Κι όμως, οι Ελληνες άλλαξαν!

ΕΡΕΥΝΑ.

7 ΣΤΟΥΣ 10 ΠΟΛΙΤΕΣ ΥΙΟΘΕΤΗΣΑΝ ΝΕΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ -ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ- ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ.

Υπό την πίεση του μνημονίου το 82,7% αγοράζει λιγότερα και φθηνότερα προϊόντα, το 40% περιόρισε τις δαπάνες ακόμη και σε βασικά είδη διατροφής, οι περισσότεροι κάνουν πολιτικό γάμο, ενώ τα διαζύγια (λόγω κόστους) περιορίστηκαν.

Για πρώτη φορά στη μεταπολιτευτική ιστορία η άλλοτε «δοξασμένη» μεσαία τάξη με τις αμέτρητες κάρτες, τα κινητά, τα ξέφρενα καταναλωτικά ένστικτα, την εγκατάλειψη της επαρχίας και το συνωστισμό στις μεγαλουπόλεις, η τάξη που υπήρξε το αγαπημένο παιδί των τραπεζών, του χρηματιστηρίου και των πολυεθνικών, φαίνεται πως επαναδιαπραγματεύεται τους όρους με τους οποίους θέλει να ζήσει από δω και πέρα και σκέφτεται καλά πριν απαντήσει στην ιστορική-φιλοσοφική ερώτηση: Αλλάζει ο Έλληνας;

Υπό άλλες συνθήκες θα απαντούσε αυθόρμητα: Σιγά μην αλλάζει! Τώρα, όμως, το σκέφτεται. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από τις έρευνες της τελευταίας διετίας για την καταναλωτική του συμπεριφορά, που έχουν προκαλέσει ένα μίνι «τσουνάμι» στους ειδικούς του μάρκετινγκ, αλλά και από μελέτες για το υπό διαμόρφωση κοινωνικό μοντέλο.

Η ραγδαία οικονομική επιδείνωση έχει επιφέρει σειρά αλλαγών στην καθημερινότητα για επτά στους δέκα έλληνες πολίτες. Κομμένα τα ακριβά ρούχα, η συχνή διασκέδαση, τα αυτοκίνητα, τα κινητά, οι πολυτέλειες των θρησκευτικών γάμων, τα έξοδα των διαζυγίων, τα αεροπορικά ταξίδια εσωτερικού, τα παραγεμισμένα ψυγεία με ό,τι πρόσφεραν οι διαφημιστές των πολυεθνικών, κομμένες όμως και οι συναισθηματικές υπερβολές -με ό,τι αυτό συνεπάγεται- σε μία ελληνική νοοτροπία που μέχρι πρότινος στο μεγαλύτερο ποσοστό της δεν χαρακτηριζόταν από καρτερικότητα (αυτός είναι ο όρος που πλέον συνοδεύει ένα σημαντικό ποσοστό Ελλήνων στις καθημερινές του αποφάσεις, όπως τουλάχιστον καταγράφεται από ερευνητές του τομέα μάρκετινγκ).

Όμως, αυτό που επιπλέον διαπιστώνεται στην έρευνα της «Κ.Ε.» είναι ότι την ίδια ώρα που ένα σημαντικό κομμάτι της μεσαίας τάξης επιλέγει το «αλλάζουμε» από το «αλλάζουμε ή βουλιάζουμε» του πρωθυπουργού, κρίσιμοι τομείς του κρατικού μηχανισμού, όπως η δημόσια υγεία και η κοινωνική πρόνοια, παραμένουν στο «βουλιάζουμε», παρασύροντας στο βυθό χιλιάδες άλλους Έλληνες των κατώτερων οικονομικών στρωμάτων.

Το «Δεν» που έχει βάλει πια στη ζωή του ένα σημαντικό ποσοστό Ελλήνων, πλέει σε μία καθ' όλα αντιφατική πραγματικότητα. Οι Έλληνες ξαναγυρνούν στη δημόσια υγεία (ποσοστό 20-30%) αλλά όχι εκείνη σ' αυτούς. Ζητούν όλο και περισσότερα από τη δημόσια εκπαίδευση, μη αντέχοντας το βάρος της ιδιωτικής, αλλά εκείνη τους γυρνά την πλάτη, με το βάρος να πέφτει στις συγχωνεύσεις της τελευταίας περιόδου, πολλές από τις οποίες χαρακτηρίστηκαν άδικες.

Και τέλος, προσφεύγουν στις κοινωνικές υπηρεσίες για να βρουν τις πόρτες κλειστές. Κι όλα αυτά ενώ η πολιτεία γνώριζε πως πριν από την προσφυγή στο ΔΝΤ ήταν αναγκαίο ένα σχέδιο προστασίας της ζωής των πολιτών (ανακοίνωση Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το 2009)!

Έτσι, η διαδικασία «αλλαγής» χωρίς τη στήριξη της πολιτείας ήταν μονόδρομος. «Όσοι πολίτες καταφέρνουν να ξεπεράσουν το σοκ, επιχειρούν να επινοήσουν μεθόδους υπέρβασης της κρίσης. Η κρατική υπόσταση παρά τις πλημμελείς δομές της, κατά κάποιον τρόπο εγγυάτο την ισορροπία, ενώ τώρα κλυδωνίζεται και μαζί με αυτήν καταρρέει η αυτοεικόνα του ατόμου και ο ρόλος του μέσα στο πλαίσιο που καρκινοβατεί», υποστηρίζει στην «Κ.Ε.» ο Ευστράτιος Παπάνης, επίκουρος καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στο πλαίσιο της μελέτης του «Κρίση και αξίες».

Σ' αυτό το αβέβαιο πλαίσιο, επτά στους δέκα Έλληνες προσπαθούν να πάρουν βαθιά ανάσα σε οικονομικό, προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο.

Ενδεικτικά:

