κατάφεραν να πραγματοποιήσουν απρόσκοπτα ταξίδια που είχαν ονειρευτεί, ΧΩΡΙΣ να απωλέσουν ημέρες ή να υποχρεωθούν σε κανέναν. 

Δεν φυτρώσαμε! Ζήσαμε…

Βράδυ στη δουλειά. Για ν’ αντιμετωπίσεις την -φυσιολογική- χαλάρωση, ξεκινάς τις βόλτες στις Μονάδες και την Εγκατάσταση, κυρίως για να «κρατηθείς». Στις συναντήσεις με τους Χειριστές έξω στα καμαράκια, η κουβέντα πολλές φορές περιστρέφεται και σ’ άλλα πράγματα πέρα απ’ τη δουλειά! Σε μια τέτοια κουβέντα λοιπόν πρόσφατα, γύρω στις 3:30 ξημερώματα, αυτή έφτασε στις σχέσεις μεταξύ των φύλων. Μαζί με τον «Παλιό» (εγώ είμαι ο «Αρχαίος…»), πιο «έμπειρος» αυτός από εμένα (σε θέματα που αφορούν τη πληθώρα των σχέσεων με το ωραίο φύλο -παίζει ρόλο ο τόπος που μεγάλωσε...), συμβουλεύαμε τους νεότερους ότι το παν σε μια σχέση είναι ο σεβασμός ανάμεσα στους συντρόφους και η αλληλοκατανόηση!

Τους έλεγα -παραφρασμένη- τη φράση του Κοέλιο ότι:

• «[…]  είναι συναρπαστικό να αγγίζετε, να αγκαλιάζετε και να χαϊδεύετε το σώμα μιας γυναίκας! Παίξτε μαζί της όταν ερωτοτροπείτε! ΔΕΝ ειν’ ανάγκη όλα να περιστρέφονται γύρω από το sex!»

Συνεχίζοντας, προσπάθησα να το φέρω στα μέτρα μου (μεγαλώσαμε βλέπετε…) λέγοντας ότι:

•  «… περνώντας τα χρόνια, μερικές ρυτίδες στο πρόσωπο, μερικές ουλές στην κοιλιά, μερικές εντελώς φυσιολογικές ραγάδες, δεν αφαιρούν ομορφιά, αντίθετα προσθέτουν! Είναι η μαρτυρία ότι αυτές οι γυναίκες, οι σύντροφοί σας, κάτι έκαναν στη ζωή τους, δεν παρέμειναν στη ναφθαλίνη, παρά έζησαν!»

Ο «Παλιός» συμφώνησε ανεπιφύλακτα μαζί μου και ξεκίνησε να λέει ιστορίες από τα νιάτα του, περιπέτειες από τα καλοκαίρια του ως μπάρμαν στα Νησιά μας. Παρατήρησα ότι γενικά ΚΑΙ οι δυο μας ΔΕΝ φοβηθήκαμε να εκτεθούμε! Στη διασταύρωση των εμπειριών μας, ανέφερα τη πρώτη ερωτική μου περιπέτεια, τη Νικόλ, μια Μιγάδα με απίστευτο άρωμα, η πρώτη γυναίκα που «μύρισα» στη ζωή μου  σ΄ ένα από τα νησιά του Αργοσαρωνικού ή την Κορασόν, μια Αργεντίνα 10 χρόνια μεγαλύτερή μου που τη γνώρισα στο καφέ στον προαύλιο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου, ανάμεσα σε κοπάνες από τις Μεταλυκειακές σπουδές μου. Μας παρακολουθούσαν σαν χάνοι! Μου ‘κανε εντύπωση, τους το ‘πα κιόλας, ότι:

• «… Ακόμη και τώρα, σας ανοίγουμε τη καρδιά μας κι εσείς αντί να χαλαρώσετε και να πείτε μια κουβέντα για τις σχέσεις σας, (το διευκρίνισα, αυτές που έχουν τελειώσει, ΜΗΝ αναφέρεστε στις ενεργές…) φαίνεστε κουμπωμένοι! Σαν να ντρέπεστε γι’ αυτές!»