1. Μια από τις πρώτες έρευνες που ανίχνευσαν τη νέα τάση, ήταν του Τμήματος Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου, όπου αναφερόταν πως μόλις το 17,3% των πολιτών δεν έχει αλλάξει τις αγοραστικές του συνήθειες, συγκριτικά με το άλλο 82,7% που αγοράζουν πλέον φθηνότερα και λιγότερα προϊόντα, είτε αναβάλλουν σημαντικές αγορές. Μεταγενέστερες έρευνες καταγραφής της καταναλωτικής συμπεριφοράς επιβεβαίωσαν την αρχική. «Τα άτομα προγραμματίζουν περισσότερο τις δαπάνες, ιεραρχούν τις ανάγκες τους και περιορίζουν τις παρορμητικές αγορές», υποστηρίζει ο πανεπιστημιακός Γ. Μπάλτας. Ίσως είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του μάρκετινγκ που παρακολουθώντας την καταναλωτική συμπεριφορά των Ελλήνων, διαπιστώνεται πως πια δεν υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη φίρμα ενός προϊόντος, όσο για την τιμή και το κυριότερο για την «ηθική πλευρά» (fair trade) μιας πολυεθνικής! Ίσως γι' αυτό παρομοιάζουν τον νέο «shopper» ως «καταναλωτική βόμβα», και θεωρούν επιβεβλημένη την περαιτέρω μελέτη του φαινομένου.
2. Δεν είναι μόνον η αγορά ένδυσης και υπόδησης που εμφανίζει τις μεγαλύτερες αποκλίσεις συγκριτικά με το 2010. Σημαντικές αποκλίσεις παρουσιάζει και η αγορά των τροφίμων, με 4 στους 10 να έχουν περιορίσει τις δαπάνες τους ακόμη και σε βασικά είδη διατροφής. Πλέον, επισκεπτόμαστε περισσότερες φορές ένα σουπερμάρκετ, αλλά αγοράζουμε λιγότερα προϊόντα.
3. Ενώ οι απευθείας αγορές στα σημεία πώλησης εμφανίζουν βαθμιαία πτώση, δεν παρατηρείται το ίδιο στις αγορές μέσω Διαδικτύου, οι οποίες παρουσιάζουν άνοδο κατά 40% συγκριτικά με το 2010 (Επιμελητήριο Αρκαδίας, συνέδριο «Ψηφιακές Ενισχύσεις»).
4. Ένας στους δύο δεν ανανεώνει τη συσκευή του κινητού του ή τον υπολογιστή και δεν αγοράζει αυτοκίνητο. Από τον Ιανουάριο μέχρι και τον περασμένο Μάρτιο εκδόθηκαν λιγότερες άδειες καινούριων ή μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2010. Η πτώση ξεπέρασε το 50%. Κάτι ανάλογο συνέβη και με τις μοτοσικλέτες, με μείωση 21,4%. Από την άλλη, όμως, οι πωλήσεις ποδηλάτων εμφανίζουν ραγδαία αύξηση πανελλαδικά, με τη Θεσσαλονίκη να εμφανίζει τη μεγαλύτερη άνοδο (50%), σύμφωνα με στοιχεία του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου.
5. Η εκτοξευμένη τιμή της βενζίνης και οι αυξημένες τιμές των διοδίων ώθησαν πολλούς να ξαναθυμηθούν τα ΚΤΕΛ.
6. Οι Έλληνες αποφάσισαν να περικόψουν και τα ταξίδια τους σε εσωτερικούς προορισμούς. Αυτό προκύπτει από στοιχεία του διεθνούς αερολιμένα «Ελευθέριος Βενιζέλος» για τους πρώτους μήνες του 2011. Η μείωση των επιβατών σε πτήσεις εσωτερικού άγγιξε το 27,4%, σε αντίθεση με τις διεθνείς πτήσεις, που οι απώλειές τους περιορίστηκαν στο 6,6%.
7. Όλο και περισσότεροι προσφεύγουν σε πολιτικό παρά σε θρησκευτικό γάμο. Αυτό ξεκίνησε πριν από μία τριετία, με το ποσοστό των πολιτικών γάμων να καταγράφεται από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία στο 41,9% (2008). Αυτό που πλέον προκύπτει από στοιχεία σε μεγάλους δήμους της χώρας, είναι ότι οι πολιτικοί γάμοι έχουν ανεβάσει ακόμη περισσότερο τον δείκτη.
8. Αλλά και με τα διαζύγια φαίνεται πως υπάρχει ένα «θέμα». Ενώ μέχρι το 2009, όπως τουλάχιστον υποστήριζαν οι κοινωνιολόγοι, είχαμε δραματική αύξηση, τον τελευταίο χρόνο έχουν περιοριστεί και αυτά. Μόνον οι υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων διαπιστώνουν πτώση 25%. Με το φαινόμενο έχει ασχοληθεί σε μελέτη του ο καθηγητής κοινωνιολογίας Ευστράτιος Παπάνης: «Η οικονομική κρίση παραδόξως επηρέασε τη φρενήρη αύξηση των επίσημων διαζυγίων στη χώρα μας: τα ζευγάρια δεν διαθέτουν αρκετά χρήματα για να επωμιστούν τα έξοδα των δικηγόρων. Αποτέλεσμα αυτού είναι οι παρατεταμένες περίοδοι σε οιονεί διάσταση: σύντροφοι που ζουν μαζί και χωριστά, που αποτελούν και δεν αποτελούν οικογένεια. Επειδή, όμως, αυτό επιτείνει την κατάσταση ρευστότητας και η δραστική-τελική λύση του χωρισμού δεν επέρχεται, ενώ καμία προσπάθεια άρσης του αδιεξόδου δεν καταβάλλεται, οι συνέπειες του συγκρουσιακού κλίματος βαραίνουν περισσότερο τα παιδιά».
9. Η οικονομική κρίση, σε συνδυασμό με την ανεργία και την ασφυκτική ζωή στις πόλεις, οδηγεί όλο και περισσότερους νέους αλλά και συνταξιούχους να επιστρέφουν στον τόπο καταγωγής τους, σε κάποιο χωριό της περιφέρειας. Για τους μεν πρώτους, αυτό προκύπτει από έρευνες για την αύξηση του αγροτικού δυναμικού (ΠΑΣΕΓΕΣ), για τους δεύτερους από μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Β. Γαβαλά, Εφης Κωστοπούλου) που καταγράφει το ρεύμα εσωτερικής μετανάστευσης των συνταξιούχων από τη δεκαετία του '90 μέχρι σήμερα.

Οι μεγαλύτερες «επιστροφές» εντοπίζονται σε Θεσσαλονίκη, Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Κρήτη, Ιόνια Νησιά και Ήπειρο. Απ' όσους πάλι συνταξιούχους μένουν πίσω, οι τέσσερις στους δέκα δηλώνουν σε έρευνα του Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης πως αναγκάζονται να ξαναδουλέψουν για να ζήσουν...

Η ανεργία βλάπτει σοβαρά και την ψυχική υγεία

Τα αδιέξοδα που επιφέρει η οικονομική κρίση στη χώρα μας διπλασίασαν το 2010 τις αυτοκτονίες.

Δύο είναι οι κυρίαρχοι επιστημονικοί όροι που αναφέρονται σε χώρες που έχουν προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο: το «τραύμα της ανεργίας» και η «καταθλιπτική οικογένεια». Πλήττονται κυρίως νέοι ή μακροχρόνια άνεργοι αλλά και συνταξιούχοι.

«Το πρώτο στάδιο των συνεπειών αφορά στην έλλειψη εργασίας. Η ανεργία αυξάνεται ραγδαία, αφήνοντας πίσω της τα θύματα του οικονομικού πολέμου. Η ψυχολογία της οικονομικής κρίσης αφορά κυρίως τις συνέπειες της ανεργίας» υποστηρίζει η Μαρία Μπάδα, υποψήφια διδάκτωρ Παντείου στο Τμήμα Ψυχολογίας και επισημαίνει: «Οι άνεργοι φαίνεται να βιώνουν εκτός από την απώλεια των ονείρων τους, την απώλεια μέρους της ταυτότητάς τους. Καλούνται να αναβάλουν τα όνειρά τους για λιγότερο ή περισσότερο χρόνο. Αυτό δημιουργεί μία, περισσότερο ή λιγότερο, παρατεταμένη διάσταση ανάμεσα στις προσδοκίες τους και στην αλήθεια της πραγματικότητάς τους, ανάμεσα στο "θέλω" και στο "μπορώ". Έτσι, το άτομο βιώνει μια καθήλωση στον προθάλαμο της ζωής του».

Οι ψυχολογικές συνέπειες από την απώλεια της εργασίας αναφέρονται από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία (American Psychological Association) ως το «τραύμα της ανεργίας». Σύμφωνα δε με δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε το 2009 από τον Οργανισμό Ψυχικής Υγείας της Αμερικής, οι άνεργοι είναι τέσσερις φορές πιο πιθανό να αναφέρουν συμπτώματα σοβαρών ψυχικών παθήσεων σε σχέση με όσους εργάζονται.

«Η ανεργία αποτελεί μία ψυχολογικά καταστροφική εμπειρία, η οποία παρομοιάζεται με χρόνια ασθένεια. Σε περιπτώσεις ανέργων που χάνουν μία μακροχρόνια σταθερή εργασία το στρες που βιώνουν θεωρείται πως είναι μεγαλύτερο από το στρες που εκλύεται από το θάνατο ενός καλού φίλου ή από αυτό της ύπαρξης μιας σοβαρής αρρώστιας στην οικογένεια» υποστηρίζει η Μαρία Μπάδα.

Σύμφωνα με το ΚΕΘΕΑ διαπιστώνεται αύξηση των περιστατικών κατάχρησης αλκοόλ και ουσιών, ενώ άλλοι επίσημοι ιατρικοί φορείς της χώρας διαπιστώνουν και αύξηση των αυτοκτονιών. Το 2009 είχαμε μία αυτοκτονία κάθε μέρα στην Ελλάδα (κυρίως γυναίκες), το 2010 είχαμε 2 (κυρίως άνδρες). Διπλασιασμός που αποδίδεται, σύμφωνα με τους ειδικούς, στα αδιέξοδα που επιφέρει η οικονομική κρίση κυρίως σε άντρες ηλικίας 35-50 ετών επιχειρηματίες ή μακροχρόνια άνεργους.

Την περίοδο 2010-2011, οι περισσότερες αυτοκτονίες επιχειρηματιών λόγω χρεών εντοπίζονται στα Χανιά της Κρήτης. Πολλοί από τους αυτόχειρες έπασχαν από κατάθλιψη. Συμπληρώνουμε πως έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης υποστηρίζει πως όταν η ανεργία αυξάνεται κατά 6%, αυξάνονται και οι αυτοκτονίες κατά 4%.

Ερευνητικά προγράμματα αναφέρουν και τον όρο «καταθλιπτικές οικογένειες» έπειτα από ευρήματα που δήλωναν ότι τα συναισθήματα και η συμπεριφορά των γονέων καθόριζαν σημαντικά τον τρόπο με τον οποίον επηρεάζονταν τα παιδιά τους από τις οικονομικές δυσκολίες.

«Οι περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να διαχειριστούν τις αλλαγές που επιφέρουν τα οικονομικά μέτρα και χάνουν την εμπιστοσύνη τους, την αίσθηση σταθερότητας και ασφάλειας. Υπολογίζεται πως στον τελευταίο χρόνο έχει υπάρξει, λόγω της οικονομικής κρίσης, αύξηση των κρουσμάτων των αγχωδών διαταραχών (γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, κρίσεις πανικού, φοβίες κ.λπ.) 15%, όπου πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να λειτουργήσουν στην καθημερινότητά τους φοβούμενοι πως δεν θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στην οικονομική κρίση» επισημαίνει και η Άρτεμις Ξανθάκη, ψυχολόγος DPsych.

Της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΛΙΝΑΡΔΟΥ (linardou@enet.gr).
Από την Κυριακάτικη ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 23ης-24ης Απριλίου 2011 το: Κι όμως, οι Ελληνες άλλαξαν! και από το ίδιο φύλλο το: Η ανεργία βλάπτει σοβαρά και την ψυχική υγεία.

Καλό Πάσχα και Καλή Ανάσταση!

Τις θερμότερες ευχές μας για

Χρόνια Πολλά, Καλό Πάσχα και Καλή Ανάσταση!!!

Τίνος είναι αυτό το χρέος τελικά;

Αν κάποιος έχει το βίτσιο να διαβάζει τους προϋπολογισμούς που συντάσσει κάθε χρόνο το ελληνικό κράτος, καθώς και τις εκθέσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, μπορεί να βρει πολύ χρήσιμα στοιχεία για την οικονομική και πολιτική ιστορία του τόπου.

Η πορεία του δημόσιου χρέους είναι σχετικά «ομαλή», μέχρι το 1973, οπότε ξαφνικά αυξάνεται (σχεδόν διπλασιάζεται). Πρόκειται για την περίοδο της Μεταπολίτευσης, με την μεγάλη πετρελαϊκή κρίση που εισήλθε στην Ελλάδα και προκάλεσε ραγδαία άνοδο στις τιμές των καυσίμων, ενώ ταυτόχρονα επιδεινώθηκε το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου, δηλαδή οι εισαγωγές έγιναν ακριβότερες και περισσότερες, από τις εξαγωγές, και το κράτος, για να καλύψει αυτό το κόστος, δανείστηκε. Την αμέσως επόμενη χρονιά αυξάνεται και το εσωτερικό δημόσιο χρέος (δάνεια από ΤτΕ) και η πορεία αυτή συνεχίζεται και τα πρώτα χρόνια της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. (βλ. πίνακα 1)

Παρόλο που από το 1985-1986 μπαίνουμε σε περίοδο λιτότητας και περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής με τα σταθεροποιητικά προγράμματα του Σημίτη, το δημόσιο χρέος συνεχίζει την άνοδό του. Κατά την περίοδο 1990-1993 με τα προγράμματα λιτότητας της Ν.Δ. το συνολικό δημόσιο χρέος το 1993 ξεπερνά το 110% του ΑΕΠ. Είναι η περίοδος Μητσοτάκη που σημαδεύτηκε από την κατάργηση της ΑΤΑ (αυξήσεις στους μισθούς πάνω από τον πληθωρισμό), το γνωστό 0+0=14%, τη δολοφονία του καθηγητή Τεμπονέρα, την ιδιωτικοποίηση των αστικών συγκοινωνιών και τον αγώνα των εργαζομένων σε αυτές.

Έκτοτε ελάχιστες φορές θα πέσει κάτω από το 100%, παρ’ όλες τις «φιλότιμες» προσπάθειες που κατέβαλαν οι κυβερνήσεις Σημίτη και Καραμανλή, όπως, για παράδειγμα, με το δάνειο της Goldman Sachs ύψους 3 δις € που έδωσε ως μίζα ο Σημίτης για να μη φαίνεται μεγάλο το δημόσιο χρέος και να μπούμε στην ΟΝΕ, μια διαδικασία «νόμιμη» και κυρίως γνωστή σε Ε.Ε. και κυβέρνηση. Ειδικά στην εποχή του Μνημονίου και της επιτήρησης από την τρόικα, το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης στο τέλος του 2010 ανήλθε στα 343,2 δις € ή 148% του ΑΕΠ, έναντι 298,5 δις € ή 127% του ΑΕΠ το 2009, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 21% περίπου του ΑΕΠ. Το έτος 2011 το ύψος του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 362,23 δις € ή 158% του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 10,6% του ΑΕΠ έναντι του 2010.

Το χρέος της γενικής κυβέρνησης στο τέλος του 2010 εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 330,4 δις € ή 142% του ΑΕΠ, έναντι 298,32 δις € ή 126,8% του ΑΕΠ το 2009, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 15,7% του ΑΕΠ. Το χρέος της γενικής κυβέρνησης του έτους 2011 προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 348,5 δις € ή 152,6% του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 10,1% του ΑΕΠ έναντι του 2010. Πιο αναλυτικά στοιχεία δίνονται στον πίνακα 2 όπου και παρουσιάζεται η εξέλιξη του δημόσιου χρέους (κεντρικής κυβέρνησης) για την περίοδο 2010-2011.

Ποιοι είναι οι κάτοχοι του ελληνικού χρέους

Έχουν ακουστεί και γραφτεί πολλά για τους κατόχους του ελληνικού χρέους. Πολλοί ισχυρίζονται ότι είναι οι ξένοι τοκογλύφοι οι οποίοι μας εκβιάζουν και μας γδέρνουν, για να πάρουν πίσω τα χρήματά τους. Αυτό είναι εν μέρει αλήθεια. Ρίχνοντας μια ματιά στον πίνακα 3 βλέπουμε την εθνική προέλευση των κατόχων ελληνικών ομολόγων, όπως παρουσιάστηκε στο τέλος του 2009 σε έκθεση της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (Bank of International Settlements), ο οποίος δείχνει ότι οι «κάτοχοι» του ελληνικού χρέους είναι ευρωπαϊκές χώρες, και όλως τυχαίως, οι τωρινοί δανειστές μας. Ίσως αυτός ο πίνακας να απαντάει στο ερώτημα σχετικά με το ποιοι είναι οι «κερδοσκόποι»;

Ενδεικτικά, στους ξένους δανειστές-επενδυτές συγκαταλέγονται ευαγή ιδρύματα όπως η Citigroup (κατέχει ομόλογα αξίας 2 δις €), η HSBC (1,5 δις €), η Deutsche Bank (1,09 δις €), οι γαλλικές BNP Paribas (5 δις €) και η Societe Generale (4,25 δις €), αλλά και η J.P. Morgan, η Morgan Stanley, η Merrill Lynch, η Nomura, η Barclays και η Royal Bank of Scotland, οι οποίες κατέχουν κατά μέσο όρο από 200 εκατ. € έως 1 δις €, και συνολικά πάνω από 10 δις €.

Όμως δεν είναι μόνο οι τράπεζες, αλλά επίσης ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες όλων ειδών. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα ασφαλιστικά ταμεία του Βελγίου, Ολλανδίας και Ιρλανδίας, που κατέχουν το καθένα 200-250 εκατ. € σε ελληνικά ομόλογα και ασφαλιστικές εταιρείες όπως η νορβηγική KLP. Ακόμα, μεταξύ των ξένων τραπεζών και funds που διατηρούν υψηλά ποσά σε ελληνικά ομόλογα βρίσκονταν ο βελγική Dexia που κατείχε πάνω από 6 δις € όπως και η Defa, οι οποίες όμως φρόντισαν και τα ξεφορτώθηκαν, αφού τα πούλησαν κυρίως στη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Στις αρχές του 2011, μάλιστα, μεγάλος αυστριακός φορέας προχώρησε από μόνος του σε «κούρεμα» της αποτίμησης των ελληνικών ομολόγων στο χαρτοφυλάκιό του κατά 25%.