Κάποιοι απ' αυτούς, εξανέστησαν και φανερά ειρωνικά, αμφισβήτησαν ΟΧΙ το ότι μπορεί να υπήρξαν οι εμπειρίες που αναφέρθηκαν από μας, αλλά το θέμα τους ήταν η τρυφερότητα που κυριαρχούσε στις κουβέντες μας, ακόμη και για εφήμερες, λιγόχρονες σχέσεις που υπήρξαν στη ζωή μας! Μάλιστα, εκεί ήταν που ο «Παλιός» παραδέχθηκε και μια ατασθαλία του, το «βάρος» μιας ιταμής συμπεριφοράς του απέναντι σε γυναίκα!...

Νευρίασα, σηκώθηκα όρθιος και σχεδόν επικριτικά τους είπα ότι:

• «Πρέπει να ‘μουνα γύρω στα 10-12, όταν πρωτοσκίρτησαν τα μήδεα του υπογάστριού μου για γυναίκα! Μια κούκλα στα μάτια μου (σημειωτέον, ΈΤΣΙ παραμένει μέχρι σήμερα!...), ένα κορίτσι 2-3 χρόνια μεγαλύτερο από μένα, αναπτυγμένη σωματικά με τέλειες αναλογίες και θεϊκές καμπύλες! Πέρα απ’ τους δικούς της φίλους, έκανε παρέα με μεγαλύτερους από μένα (ένεκα του αδελφού της...) και πρέπει να μ' είχε πάρει χαμπάρι, γιατί όποτε τύχαινε και βρισκόμασταν (στη παρέα του ήταν ο αδελφός του κολλητού μου...) ήταν ΠΑΝΤΑ διακριτική απέναντί μου».

Βλέπετε, όπως σας είπα, θεώρησα φυσιολογικό να «εκτεθώ»! Γιατί; Γιατί πολύ απλά ΔΕΝ το θεωρώ έκθεση, παρά εμπειρία ζωής, μια «τιμή» που μου ‘λαχε όταν το παιδί ξεκίναγε να μεταμορφώνεται σε έφηβο και να εξελιχθεί σε άντρα! Με σιγοντάρησε κι ο «Παλιός» με ανάλογη δική του εμπειρία, το -απ' ότι φαίνεται- απωθημένο του, μια όμορφη Βεροιώτισσα που πρέπει να του ’χει αφήσει «πληγή χαίνουσα»! Βλέποντας τους νεότερους να ηρεμούν, πήρα φόρα και συνέχισα:

• «ΔΕΝ με αποδοκίμασε ΠΟΤΕ της, το αντίθετο μάλιστα, μου συμπεριφερόταν ΠΑΝΤΑ «στοργικά»! Η ζωή προχώρησε, μεγαλώναμε, συνεχίστηκε αυτό το παιχνίδι και στην εφηβεία, αυτή όμως ΔΕΝ  χλεύασε ΠΟΤΕ την πασιφανή αμηχανία μου απέναντί της, το αντίθετο, όποτε μ' έπιανε να την κοιτάω, μου χαμογελούσε κι όλος ο κόσμος έλαμπε! Εκπάγλου καλλονής, μάλλον είχε ΠΛΗΡΗ επίγνωση της εξωτικής ομορφιάς της, ήταν ΠΑΝΤΑ πρόσχαρη με όλους και μ' ένα γέλιο ΜΟΝΙΜΩΣ ζωγραφισμένο στο πρόσωπό της! ΠΑΝΤΑ μου μιλούσε ευγενικά και από τη εν γένει συμπεριφορά της, έφτασα να πιστεύω ότι της άρεσα κι εγώ! Πραγματικά, πίστευα ότι ήταν κι αυτή ερωτευμένη μαζί μου!