Όμως κάθε δημόσιο χρέος που σέβεται τον εαυτό του δεν έχει μόνο ξένους δανειστές αλλά και εγχώριους. Οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν περί τα 55 δις € σε κρατικά ομόλογα, διαρκείας από 1 έως 7 χρόνια (τίτλοι αξίας 46 δις €, τα οποία έχουν ήδη κατατεθεί ως ενέχυρο στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να δανείζονται φθηνότερα). Πρωταθλητής στην κατοχή τραπεζικών ομολόγων αναδεικνύεται η Εθνική Τράπεζα, η οποία διαθέτει χαρτοφυλάκιο ομολόγων συνολικού ύψους 20,2 δις €. Οι υπόλοιπες μεγάλες ελληνικές τράπεζες διαθέτουν τα εξής ποσά: Πειραιώς 9 δις €, Eurobank 7,5 δις €, Alphabank 4,6 δις €. Επίσης ασφαλιστικά ταμεία, όπως του ΟΤΕ, το ΙΚΑ, των τραπεζών, το ΤΣΜΕΔΕ, ο ΟΓΑ, ο ΟΑΕΕ (πρώην ΤΕΒΕ), διατηρούν πολύ μεγάλες θέσεις. Τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία και άλλοι δημόσιοι φορείς κατέχουν ομόλογα συνολικού ύψους 29 δις €.

Και τώρα τι κάνουμε;

Υπάρχουν απόψεις που υποστηρίζουν ότι με την είσοδο της χώρας στον μηχανισμό στήριξης έχουμε εισέλθει σε καθεστώς ελεγχόμενης χρεοκοπίας ή πτώχευσης. Μέχρι και πριν από το Μνημόνιο, το χρέος της χώρας ήταν προς ιδιώτες (π.χ. τράπεζες) οι οποίοι είχαν αγοράσει ομόλογα του ελληνικού δημοσίου χωρίς καμία απολύτως σύμβαση με αυτό και με μόνη υποχρέωση για το Δημόσιο την αποπληρωμή των ομολόγων εντός μιας ορισμένης χρονικής περιόδου (κεφάλαιο και τόκοι).

Υπό ομαλές συνθήκες είναι δυνατόν να υπάρχει οικονομική ευρωστία, οπότε πληρώνονται κανονικά τα ομόλογα προς τους δανειστές, ενώ σε διαφορετική περίπτωση –όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Ελλάδας- υπάρχει πρόβλημα. Οι εναλλακτικές που υπάρχουν είναι κυρίως τρεις: η (ελεγχόμενη ή μη) χρεοκοπία-πτώχευση, η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους και η άρνηση πληρωμών. Στην περίπτωση της ελεγχόμενης χρεοκοπίας τα χρέη της χώρας αντί να μειώνονται αυξάνονται, ενώ παράλληλα αλλάζουν οι δανειστές και η χρεοκοπία γίνεται επαχθέστερη. Ένα τυπικό παράδειγμα ελεγχόμενης χρεοκοπίας είναι η Ελλάδα και η εφαρμογή του Μνημονίου. Μέσω της ελεγχόμενης χρεοκοπίας μεταφέρεται το ελληνικό δημόσιο χρέος από τα χέρια ιδιωτών δανειστών, τους οποίους θα μπορούσε ευκολότερα να ελέγξει ένα αστικό κράτος, στα χέρια του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και των επιμέρους χωρών της Ε.Ε., ενώ υπογράφεται ταυτόχρονα μια σύμβαση (Μνημόνιο) που προβλέπει τη μεταβίβαση μεγάλου μέρους κυριαρχικών δικαιωμάτων στους δανειστές. Μάλιστα, στις «τυπικές» περιπτώσεις δανεισμού από το ΔΝΤ, που δεν διαφέρουν από τη συμφωνία που υπέγραψε η κυβέρνηση Παπανδρέου στις αρχές Μαΐου του 2010 με την τρόικα, οι όροι που συμφωνούνται μεταξύ άλλων είναι:

• η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος ή, αν δεν υπάρχει, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, η εσωτερική υποτίμηση μέσω της μείωσης της εγχώριας καταναλωτικής δύναμης
• η εκμετάλλευση των φυσικών και άλλων πόρων από πολυεθνικές που το συνοδεύουν
• διαρθρωτικές αλλαγές, όπως είναι η απελευθέρωση αγορών, οι ιδιωτικοποιήσεις «κοινωφελών» δημόσιων επιχειρήσεων (κυρίως των τραπεζών, της ύδρευσης και του ηλεκτρισμού), ο περιορισμός των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, του πληθωρισμού αλλά και των κοινωνικών δαπανών (υγεία, εκπαίδευση)
• πάγωμα των μισθών και κατάργηση των όποιων δικαιωμάτων υπάρχουν
• μαζικές απολύσεις ορισμένων «ομάδων» εργαζομένων (π.χ. δημόσιοι υπάλληλοι)
• δυνατότητα για τους δανειστές της εκχώρησης των δανείων που καλείται να πληρώσει η δανειζόμενη χώρα σε τρίτους.

Οι δανειστές δεν ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη της οικονομίας της δανειζόμενης χώρας., γι’ αυτό και δεν πρόκειται να ασχοληθούν με τέτοιου είδους ζητήματα. Αντίθετα, ενδιαφέρονται για τη διασφάλιση της ομαλής αποπληρωμής των δόσεων των δανείων μέσω της οικονομικής αφαίμαξης, ώστε να διαφύγει τον κίνδυνο το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και ταυτόχρονα να πάρουν τα χρήματά τους οι διεθνείς τοκογλύφοι. Με άλλα λόγια, από το σενάριο της ελεγχόμενης χρεοκοπίας κερδισμένοι βγαίνουν:

• Η εγχώρια αστική τάξη, αφού οι τράπεζες θα γλυτώσουν τις ζημιές από την πιθανή έκθεσή τους στα τοξικά ομόλογα, θα κερδίσουν από τα δάνεια του Μνημονίου, ενώ πολλοί επιχειρηματίες θα έχουν τη δυνατότητα να υπογράψουν εξαιρετικά κερδοφόρες συμφωνίες με την ελληνική κυβέρνηση και το διεθνές κεφάλαιο για την εκμετάλλευση των υπό ιδιωτικοποίηση κρατικών οργανισμών (ΟΣΕ, ΔΕΗ, λιμάνια. Αεροδρόμια κ.λ.π.).
• Όλες οι καταθέσεις, αφού διατηρείται η αξία και η ακεραιότητά τους στις τράπεζες, αλλά και όλα τα δάνεια που έχουν συναφθεί μεταξύ ιδιωτών και τραπεζών (στεγαστικά, καταναλωτικά κ.λ.π.).
• Το οικοδόμημα του ευρώ, αφού ο δανεισμός της Ελλάδας θα πατάει στα «στερεά θεμέλια» του ελέγχου από την τρόικα, το οποίο όμως με τη σειρά του θα συνεχίσει να καταστρέφει την όποια ανταγωνιστικότητα της εγχώριας οικονομίας.
• Τα κράτη και οι τράπεζες που μας έχουν δανείσει. Η ελεγχόμενη πτώχευση-χρεοκοπία επιλέγεται για να εξασφαλιστεί χρόνος, ώστε να αποφύγουν τις ζημιές οι ντόπιοι και ξένοι τοκογλύφοι και να αποφευχθεί το μεγάλο πολιτικό κόστος από μια άμεση χρεοκοπία που θα μπορούσε να φέρει ακόμα και την κατάρρευση του σημερινού πολιτικού συστήματος. Το μόνο σίγουρο είναι ότι συντελείται μια άνευ προηγουμένου καταλήστευση του εισοδήματος των εργαζομένων, προωθούνται ακραία μέτρα, όπως περαιτέρω ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων με την υπογραφή επιχειρησιακών συμβάσεων και την εκ περιτροπής εργασία, απολύσεις σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και κατάργηση κατακτήσεων δεκαετιών.

Ένα δεύτερο σενάριο είναι η επαναδιαπραγμάτευση και η αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους. Στην περίπτωση αυτή καλούνται οι δανειστές να συζητήσουν με την δανειζόμενη χώρα δευτερεύουσες όψεις και αλλαγές του δανεισμού της, όπως είναι ο χρόνος αποπληρωμής των δανείων, το ύψος του επιτοκίου, ακόμα και η περιστολή μέρους του χρέους. Αν, για παράδειγμα, ένα ομόλογο λήγει σε έξι (6) μήνες, έπειτα από συμφωνία μεταξύ των ενδιαφερομένων μπορεί να παραταθεί ο χρόνος αποπληρωμής ή να μειωθεί το επιτόκιο δανεισμού. Το κέρδος θα είναι έτσι κι αλλιώς μικρό, γιατί το συνολικό κόστος δανεισμού μετατίθεται για το μέλλον για να αποπληρωθεί και, ακόμα κι αν μειωθεί το επιτόκιο, συνοδεύεται, όπως στην προηγούμενη περίπτωση, με εξίσου σκληρούς όρους.

Το τρίτο σενάριο είναι η άρνηση πληρωμής του χρέους. Το ύψος του ελληνικού δημόσιου χρέους είναι αρκετά μεγάλο για να αποτελεί απειλή για όσους κατέχουν μέρος του, δηλαδή για τις τράπεζες, τα επενδυτικά κεφάλαια (hedge funds) κ.α. Η διαγραφή του χρέους θα αποτινάξει από τις πλάτες του ελληνικού Δημοσίου ένα ασήκωτο φορτίο. Αρκεί να αναφέρουμε πως οι πληρωμές το 2010 για τόκους ύψους 12,3 δις € είναι διπλάσιες από τις πληρωμές για συντάξεις οι οποίες είναι 6,3 δις €, ενώ, σύμφωνα με τα στοιχεία του Προϋπολογισμού για το 2011, οι δαπάνες εξυπηρέτησης από 41,1 δις το 2009, εκτιμώνται σε 32,8 δις για το 2010, λόγω καταβολής μικρότερου ποσού χρεολυσίων. Αν όμως προσθέσουμε και τις πληρωμές για το βραχυπρόθεσμο χρέος (από 36,9 δις σε 22,6 δις), οι συνολικές δαπάνες εξυπηρέτησης ανήλθαν το 2010 σε 55,4 δις € ή αύξηση κατά 24% του ΑΕΠ! Το οικονομικό όφελος από την άρνηση πληρωμής θα ήταν η χώρα να γλυτώσει την καταβολή 30 δις € ανά έτος για χρεολύσια και συνολικά 80 δις € ανά έτος που είναι «αναγκασμένη» να πληρώνει για την εξυπηρέτηση του χρέους της.

Έλεγχος στο χρέος

Η ελληνική κοινωνία υφίσταται εδώ και πολλούς μήνες μια «θεραπεία σοκ» για να καταπολεμηθεί –όπως λένε- η «ασθένεια» του δημόσιου χρέους. Οι πολίτες καλούνται να πληρώσουν έναν λογαριασμό ύψους 340,2 δις € για ένα γεύμα στο οποίο δεν συμμετείχαν. Δεν οφείλουν όμως να γνωρίζουν τι χρωστάνε, σε ποιον και γιατί, πριν απομακρυνθούν από το ταμείο;

Στη διεθνή νομολογία υπάρχει η έννοια του «απεχθούς χρέους», η οποία εισήχθη από τον Ρώσο νομικό Αλεξάντερ Ναούμ Σακ και ορίζεται ως το χρέος που έχει συναφθεί από καθεστώς το οποίο δεν έχει δημοκρατική νομιμοποίηση, δεν αξιοποιείται για τις κοινωνικές ανάγκες ή έχει συναφθεί εις γνώση των πιστωτών ότι δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα του λαού. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις ο λαός δεν μπορεί να επωμιστεί το βάρος του χρέους και μπορεί να εκκινηθεί διαδικασία άρνησης πληρωμής μέρους ή συνόλου του χρέους.

Η αρχή του «απεχθούς χρέους» έχει βρει αρκετές ιστορικές εφαρμογές. Ένα χαρακτηριστικό τέτοιο περιστατικό συντελέστηκε το 1898, όταν η Ουάσιγκτον, καταλαμβάνοντας την Κούβα, αρνήθηκε να αναλάβει τα χρέη της Ισπανικής αποικιοκρατίας, λέγοντας ότι «αυτά δεν επιβλήθηκαν στον λαό της Κούβας με την συναίνεσή του αλλά με τη δύναμη των όπλων». Το πιο πετυχημένο και πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτό του Ισημερινού.

Τον Ιούλιο του 2007 ο πρόεδρος της χώρας Ραφαέλ Κορέα δημιούργησε μια Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του χρέους. Όταν η επιτροπή ολοκλήρωσε τις εργασίες της τον Νοέμβριο του 2008, ο Κορέα ανακοίνωσε ότι στη βάση των ευρημάτων προχωράει στην άρνηση πληρωμής του 70% του χρέους, καθώς προέκυψε ότι δεν ήταν νόμιμο αλλά προϊόν διαφθοράς και δωροδοκίας. Η συντριπτική πλειοψηφία των κατόχων των ομολόγων (91%) αναγκάστηκε να δεχτεί τις προτάσεις του Ισημερινού και έτσι διαγράφηκε περίπου το 65% του δημόσιου χρέους της χώρας. Το ελληνικό δημόσιο χρέος αυτή τη στιγμή είναι ένα μαύρο κουτί, αλλά τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας δείχνουν ότι στο μεγαλύτερο μέρος του εμπίπτει στην κατηγορία του απεχθούς. Κατ’ αρχήν υπάρχουν τα δάνεια που συνήφθησαν την περίοδο της χούντας.

Υπάρχουν όμως και πρόδηλες περιπτώσεις διαφθοράς στα νεότερα χρόνια, όπως αυτή των Ολυμπιακών Αγώνων, όπου οι αρχικές δαπάνες είχαν προϋπολογιστεί στα 1,3 δις $ και το τελικό κόστος άγγιξε τα 20 δις $. Επίσης, μόνο σκεπτικισμό προκαλεί το γεγονός ότι η Ελλάδα δαπανά το 4% του ΑΕΠ της για εξοπλισμούς, με αποτέλεσμα την περίοδο 2005-2009 να είναι μια από τους πέντε (5) μεγαλύτερους εισαγωγής όπλων στην Ευρώπη.

Δηλαδή οι Έλληνες πολίτες επιβαρύνθηκαν με δάνεια για να τροφοδοτηθεί η διεθνής πολεμική βιομηχανία, με αποκορύφωμα τα 5 δις € που κόστισαν τα γερμανικά υποβρύχια για να …γέρνουν προς τα αριστερά. Ούτε νοείται να μη διερευνηθεί η δημιουργική λογιστική της Goldman Sachs το 2001 ή τα κερδοσκοπικά παιχνίδια στη δευτερογενή αγορά με την απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος να αυξήσει το χρονικό περιθώριο εκκαθαρίσεων από 3 ημέρες σε 10 … για να μην αναφερθούμε στις σκανδαλωδώς τιμολογημένες αναθέσεις έργων στη Siemens, που εξαργυρώνονταν σε μίζες.

Γι’ αυτούς τους λόγους, η απαίτηση για έλεγχο του ελληνικού χρέους κερδίζει διαρκώς έδαφος. Το τελευταίο διάστημα έχει ξεκινήσει μια πρωτοβουλία συλλογής υπογραφών με αίτημα την συγκρότηση Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου (http://www.elegr.gr/) στην οποία θα συμμετάσχουν όχι μόνο δικηγόροι και ορκωτοί λογιστές, αλλά τα ίδια τα εργατικά συνδικάτα, η πανεπιστημιακή κοινότητα, φορείς της αυτοδιοίκησης κ.α. Οι βουλευτές Σ. Σακοράφα και Π. Λαφαζάνης έχουν κάνει σχετικές αναφορές στη Βουλή, ενώ ο πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ Σπύρος Παπασπύρος συντάσσεται με μια τέτοια άποψη. Διανοούμενοι και πανεπιστημιακοί εντός και εκτός συνόρων, όπως ο Κώστας Λαπαβίτσας και ο Νόαμ Τσόμσκι, υποστηρίζουν με θέρμη ένα τέτοιο εγχείρημα.