Μερικοί μειδίασαν! «Καργιόληδες, σας έχω…» σκέφτηκα…! Για να «περιορίσω» την ενδεχόμενη αναφορά του «Χάσματος των Γενεών», σκέφτηκα να τους το «φέρω» πιο κοντά στις σημερινές γενιές. Ο «Παλιός» μου ‘κανε νόημα να ηρεμήσω! Ποιος να ηρεμήσει; Είχα «κόψει καπίστρι»! Τους ανέφερα λοιπόν ότι:

• «Φυσικά και ΔΕΝ ήταν όλοι έτσι στη γενιά μας. Υπήρχαν πολλοί που σε γενικές γραμμές φέρονταν απαξιωτικά στη γυναίκα! Έχει να κάνει με την -παραδοσιακά αισχρή- αντίληψη της άβουλης, παθητικής και υποτακτικής δούλας, έρμαιο στις ορέξεις του «αφέντη. Ε! ΟΛΟΙ αυτοί ΔΕΝ μπορούσαν να σταθούν δίπλα σε μια γυναίκα με άποψη!»

Θέλοντας να αποφύγω αναφορά στη βία, προσπάθησα να το ενισχύσω λέγοντας ότι:

• «... ήξερα κι άλλους που τη γούσταραν, ΑΛΛΑ όταν τύχαινε να ακούσω το τι συζητούσαν, είχα παρατηρήσει ότι κυριαρχούσε η χυδαιότητα!»

Σ’ αυτό το σημείο, άρχισα να παίρνω χαμπάρι ότι παρα-σοβάρευε το πράγμα! Το «γύρισα» λοιπόν κι εγώ στο «μόρτικο» λέγοντας:

• «Πρέπει να τον «παίζανε» πολλοί γιαουρτομούνηδες τον μπαργαλάτσο τους για πάρτη της και πρέπει να ‘χαν μπατανιάσει ΟΛΟΥΣ τους τοίχους του σπιτιού τους! Βλέπετε, ΜΟΝΟ έτσι μπορούσαν να τη “πλησιάσουν” οι συγκεκριμένοι! Εγώ, θεωρούσα τον εαυτό μου «Άρχοντα», βολευόμουνα με την -εξ αγχιστείας- επαφή! Μου αρκούσαν οι φευγαλέες συναντήσεις, το γέλιο της όταν μ’ έβλεπε! Ότι επιδίωκε -το ‘βλεπα στις κινήσεις της- να στέκεται δίπλα μου! Και που μου απηύθυνε ΠΑΝΤΑ τον λόγο! Στο εφηβικό μυαλό μου, λειτουργούσε ως ιδανικό!»

Οι νεότεροι (όχι όλοι...) άρχισαν να γελάνε και με «κατηγόρησαν» για ρομαντικό! Αντέτεινα φωνάζοντας ότι:

• «ΔΕΝ είναι ρομαντισμός μαλάκες! Είναι ο τρόπος που μεγαλώσαμε!»

Τους είπα ότι η γενιά μας ΔΕΝ έκανε σχέσεις από το πληκτρολόγιο, αλλά από την επαφή! Προσπαθούσαμε να εκμεταλλευτούμε ΚΑΘΕ στιγμή όταν βρισκόμασταν με τα κορίτσια και μάλλον το ίδιο σκέφτονταν κι αυτές για μας! Τους ανέφερα ότι γενικά, υπήρχε άλλη χημεία τότε! Κατέληξα λέγοντάς τους ότι το ΙΔΙΟ μας το σπίτι μας έβαζε περιορισμούς. Η συγχωρεμένη η μάνα μου,  μου 'χε ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ «απαγορέψει» να δω «αλλιώς» όποιο κορίτσι περιλάμβαναν τα «[…] τετράγωνα γύρω από το σπίτι μας»! Τι εννοούσε; Κρατιέστε;... Χονδρικά, ο σταυρός που αυτά οριζόντουσαν, μέχρι το Γήπεδο στα ανατολικά, τον Άη-Δημήτρη και τη κεντρική Λεωφόρο της πόλης στα δυτικά, εκεί που 'ναι το LIDL σήμερα στα βόρεια, και το βενζινάδικο του «Γιαν'- Μαύρου» στα νότια! ΟΛΟΣ ο ανατολικός Ασπρόπυργος!...