Αυτή την επίκληση για διαφάνεια μάλλον την έχει πολύ περισσότερο ανάγκη η κοινωνία από τα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα της κυβέρνησης.

Το άρθρο αντλήθηκε από τον «αντίΧτυπο», εφημερίδα που εκδίδει η Διακλαδική Πρωτοβουλία Εργαζομένων-Ανέργων στα Μ.Μ.Ε., στο φύλλο της Παρασκευής 25 Φεβρουαρίου 2011

Οι οριζόντιες περικοπές για αρχάριους (και ηλίθιους!!!)

Mε αφορμή τις περικοπές μισθών που επιδιώκουν οι εκδοτο-καναλάρχες των ΜΜΕ, ας μελετήσουμε λίγο τις οριζόντιες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και τη συμβολή τους στην αντιμετώπιση του ελλείμματος και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας….

Η οικονομία βρίσκεται σε ανισορροπία και δεν πατάει γερά στα πόδια της. “Κουτσαίνει” όπως ένα τραπέζι.

Έχουμε δύο επιλογές. Ή να βρούμε τρόπο να στηρίξουμε το κοντύτερο πόδι ή να κόψουμε τα άλλα τρία για να έρθουν στο ύψος του.

Κανείς όμως δεν μα δανείζει πια μία σφήνα να στηρίξουμε, ενώ για κάποιο “μυστήριο” λόγο όλοι θέλουν να μας δανείσουν πριόνι, το οποίο άλλωστε προτιμά και η κυβέρνηση.

Με τις οριζόντιες περικοπές λοιπόν επιχειρούμε εξίσωση προς τα κάτω για να σταθεροποιηθεί η οικονομία μας.

Η οριζόντια όμως περικοπή σε όλους και σε όλα δεν αντιμετώπισε αλλά αναπαρήγαγε το πρόβλημα απλώς με την οικονομία πιο συρρικνωμένη.

Κάποιο πόδι είναι και πάλι πιο κοντό.

Επιχειρούμε με την ίδια μέθοδο και το Μνημόνιο 2 να φέρουμε την επιθυμητή ισορροπία που με βεβαιότητα -αν είμαστε καλά παιδιά, άριστοι μαθητές- θα μας βάλει και πάλι στις αγορές στα μέσα του 2011 (δηλαδή σε δύο μήνες περίπου) ή το 2012.

Εκτός φυσικά αν επιβεβαιωθούν οι Μάγιας, πράγμα για το οποίο δεν μπορεί να κάνει κάτι ο υπουργός οικονομικών.

Όταν όμως όλοι μειώνουν μισθούς και συντάξεις, κανείς δεν έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, η ανεργία αυξάνεται, η ζήτηση μειώνεται μαζί με το ΑΕΠ, το κράτος και τα ταμεία χάνουν έσοδα.

Άσε που και όλη η Ευρώπη κάνει πάνω κάτω τα ίδια οπότε ούτε αυτοί θα ψωνίσουν από εμάς.

Αποτέλεσμα η οικονομία και πάλι κουτσαίνει πάντα όλο και μικρότερη

Με το Μνημόνιο 3, συνεχίζουμε την ίδια μέθοδο.

Δεν μπορεί κάποια στιγμή θα “ισιώσει”.

Και μην ξεχνάμε ότι όσοι βλέπουν το αδιέξοδο και διαφωνούν δεν έχουν προτάσεις.

Οι αγορές είναι ευχαριστημένες από τις θυσίες μας και δεν θα παρθούν νέα μέτρα, τουλάχιστον για απόψε.

Όμως η οικονομία συνεχίζει να κουτσαίνει και να συρρικνώνεται, οι περικοπές δημιουργούν νέα προβλήματα που θα αντιμετωπιστούν με νέες περικοπές, γιατί αυτές ξέρουμε αυτές εμπιστευόμαστε…

Τα νούμερα μπορεί να μην βγαίνουν αλλά τόσο το χειρότερο γι’ αυτά.

Μέθοδο που κερδίζει δεν την αλλάζεις και ακολουθείς τα ίδια βήματα με το Μνημόνιο 4, 5, 6, κ.ο.κ.

Στο τέλος η οικονομία είναι τάβλα, οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι βρίσκονται ήδη πτωχευμένοι και σε απόγνωση, ενώ οι μεγαλοεργοδότες βρίσκονται στο καλύτερο σημείο εκκίνησης, εκεί όπου όποιος έχει δουλεία αισθάνεται προνομιούχος οπότε δεν χρειάζεται να τον πληρώνεις παρά μόνο με ένα χαρτζιλίκι για τα οδοιπορικά……

Για την κυβέρνηση δεν μένει τίποτα άλλο για να ολοκληρώσει την σωτηρία της πατρίδος -βεβαίως, βεβαίως- από το να ιδιωτικοποιήσει και να πουλήσει τα πάντα κοψοχρονιά επ’ ωφελεία εγχώριων και μη τραπεζιτών, εργολάβων, κερδοσκόπων.

Και όπως λέει και ο Καρατζαφέρης όταν έχεις πόλεμο πουλάς και τα ασημικά σου.

Γι’ αυτό άλλωστε βοήθησε να φτάσουμε και σε κατάσταση πολέμου ψηφίζοντας το μνημόνιο.

Και γι’ αυτό επίσης όλοι οι κυβερνητικοί λένε ότι δεν τίθεται θέμα αναδιάρθρωσης του χρέους.

Γιατί πριν την κάνουν, θα πρέπει να έχουμε φτάσει στο στάδιο του ξεπουλήματος του δημοσίου και εξαφάνισης των μισθών.

Αν το κάνουν νωρίτερα θα χαθεί η πίτα.

Όπως άλλωστε το είπαν και από την αρχή “η κρίση είναι και ευκαιρία”.

Αλλά δεν εννοούσαν για όλους!!!

Από το blog του Antista/Chef

ΧΡΕΟΚΡΑΤΙΑ: Όταν η δημοκρατία υποτάχθηκε στο χρέος

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ένα ντοκιμαντέρ με παραγωγό το θεατή. Το DEBTOCRACY αναζητά τα αίτια της κρίσης χρέους και προτείνει λύσεις που αποκρύπτονται από την κυβέρνηση και τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης. Το ντοκιμαντέρ θα διανέμεται δωρεάν από τα τέλη Μαρτίου χωρίς δικαιώματα χρήσης και αναμετάδοσης και θα υποτιτλιστεί σε τουλάχιστον τρεις γλώσσες.

Ο Αρης Χατζηστεφάνου και η Κατερίνα Κιτίδη μιλούν με οικονομολόγους, δημοσιογράφους και προσωπικότητες από όλο τον κόσμο περιγράφοντας τα βήματα που οδήγησαν την Ελλάδα στην παγίδα του χρέους- τη χρεοκρατία. Το DEBTOCRACY παρακολουθεί την πορεία χωρών όπως ο Ισημερινός, που δημιούργησαν Επιτροπές Λογιστικού Ελέγχου αλλά και την αντίστοιχη προσπάθεια που ξεκίνησε στην Ελλάδα.

Στο Debtocracy μιλούν, μεταξύ άλλων, οι ακαδημαϊκοί Ντέιβιντ Χάρβεϊ, Σαμίρ Αμίν, Κώστας Λαπαβίτσας και Ζεράρ Ντιμενίλ, ο φιλόσοφος Αλέν Μπαντιού, ο επικεφαλής της επιτροπής λογιστικού ελέγχου του Ισημερινού Ούγκο Αρίας, ο πρόεδρος του CADTM Ερίκ Τουσέν, ο Αργεντίνος σκηνοθέτης Φερνάντο Σολάνας, δημοσιογράφοι όπως o Άβι Λιούις (συγγραφέας/σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ The Take – Η κατάληψη) και ο Ζαν Κατρμέρ (Liberation). Ακόμη προσωπικότητες όπως ο Μανώλης Γλέζος και η αντιπρόεδρος του γερμανικού κόμματος Die Linke Ζάρα Βάγκενκνεχτ.

Τη μουσική επένδυση προσφέρει ο Γιάννης Αγγελάκας και επιστημονική επιμέλεια έχει ο δημοσιογράφος και οικονομολόγος Λεωνίδας Βατικιώτης.

Την παραγωγή του DEBTOCRACY ανέλαβε η εταιρεία BitsnBytes. Το μοντάζ υπογράφει ο Άρης Τριανταφύλλου.

Debtocracy FINAL by BitsnBytes

Σε αυτή την προσπάθειά ζητήσαμε τη βοήθειά σου. Οι δημιουργοί του DEBTOCRACY εργάστηκαν αφιλοκερδώς. Προκειμένου να αποφύγουμε κάθε είδους εξαρτήσεις απευθυνθήκαμε σε συνδικάτα και εργατικές ενώσεις. Κυρίως όμως απευθυνθήκαμε σε πολίτες που θέλουν να γίνουν συμπαραγωγοί.

O Αρης Χατζηστεφάνου ήταν δημιουργός της εκπομπής Infowar στο Ρ/Σ Σκάι και είναι ακόμα αρχισυντάκτης του Thepressproject.gr

H Κατερίνα Κιτίδη είναι αρχισυντάκτρια του tvxs.gr και του τηλεοπτικού Infowar.

Διαβάστε παρακάτω ένα άρθρο του πιτσιρίκου για το DEPTOCRACY

Ποιος φοβάται το Debtocracy;

Παρακολουθώ τις αντιδράσεις που προκάλεσε και προκαλεί το «Debtocracy» και έχω ενθουσιαστεί. Ένα ανεξάρτητο ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στο Διαδίκτυο και διανέμεται δωρεάν έχει καταφέρει να ξεβρακώσει ένα ολόκληρο σύστημα. Εντάξει, ένα χρεοκοπημένο σύστημα.

Οι πρώτες αρνητικές αντιδράσεις για το «Debtocracy» προήλθαν από επικοινωνιολόγους και διαφημιστές. Λογικό ήταν. Αφενός ένα ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε με προσφορές των θεατών -χωρίς χορηγούς και διαφημιζόμενους- χαλάει την πιάτσα και αφετέρου πολλοί απ’ αυτούς εργάζονται για κόμματα και πολιτικούς που θίγονται από το «Debtocracy». Φυσικά, αν το «Debtocracy» είχε χορηγούς και διαφημίσεις- οι επικοινωνιολόγοι και οι διαφημιστές θα το αντιμετώπιζαν με πολύ μεγάλο σεβασμό. Οι πουτάνες σέβονται τους πελάτες.

Αφήνω τους διαφημιστές και τους επικοινωνιολόγους –αυτή τη μεγάλη πληγή του σύγχρονου ελληνικού αίσχους- και περνάω στους δημοσιογράφους (αν και αυτοί διαφημιστές και επικοινωνιολόγοι έχουν καταντήσει). Μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει υπάρξει ούτε ένα δημοσιογραφικό κείμενο με θετική κριτική στο «Debtocracy» – αν μπορούσαν, θα χρέωναν στο «Debtocracy» και τη χρεοκοπία της χώρας.

Εντάξει, ξέρω πολύ καλά τι περνάνε οι δημοσιογράφοι το τελευταίο διάστημα και πόσο τρομοκρατημένοι είναι μπροστά στην απόλυση που τους περιμένει. Από την άλλη, καλά να πάθουν. Αν είσαι προσκυνημένος και σκλαβάκι, δεν θα σε σεβαστεί κανείς – ούτε εγώ. Από τη στιγμή που δεν διαλέγεις τον δρόμο της αξιοπρέπειας και συνεχίζεις να γλείφεις τους εφοπλιστές και τους μεγαλοεργολάβους που σε έχουν αγοράσει, είσαι άξιος της μοίρας σου.

Ποια είναι η πιο σημαντική κατηγορία των επικριτών του «Debtocracy»; «Δεν υπάρχει η αντίθετη άποψη». Τι μου λες; Δημοσιογράφοι που δεν τολμούν ποτέ να εκφράσουν ούτε λέξη διαφορετική από τη γραμμή του εργοδότη τους διαμαρτύρονται που δεν υπάρχει η αντίθετη άποψη στο «Debtocracy». Το καλύτερο ήταν πως το έγραψε και δημοσιογράφος ο οποίος εργάζεται σε μέσο το οποίο παρουσιάζει επί μήνες τους κατοίκους της Κερατέας σαν εγκληματίες. Εκεί γιατί δεν αναζητεί την αντίθετη άποψη; Γιατί πληρώνει –ακόμα- το αφεντικό. Άντε να απολυθούν όλοι αυτοί, μπας και αποκτήσουν επιτέλους και δική τους άποψη.

Πάντως, είναι εντυπωσιακό το επιχείρημα πως δεν υπάρχει η αντίθετη άποψη στο «Debtocracy». Αναρωτιέσαι πού ζουν όλοι αυτοί που το επικαλούνται. Μάλλον δεν ζουν στη χρεοκοπημένη Ελλάδα του 2011 με τη στυγνή προπαγάνδα από όλα τα καθεστωτικά ΜΜΕ που προσπαθούν με λύσσα να επιβάλλουν τη μία άποψη. Τους λείπει η αντίθετη άποψη μόνο στο «Debtocracy». Πουθενά αλλού.

Μα το «Debtocracy» γυρίστηκε εξαιτίας της χρεοκοπίας και για να ακουστεί και μια άλλη άποψη για τη χρεοκοπία της χώρας. Μια άποψη που αποδεικνύεται πως πονάει πολύ κόσμο – από την άλλη, ενδιαφέρει ακόμα περισσότερο κόσμο.

Ενδιαφέρον έχει και η πολύ «αριστερή» άποψη πως το «Debtocracy» δεν προτείνει την ανατροπή του καπιταλισμού. Δεν πειράζει, παιδιά – τον καπιταλισμό θα τον ανατρέψει το ΠΑΜΕ με βόλτες στους Στύλους του Ολυμπίου Διός και στη συνέχεια καφεδάκι στο Θησείο. Η ταξική πάλη γίνεται με ποδαρόδρομο και όχι με ντοκιμαντέρ. Το είχε πει και ο Μαρξ.

Ίσως δεν έχουν σημασία οι απόψεις λίγων και ξεπουλημένων γραφιάδων για το «Debtocracy», ούτε κομματικών ηγεσιών που φοβούνται μήπως χάσουν την πελατεία τους -ούτως ή άλλως, εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες το αντιμετώπισαν μάλλον με ενθουσιασμό.

Αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι η πρόταση για τη δημιουργία Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου για να διερευνηθεί ποιο ποσοστό του δημοσίου χρέους είναι απεχθές.

Η Ελλάδα είναι στριμωγμένη πάρα πολύ άσχημα και δεν πρόκειται να την γλιτώσει με τίποτα – μας περιμένουν πολύ «ενδιαφέροντα» χρόνια και οι περισσότεροι το γνωρίζουμε.

Το θέμα είναι αν ο ελληνικός λαός θα απαιτήσει και θα καταφέρει να μάθει πόσα χρωστάει, σε ποιους και με τι όρους έχουν συναφθεί τα δάνεια. Δηλαδή, αν θα καταφέρουμε να μάθουμε και να δούμε το «λογαριασμό». Μέχρι τώρα, αυτό δεν έχει συμβεί και κανείς δεν κάνει κουβέντα – επικρατεί σκοτάδι και άκρα του τάφου σιωπή, ενώ η χρεοκοπία συνεχίζει να παρουσιάζεται ως φυσικό φαινόμενο. Δεν αποκλείεται να είμαστε και ματιασμένοι.