• «Μη τολμήσεις κακούργε, θα σε σφάξω στο γόνατο αν μάθω ή αν μου πούνε... Πρόσεχε»!

Ρε Μάνα!... Οι δερβέναγες που “βάζαμε”, [εκεί που τους βάζαμε εν πάση περιπτώσει], το ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ πρόβλημα αυτής της πόλης, του μικρού «Παρισιού» μας!… «τς’ ντο θούα κόσμι?» και «να μούαρ δούνα!» («τι θα πει ο κόσμος?» και «μας πήρε η ντροπή» αντίστοιχα στη γλώσσα των Θεών και των Ηρώων για τους αδαείς…). 

Λες και τον ρωτήσαμε ποτέ αυτόν τον κόσμο;

Πέρασε στο υποσυνείδητο! Το ‘κανα κι εγώ όταν γιος μου, ο Περικλής μου, μου ανακοίνωσε ότι:

• « … είμαι μαζί με μια κοπέλα, που ξέρεις πολύ καλά τη μαμά της, είσαι από τους αγαπημένους της συμμαθητές!»

Στις λεπτομέρειες μου ανέφερε το -μετά το γάμο- επώνυμό της (Καλλιέρη…), για να του απαντήσω ότι ΔΕΝ είχα συμμαθήτρια με τέτοιο επώνυμο! Και πριν προλάβει το παιδί να διευκρινίσει, «πήρα στροφές»:

• «Πρόσεχε κακομοίρη μου, γιατί εγώ τη Σόφη την είχα σαν αδελφή μου! Άσε που με ‘’προστάτεψε’’ κάποτε όταν πήγα να σπάσω ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΩΣ τα μούτρα μου, με μια κοπέλα ΕΚΤΟΣ των ορίων που έβαλε η γιαγιά σου! Με τον (εκλιπόντα πλέον…) πατέρα της και τον αδελφό του, έχω εξαιρετικές σχέσεις, με τη θεία της είμαστε συνάδελφοι στη δουλειά!...»

Τις συμμαθήτριές μου τις έβλεπα σαν αδελφές μου (μία διέφερε, αυτή που αναφέρω παραπάνω, αλλά ευθύς-εξαρχής είχε διαφορετικό υπόβαθρο αυτή η σχέση…). Κάποιες απ’ αυτές ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ μυστικά μου! Τι να ξεχάσω; Το απίστευτο ξύλο που ‘χαμε παίξει με κάποιους απ’ ένα Λύκειο του Χολαργού, όταν σε μια εκδρομή στο Προκόπι, στον Άγιο Γιάννη το Ρώσο, κάναμε το γήπεδο ροντέο! Κι αυτό γιατί στον ποδοσφαιρικό αγώνα που παίξαμε, έπιασα πέναλτι και επευφημήθηκα από τα κορίτσια-θεατές! Γεγονός είναι ότι πανηγυρίστηκε -μάλλον- υπερβολικά και ο «εκτελεστής» (προφανώς εκνευρισμένος…) θεώρησε ότι έπρεπε να μιλήσει απαξιωτικά γι’ αυτές. Τον «εκτέλεσα» με μια γεμάτη κλωτσιά, χαμηλά (καταλαβαίνεται που…) για ν’ ακολουθήσει μια επική σύρραξη! Μου πέσανε 3-4 επάνω μέχρι να πάρουν χαμπάρι οι δικοί μας! Έφαγα αλλά κι έδωσα! Ακόμη διακρίνεται μια ουλή στο κεφάλι μου! Αυτός όμως ΔΕΝ σηκώθηκε! Έμεινε διπλωμένος!…