Και τι νόημα έχει η Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου για το δημόσιο χρέος, αφού δεν έχουμε ελπίδα σωτηρίας; Το νόημα είναι πως με την Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου θα αποκαλυφθούν –έστω για κάποιο ποσοστό του χρέους- οι συμφωνίες και οι μίζες που δόθηκαν, όπως και τα ονόματα αυτών που υπέγραψαν τις συμφωνίες και πήραν τις μίζες. Θα μάθουμε για τις υπερτιμολογήσεις των δημοσίων έργων, όπως και τα ονόματα αυτών που έκαναν και επωφελήθηκαν από τις υπερτιμολογήσεις.

Ναι, η Ελλάδα χρεοκόπησε. Πάει πολύ, όμως, να κυκλοφορούν ελεύθερα, ωραία και πλούσια όλα αυτά τα λαμόγια, και όχι μόνο να κυκλοφορούν αλλά να συνεχίζουν να κυβερνούν τη χώρα και να αρπάζουν νέες μίζες. Εντάξει, χρεοκοπήσαμε – αυτό δεν σημαίνει πως είμαστε απαραίτητα και βλαμμένοι.

Η δημιουργία Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου θα έπρεπε να είναι επιθυμητή από όλους. Θα έπρεπε όλοι να είναι χαρούμενοι και να την αποζητούν με λατρεία. Διαφάνεια – όλα στο φως. Καθαρός ουρανός, αστραπές δεν φοβάται.

Βέβαια, τα ΜΜΕ δεν την θέλουν καθόλου. Γιατί δεν την θέλουν; Μα τα πρώτα ονόματα που θα έρθουν στην επιφάνεια μέσω της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου είναι τα ονόματα των ιδιοκτητών των ΜΜΕ – τα ονόματα των νταβατζήδων της διαπλοκής.

Όταν η Goldman Sachs «μαγείρευε» το 2001 επί κυβέρνησης Σημίτη τα στοιχεία της Ελλάδας, ποιοι ήταν αυτοί που επωφελήθηκαν –ενόψει μάλιστα και των Ολυμπιακών Αγώνων- από την είσοδο της Ελλάδας στην ευρωζώνη; Προφανώς, όλοι αυτοί που γνώριζαν τις λογιστικές αλχημείες της κυβέρνησης Σημίτη με τη Goldman Sachs και σιώπησαν, ενώ παράλληλα τα παπαγαλάκια τους αποθέωναν τον Σημίτη και τον παρουσίαζαν ως τον νέο Περικλή. Σιώπησαν γιατί ήταν αυτοί που πήραν όλα τα μεγάλα έργα. Ο κ. Σημίτης ήξερε καλά να μοιράζει την πίτα – βέβαια, τότε υπήρχε πίτα. Αυτοί πήραν την πίτα – ή μάλλον τις πίτες- και η χώρα χρεοκόπησε.

Κατά την ταπεινή μου γνώμη, οι Έλληνες σήμερα χωρίζονται σε δυο κατηγορίες: σε αυτούς που τα «έφαγαν» και σε αυτούς που δεν τα «έφαγαν». Ας μετρηθούμε λοιπόν. Όποιος δεν τα «έφαγε» και δεν φοβάται πως μπορεί το όνομά του να βρεθεί γραμμένο στο «λογαριασμό», ας υπογράψει την έκκληση για τη δημιουργία Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου για το δημόσιο χρέος.

Την οικονομική κατάρρευση και τα δεινά της δεν μπορούμε πια να τα αποφύγουμε. Ας προσπαθήσουμε τουλάχιστον να σώσουμε την αξιοπρέπειά μας. Και να απαλλαγούμε από τη Μαφία.

Εδώ διαβάζετε και –αν συμφωνείτε- υπογράφετε την έκκληση για τη δημιουργία Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου επί του ελληνικού δημοσίου χρέους.

Το «Debtocracy» έχει ήδη ξεπεράσει κατά πολύ τα 500 χιλιάδες views στο Διαδίκτυο, ενώ δεν είναι γνωστός ο αριθμός αυτών που το έχουν δει σε DVD. Μπορείτε να το κατεβάσετε από torrents και να το προωθήσετε σε ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Επίσης, θα υπάρξουν προβολές σε κινηματογραφικές αίθουσες αλλά και σε πολλές άλλες εκδηλώσεις. Να το δείτε και να το προωθήσετε σε φίλους και γνωστούς. Μαζί το γυρίσαμε.

Δείτε επίσης και τα δύο (2) ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου με τον "Εξάντα" του για:

1. Το πείραμα της Αργεντινής
2. Υπέροχη Μακροοικονομία

Πολύς λόγος περί αποδοχών, καθόλου περί συνθηκών

Του Σπύρου Θεοτόκη,
εξαιρετικού συναδέλφου και καλού φίλου!!

Τον τελευταίο καιρό με αφορμή τα κυβερνητικά μέτρα, γίνεται πολύς λόγος στα Μ.Μ.Ε. για τις αποδοχές των εργαζομένων στις ΔΕΚΟ και δημοσίους υπαλλήλους.

Φυσικά δεν άφησαν έξω τους εργαζόμενους στα ΕΛ.ΠΕ.

Ο μισθός των εργαζομένων στα ΕΛ.ΠΕ. είναι περίπου ίδιος με με των εργαζομένων στις άλλες ΔΕΚΟ και δημοσίων υπαλλήλων (βέβαια δεν έχουμε τα ίδια επιδόματα).

Ειδικότερα θα αναφερθώ στους εργαζόμενους στην βάρδια, όπου το πρόγραμμα εργασίας παρέχει προσαυξήσεις στα νυχτερινά, Κυριακές και εορτές που προβλέπονται από την εργατική νομοθεσία.

Οι εργαζόμενοι στην βάρδια περνούν το 1/3 του εργασιακού τους βίου, δουλεύοντας νύκτα και το 1/5 δουλεύοντας στις ημέρες των εορτών, μακριά από τις οικογένειές τους.

Ας μην ξεχνάμε τις μελέτες που κατά καιρούς δημοσιεύονται για τις επιπτώσεις στον οργανισμό από το μη κανονικό πρόγραμμα διατροφής και ύπνου.

Όλα τα παραπάνω τα συμπληρώνουν οι δύσκολες συνθήκες εργασίας, οι αυξημένες ευθύνες, το άγχος για το καλό αποτέλεσμα.

Αναφερόμενος μόνο στις ΒΕΑ που εργάζομαι, πώς μπορούμε να ξεχάσουμε τον σεισμό του 1999 που καταφέραμε να θέσουμε το Διυλιστήριο σε ασφαλή κατάσταση, χωρίς να ξέρουμε τι γίνεται στον «έξω κόσμο» αγωνιώντας για τα δικά μας πρόσωπα;

Να θυμηθούμε τα ακραία φαινόμενα του χιονιά, που ερχόμασταν για βάρδια ενώ μας άνοιγαν δρόμο τα εκχιονιστικά;

Μείναμε τότε στο Διυλιστήριο 24 ώρες με 5 ώρες ύπνο σε ξενοδοχείο της Ελευσίνας, ενώ άλλοι απολάμβαναν την θαλπωρή του σπιτιού τους;

Μπορούμε να ξεχάσουμε την φωτιά στην μονάδα 2000 ανήμερα Χριστουγέννων, που η βάρδια έδωσε μεγάλο αγώνα για να αποφύγει τα χειρότερα;

Μπορούμε να ξεχάσουμε τα ακραία καιρικά φαινόμενα με τις καταιγίδες, τις πλημμύρες, τα black out και τις λειτουργικές ανωμαλίες που προκαλούν κάνοντας την αγωνία να κτυπά κόκκινο;

Να θυμηθούμε τις εργασίες στις συνθήκες καύσωνα και πόσα άλλα… Σε αντίστοιχα δύσκολες συνθήκες , θα βρέθηκαν και οι συνάδελφοι σε ΒΕΕ και ΒΕΘ.

Για όλα αυτά δεν λαμβάνουμε καμια προσαύξηση, κανένα επίδομα, αντίθετα είναι η δουλειά μας.

Αγαπάμε και νοιαζόμαστε το εργοστάσιο, γιατί απ’ αυτό ζούμε τις οικογένειές μας.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον «Πυρσό», περιοδικό του Πανελληνίου Σωματείου Εργαζομένων στα ΕΛ.ΠΕ – Τεύχος Νο 45 – Οκτώβριος/Νοέμβριος/Δεκέμβριος 2010.