Οι συμμαθήτριες και φίλες της αδελφής μου; Που να τολμήσω να εναντιωθώ στους Νόμους της μάνας μου! Θεωρώ ως Μεγαλύτερο Παράσημο στη ζωή μου, όταν λίγο πριν πάω φαντάρος, Καλοκαίρι του ’82,  καθόμουνα με τον κολλητό μου (αυτός υπηρετούσε ήδη, στη Χίο…) στο κάτω παγκάκι της πλατείας του χωριού μας, όταν είδαμε τον πατέρα φίλου μας -σπούδαζε στο εξωτερικό τότε- που η αδελφή του ήταν καλή φίλη με τη δική μου, να ‘ρχεται προς το μέρος μας! Τους καθιερωμένους εγκάρδιους χαιρετισμούς διαδέχτηκε μια κουβέντα του σημαδιακή:

• «Γιάννη! Τα κορίτσια έχουν καιρό να βγούνε βόλτα!...»

Μείναμε μαλάκες με τον Μίμη! Για σκεφτείτε το λίγο! Μου εμπιστεύτηκε την κόρη του! Η τιμή ΔΕΝ ήταν τόσο για μένα, όσο για την οικογένεια! ΉΞΕΡΕ πολύ καλά τι έλεγε και σε ποιον το ‘λεγε! Εν πάση περιπτώσει, το αίτημα μεταφέρθηκε καταλλήλως, οι οικογένειες των φίλων της αδελφής μου συνεννοήθηκαν, και τις «βγάλαμε» βόλτα! Τα κορίτσια το κατά-χάρηκαν.

Να γυρίσουμε στα πρόσφατα… Οι νεότεροι μάλλον βαρέθηκαν τη κουβέντα! Ομολογουμένως ήταν έντονη και από τις 2 πλευρές. Έμενα και του «Παλιού» από τη μία και των νεότερων από την άλλη! Αμφότεροι θεωρούμε ότι δυσανασχέτησαν από τις συγκρίσεις που -μάλλον μοιραία- ήλθαν μπροστά τους! Επικαλέστηκαν ελέγχους στις Μονάδες και την «κάνανε» σιγά-σιγά όλοι τους! Μείναμε να κοιταζόμαστε και να βαρια-ανασαίνουμε από την ένταση της κουβέντας! Είπαμε κάποιες κουβέντες, κυρίως για καταστάσεις που -μάλλον- έμειναν ανολοκλήρωτες! Ένας -ας τον πούμε- μικρός απολογισμός για τη ζωή που «…πέρασε και χάθηκε», όπως -παραφρασμένα- λέει και το τραγούδι του Γιάννη Πάριου. Σηκώθηκα, πήρα τον ασύρματο, ίσιωσα το κράνος και βγαίνοντας από το χώρο, κοντοστάθηκα στη πόρτα! Έχοντας θυμηθεί μια ρήση από τον «Βίο και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» του Νίκου Καζαντζάκη, αφού την «πετσόκοψα» εκεί που ήθελα, γύρισα και του 'πα:

• «[...] όλες τις αμαρτίες τις συχωρνάει ο Θεός· ετούτη όμως δεν τη συχωρνάει. Αλίμονο στον άντρα, που μπορούσε να κοιμηθεί με γυναίκα και δεν το καμε· και αλίμονο στη γυναίκα που μπορούσε να κοιμηθεί με άντρα και δεν το ‘καμε»

Μου βγήκε το παράπονο! 

Έσκυψα το κεφάλι και χάθηκα στις Μονάδες!...

Οι φωτογραφίες από αναρτήσεις στο Facebook εδώ και εδώ.